برگزاری دوباره انتخابات پیش از موعد پس از 28 سال!

کارگرآنلاین: نظام جمهوری اسلامی ایران از زمان پیروزی انقلاب تاکنون مجموعا ۱1دوره انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کرده است. در این دوره ها مردم 254 میلیون و 233 هزار و 817 رای به کاندیداهای حاضر در انتخابات داده اند. در این 11 دوره تا کنون 7 نفر توانسته‌اند به صندلی ریاست‌جمهوری ایران تکیه بزنند، ابوالحسن بنی‌صدر، آیت‌الله خامنه‌ای، محمدعلی رجایی، اکبر هاشمی‌رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی کسانی هستند که از سوی مردم به عنوان رییس‌جمهور در دوره های مختلف انتخاب شدند.

محمدحسین مقیمی، معاون سیاسی وزیر کشور  اخبار منتشر شده درباره درخواست وزارت کشور برای زودتر از موعد برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم را تائید کرده و در این باره گفته است: وزارت کشور در این خصوص نامه‌ای به شورای نگهبان ارسال کرده و دو تاریخ را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم و پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا پیشنهاد کرده است که باید به تأیید این شورا برسد.

گفته می شود که به احتمال فراوان در صورت موافقت شورای نگهبان، این انتخابات در اردیبهشت ماه سال آینده که زمان های مورد نظر وزارت کشور هم در طی این ماه عنوان شده است، برگزار خواهد شد.

البته نجات الله ابراهمیمیان، عضو حقوقدان شورای نگهبان در واکنش به این درخواست وزارت کشور اعلام کرده است که تصمیم گیری درباره برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در سال 96 منوط به برگزاری جلسه شورای نگهبان و بحث و بررسی لازم در این خصوص است. وی بر این نکته هم تاکید کرده است که هنوز درباره این موضوع چیزی در جلسات شورای نگهبان مطرح نشده است، ممکن است وزارت کشور مکاتباتی با شورای نگهبان انجام داده باشد، اما تا زمانی که این موضوع در جلسه این شورا مطرح نشود، تصمیمی نمی‌توان درباره آن اتخاذ کرد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که طبق اصل 119 قانون اساسی، «انتخاب رییس جمهور جدید باید حداقل یک ماه پیش از پایان دوره ریاست جمهوری قبلی انجام شده باشد و در فاصله انتخاب رییس جمهور جدید و پایان دوره ریاست جمهوری سابق، رییس جمهور پیشین وظایف رییس جمهوری را انجام می‌دهد.»

البته نکته ای که با برگزاری زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری سال آینده باید به آن توجه داشت این است که در این اصل قانون اساسی واژه «حداقل یک ماه» ذکر شده است و در ارتباط با بیشتر شدن این زمان قانون بحثی نداشته است، حسینعلی امیری که خود سال ها یکی از اعضای حقوقدان شورای نگهبان بوده است و اکنون به عنوان قائم‌مقام وزیر کشور فعالیت می کند در این خصوص می گوید: دوره ریاست جمهوری یازدهم، 12 مردادماه سال آتی به پایان می‌رسد، طبق اصل 119 قانون اساسی رئیس‌جمهور جدید باید حداقل یک ماه پیش از پایان دوره ریاست جمهوری اعلام شود؛ حال اگر این مدت زمان مقداری بیشتر شود اشکالی ندارد.

به نظر می رسد در اولین نشستی که پس از عید فطر مسئولان وزارت کشور با اعضای شورای نگهبان برگزار خواهند کرد، تصمیم گیری های لازم در خصوص برگزاری انتخابات سال آینده انجام خواهد شد.

اما در بررسی سیر تاریخی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در دوره های مختلف به نکات می رسیم که اولین انتخابات ریاست‌جمهوری نظام جمهوری اسلامی ایران پنجم بهمن 1358 در حالی برگزار شد که تنها یک سال از پیروزی انقلاب اسلامی گذشته و دولت موقت مهدی بازرگان استعفا داده بود و اداره کشور به دست شورای انقلاب انجام می‌شد.

در آخرین روز خرداد سال 1360، مجلس شورای اسلامی عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر را اعلام کرد و حدودا یک ماه بعد، دومین انتخابات ریاست‌جمهوری در نظام جمهوری اسلامی ایران در تاریخ دوم مرداد سال 1360 برگزار شد، البته با یک تفاوت چرا که از اینجا به بعد، شورای نگهبان تشکیل شده بود و صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید به تائید این شورا می رسید بر همین اساس از مجموع 71داوطلب، چهار داوطلب امکان رقابت بر سر کرسی ریاست‌جمهوری را یافتند.

در دور سوم، شاهد برگزاری دومین انتخابات زود هنگام تاریخ جمهوری اسلامی ایران بودیم، در دورانی که کشور از یک‌سو درگیر جنگ با عراق، از سوی دیگر دچار بحران‌های امنیتی-سیاسی سال 1360 است، رییس‌جمهور هم در سوءقصدی، تنها یک ماه پس از انتخاب ترور شده است.

دوره چهارم انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در شرایطی برگزار شد که بعد از روسای جمهور اول و دوم، این اولین باری بود که بعد از مدت قانونی (چهار سال) انتخابات در کشور برگزار می‌شد. در 25 مردادماه سال 1364، انتخابات دور چهارم، با سه رقیب برگزار شد.
حکایت پنجمین دوره انتخابات ریاست جمهوری از حیث برگزاری زودهنگام بسیار به آنچه امروز مورد درخواست وزارت کشور درباره برگزاری دوازدهمین دوره این انتخابات قرار گرفته شبیه است، چرا که پس از رحلت امام خمینی (ره) پنجمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نزدیک به شش‌هفته زودتر از موعد در ششم مرداد 1368 برگزار شد.

در ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، 128 نفر برای رقابت‌های انتخاباتی 21 خرداد 1372 در وزارت کشور ثبت‌نام کردند که البته 124 نفر صلاحیت شان مورد تائید شورای نگهبان قرار نگرفت و تنها چهار نامزد به رقابت در این دوره پرداختند.

هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز دوم خرداد ماه سال 1376 برگزار شد و دور هشتم انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در حالی برگزار شد که مجموعا 814 نفر برای رقابت در آن ثبت‌نام کردند و شورای نگهبان برخلاف ادوار گذشته، این‌بار صلاحیت 10 نفر از آنها را برای شرکت در انتخابات تایید کرد. این دوره از انتخابات در 18 خرداد سال 1380 برگزار شد.

انتخابات نهمین، دهمین و یازدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران نیز همچون روالی که از ششمین دوره این انتخابات شکل گرفته بود در خرداد ماه برگزار شد و این توالی به همین شکل تا به امروز حفظ شد، اما وزارت کشور برای دوره آتی این انتخابات زمانی غیر از خرداد ماه را مورد نظر دارد و دلیل این امر هم همزمان شدن انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم با ماه مبارک رمضان است./تابناک