کارگرآنلاین: کمتر از یک سال به انتخابات ریاست جمهوری 96 باقی مانده است و گمانه زنی ها درباره اینکه آیا روحانی طبق سنت مألوف، برای بار دوم رئیس جمهور ایران خواهد شد یا خیر، بسیار است.

عده بسیاری چالش های پیش روی حسن روحانی را رقبای او و یا روان نچرخیدن چرخ اقتصاد می دانند اما برخی تحلیلگران با زیر نظر قرار دادن روابط وی با اطرافیان درجه یک و کسانی که در انتخابات گذشته برای به ریاست رسیدن او نقش مهمی داشتند، به این نتیجه رسیدند که وی ممکن است از سوی برخی نزدیکانش به چالش کشیده شود و جابه‌جایی این وزنه ها در سبد اراء او می تواند بسیار تاثیر گذار باشد.

*وزنه هایی که در صورت کناره گیری آراء روحانی را تغییر خواهند داد

همواره در تمامی انتخابات جهان حمایت و قرارگیری مهره های شناخته شده و تاثیرگذار در کنار نامزدها تبدیل به یک موازنه قدرت شده که می تواند سبد آراء را به نفع دیگری تغییر دهد در همین رابطه با توجه به نزدیکی انتخابات صاحبنظران و تحلیلگران رفتارهای مهره ها را زیر نظر  گرفته تا بتوانند به تحلیل درستی درباره جریان های انتخاباتی برسند.

برخی کارشناسان معتقدند عارف و صالحی دو وزنه ای هستند که روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 96 به آنها نیاز دارد که در صورت حمایت نکردن این دو نفر از روحانی، ممکن است وی در انتخابات دچار چالش شود.


کارت مهم برجام در بازی انتخابات و وزنه‌ای به نام علی اکبر صالحی

"از صالحی نپرسید"، این عنوان تیتری بود که مدتی پیش، یکی از روزنامه‌های داخلی انتخاب کرد و برخی از منتقدین را به این فکر واداشت که شاید زین پس، میان رئیس جمهور و معاونش شکافی ایجاد شده است.

ماجرا از این قرار بود که رئیس‌جمهور در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه "با گذشت 40 روز از اجرای برجام، رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده است که طرف غربی در برداشتن برخی تعهدات از جمله تحریم‌های بانکی تأخیر داشته و رئیس مجلس و سفیر آلمان نیز این موضوع را تأیید کردند، گفت: صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی است و در زمینه مسائل اتمی هرچه بگوید صاحب نظر است ولی وزیر امور خارجه، وزیر اقتصاد یا رئیس بانک مرکزی نیست بنابراین می‌توانید در رابطه با انرژی اتمی از وی سوال کنید!".

همین امر باعث شد تا عده ای بگویند علی اکبر صالحی با برجام نامحرم خوانده شد.

پس از آن نیز رییس سازمان انرژی اتمی در اظهارات خود جوانب احتیاط را رعایت کرده و در برخی موارد با کنایه هایی ناشی از دلخوری پیرامون برجام و موضوعات سیاسی آن نکاتی را گوشزد کرده است.

اکنون که انتقادها به برجام  و نتایج آن بیشتر از گذشته شده است؛ تحلیلگران معتقدند در یک سال باقیمانده از ریاست جمهوریِ روحانی، رییس سازمان انرژی اتمی را باید کنار خود حفظ کند.

برجام، بارها از سوی دولتمردان یک دستاورد خوانده شده و بسیاری از رفتارهای سیاسی در دولت تدبیر و امید بر پایه آن طرح‌ریزی شده است و حالا در فاصله یک قدمی تا انتخابات، روند دلخوری علی اکبر صالحی می تواند، ستاره برجام را کم نور کند و در ادبیات سیاسی کشور، لبه انتقادها را تیزتر کند.

نبض حضور عارف اصلاحات در انتخابات

"مرد انصراف"  لقبی بود که از سال 92 به محمدرضا عارف داده شد، اصلاح طلبان انصراف او را اخلاق گرایانه می‌دانستند و اصولگرایان این انصراف را از سر اجبار؛ ماجرا هرچه بود آن انتخابات، عارف را بعد از سالها سکوت تبدیل به مردی فعال و پر جنب و جوش در عرصه سیاست کرد. برخی بر این اعتقادند که مسیر پیش‌روی عارف، پیرامون تصمیمش برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری 96، از برگزیده نشدنش در انتخابات ریاست مجلس دهم بود به همین جهت کارشناسان معتقدند که عارف همچنان بی میل نخواهد بود تا باردیگر آماده زور آزمایی در میدان ریاست جمهوری شود.

امری که با توجه به حمایت‌های زودهنگام اغلب اصلاح طلبان از روحانی، شاید بار دیگر لقب "مرد انصراف" را برای او زنده کند به همین جهت بسیاری از تحلیلگران معتقدند  روحانی برای هشت ساله شدن دوران ریاست جمهوریش همچنان به حمایت عارف نیاز دارد، این درحالی است که روابط این روزهای روحانی و عارف در هاله ای از ابهام قرار دارد.

این ماجرا البته از آنجا قوت گرفت که محمدرضا عارف در مراسم افطاری نمایندگان با رئیس‌جمهور غایب بود؛ غیبتی که نمی‌توان ساده از کنار آن عبور کرد! این روزها رئیس فراکسیون امید در مجلس تمایلی به دیده شدن در کنار اعضای دیگر این فراکسیون ندارد.

در ادامه ریشه یابی غیبت عارف در افطاری نمایندگان مجلس دهم با دولت یازدهم باید به گذشته رجوع کرد؛ یعنی آن هنگام که عارف از رقابت انتخابات ریاست جمهوری 92 انصراف داد تا روحانی پیروز شود. اما از گوشه و کنار شنیده شد که عارف در انتظار حمایت روحانی از خودش برای ریاست مجلس دهم در عوض انصراف او در سال ۹۲ بود، که چنین انتظاری دست کم در ظاهر اتفاق نیفتاد و به زعم ناظران ترجیح برخی نزدیکان دولت آن بود تا روحانی بر مسند ریاست مجلس بنشیند.

در این بزنگاه بود که حزب اعتدال و توسعه که دبیرکلی آن بر عهده محمدباقر نوبخت و از نزدیکان روحانی است، در همایشی که در سالن اجلاس سران برگزار کرد، از علی لاریجانی برای سخنرانی در آن مراسم دعوت کرده که عده‌ای این اقدام را حمایت علنی و صریح دولت از لاریجانی تلقی کردند.

اگر چه دفتر عارف برخی اظهاراتی را که به نقل از وی در انتقاد از روحانی و دولت یازدهم مطرح می‌شود، تکذیب کرده و می‌کند، اما برخی رفتارها حتی اگر دلیل متقنی هم داشته باشد در انظار، نشانی از همراهی با دولت ندارد.

فن‌آور اصلاحات نزدیکی بسیاری به هسته اصلی این جریان سیاسی دارد و جلسات او با رئیس دولت اصلاحات و برخی تئوریسین های اصلاحات، ممکن است به صورت جدی جنبه انتخاباتی داشته باشد این درحالی است که دلخوری احتمالی محمدرضا عارف از دولت در جریان انتخاب رئیس مجلس دهم، می تواند تاثیر گذار باشد و میان دولت روحانی و طیف های چپ اصلاح طلبی انشقاق ایجاد کند.


*وزنه‌ای که ممکن است مهره‌های مهم دیگر را از روحانی دور کند


 فریدون، دافعه و جاذبه انتخاباتی در یک کلام

"حسین فریدون" ماجرا در مورد او متفاوت است، او در کنار رئیس جمهور بوده و جایی نمی رود اما می تواند عامل تقرب یا تباعد افراد در جریان های سیاسی نسبت به رئیس جمهور شود، او بارها تیتر رسانه ها شده و دسته کم در رسانه ها حاشیه های متعددی برای او مطرح شده است.

 فریدون، شاید پرخبرترین فرد نزدیک به رئیس جمهور در ماه‌های گذشته در معرض بیشترین انتقادها بوده و بسیاری او را پاشنه آشیل رئیس جمهور خوانده‌اند. بزعم منتقدان دولت دخالت‌های او در برخی وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، تصویری نامطلوب از او چه در میان اصولگرایان و اصلاح طلبان و چه اعتدال گرایان طرفدار دولت ساخته است.

سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پس از دستگیری علی رستگار سرخه مدیرعامل معزول بانک ملت اعلام کرد که وی در جریان "کشف یک باند سازمان یافته فساد بانکی” دستگیر شده است و حجت الاسلام موسی غضنفرآبادی رئیس دادگاه انقلاب تهران عنوان کرده است که خبرها حاکی از ارتباط حسین فریدون با این شبکه بانکی است.

بسیاری از فعالین سیاسی و رسانه ای، در ماه های اخیر به رئیس جمهور توصیه می کنند تا خود شخصا وارد گود شده و به موضوع برادرش رسیدگی کند، این توصیه ها از آن جهت مهم تلقی می شود که در صورت اثبات تخلفات مالی حسین فریدون، رئیس جمهور با چالش بسیار بزرگی در یکسال مانده به انتخابات ریاست جمهوری 96 روبه رو خواهد شد و پیشگیری از این چالش می تواند تا حدودی از برخورد ترکش های احتمالی به اعتبار دولت یازدهم جلوگیری کند. فساد مالی در بخش های دولتی همچون پاشنه آشیل دولت ها عمل می کند و در دولت قبل نیز پای معاون اول دولت دهم را به میان و سپس به اوین کشاند.

تحلیل دیگری که در این زمینه وجود دارد این است که با رفع اتهامات از فریدون چالش های رئیس جمهور در این زمینه بر طرف خواهد شد و در مناظرات انتخاباتی هم وی می تواند با دست پر شرکت کند اما در صورت باقیماندن این اتهامات در زمان انتخابات ممکن افراد مهم و نزدیک دیگری که در سرنوشت 8 ساله شدن ریاست جمهوری روحانی می توانند تاثیر گذار باشند، از حمایت روحانی دست بکشند.

*جابه جایی وزنه ها و ایجاد جریان های جدید

اخیرا در دولت جابه جایی های قابل توجه و تاملی صورت گرفته که می تواند جریان های جدیدی را ایجاد کنند از جمله جا به جایی معاونت حقوقی رئیس جمهور و معاون عربی آفریقایی وزارتخارجه.

تغیرات کابینه در یک قدمی انتخابات

رئیس جمهور کشورمان در حکمی، "الهام امین زاده" را به عنوان دستیار رییس جمهور در امور حقوق شهروندی منصوب کرد.


از سوی دیگر مجید انصاری یکی از اعضای اصلاح‌طلب کابینه و معاون پارلمانی رئیس‌جمهور به حوزه معاونت حقوقی رئیس‌جمهور رفت.

 انصاری چندی پیش در یک نشست خبری به شدت از تیم رسانه‌ای دولت انتقاد کرد و گفته بود تیم رسانه‌ای دولت عملکرد ضعیفی دارد. انتقاد یکی از اعضای کابینه از تیم رسانه‌ای دولت و همسو شدن با منتقدین این حوزه بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت.جابه‌جایی مجید انصاری از معاونت پارلمانی به معاونت حقوقی در حالی صورت می‌گیرد که به اعتقاد برخی کارشناسان اگرچه هر دو معاونت در یک سطح قرار دارند با این حال به لحاظ کارکردی، این جابه‌جایی انصاری را از پارلمان دور می کند و او را در شرایطی قرار می دهد که عملکرد سیاسی اش، تاثیرات رسانه ای کمتری داشته باشد و از سوی دیگر هماهنگ سازی پارلمان به فرد دیگری سپرده شود که قرابت بیشتری با جریان مجلس دارد.

مسائل غرب منطقه آسیا و سیاستی از جنس تدبیر و امید

برخی صاحب نظران معتقدند یکی از تغییراتی که جنبه سیاسی آن بر جنبه مدیریتی و فنی مسئله می‌چربد، جابجایی امیرعبداللهیان بوده است چرا روزنامه های عربی درباره این جا به جایی می نویسند؛ "علت تصمیم به برکناری امیرعبداللهیان معاون عربی و آفریقایی وزیر امور خارجه ایران، حسن نیت تهران مقابل اعراب در جهت تقویت روابط با آنها بوده است!"

حسین امیرعبداللهیان با توجه به تسلط و احاطه خود بر تحولات منطقه‌ای طی سال‌های اخیر توانسته بود به عنوان یک مهره ویژه جمهوری اسلامی ایران، رایزنی‌های دیپلماتیک را در منطقه به سود جریان مقاومت سامان ببخشد.

با توجه به اینکه عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران بیش تر از ان است که کشور دیگر بخواهد عزل و انتصاب داخلی برای آن تعیین کند اما ذوق زدگی عرب ها از این تغییر در وزارتخارجه جای تامل دارد به همین جهت عده ای معتقدند چنین تغییراتی می تواند در راستای انتخابات جریان های  متفاوتی ایجاد کند و منتقدان سیاست خارجی دولت را ترغیب می کند تا از تحولات منطقه ای به عنوان پارامتری مهم در نشانه روی عملکرد دولت استفاده کنند به ویزه اگر تحولات جدی در یک سال باقی مانده در موضوع مسائل منطقه ای اتفاق نیفتد و یکبار دیگر فردی نزدیک به دولت که 3 سال با تدبیر و امیدی ها همکاری داشته است را در موقعیتی شاید رو به روی دولت قرار می دهد به ویژه آنکه امیرعبدالهیان تغیرات وزارتخارجه را روایت بی روایتی می داند.



*سیب، هزار چرخ می‌خورد


به نظر می‌رسد شدت بحران فیش‌های نجومی آن قدر زیاد است که باعث شده تا برخی از شخصیت‌های حامی دولت که در بزنگاه‌های مختلف به کمک روحانی می‌آمندند پا پس کشیده و از بازی با آتش اجتناب کنند.

از این رو می‌توان به سکوت معنادار آیت‌الله هاشمی رفسنجانی اشاره کرد. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام جز در یک مورد که یکی از منتقدین ریشه فیش‌های حقوقی را دولت سازندگی معرفی کرده بود، آن هم از طریق صدور اطلاعیه دفتری نه سخنرانی رسمی، نسبت به فیش‌های حقوقی موضع‌گیری نکرده است. در اطلاعیه دفتر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی ضمن اشاره به نحوه قانونگذاری در دوره سازندگی، مطرح شده که اعطای پول‌های کلان با صفرها و رقم‌های متعدد در دولت سازندگی مرسوم نبوده است.

در حالیکه این گمانه زنی ها رو به افزایش بود برخی سکوت آیت الله هاشمی را دلیلی عنوان می کردند که ممکن است  آیت الله‌هاشمی و روحانی بر سر دو راهی قرار گرفته باشند.

اما آیت الله هاشمی رفسنجانی در سی و سومین اجلاس مدیران و روسای آموزش و پرورش کشور حضور یافت و به تعبیر رسانه ها به دفاع تمام قد از روحانی پرداخت و بر لزوم دو دوره ای شدن دولت تدبیر و امید تاکید کرد که همه این ها نشان میدهد تا دقیقه نود انتخابات، سیب هزار چرخ خواهد خورد و تمام این تحلیل ها صرفا گمانه زنی است./باشگاه خبرنگاران