امروزه گیاه کتان در منطقه وسیعی از اروپا و آُسیا می روید. از گیاه کتان استفاده های زیادی بعمل می آید. از الیاف کتان برای یافتن پارچه استفاده می شود. پارچه کتان برای البسه مخصوصا در تابستان نوعی مناسب بشمار می رود.
 
کتان گیاهی است که از قدیم الایام شناخته شده و بکار میرفته است. حتی پرورش آن  در مصر در حدود پنج قرن قبل از میلاد مسیح معمول بوده است.
 
ترکیبات شیمیایی کتان:

از دانه های کتان در اثر فشار و بدون حرارت دادن روغنی بدست می آید که به روغن کتان (برای اینکه با روغن برزک اشتباه نشود) نامیده می شود.
 
افزودن دانه تخم کتان به رژیم غذایی روزانه سبب افزایش سلامتی قلب و سلامت سیستم گوارش می شود، از طرفی دانه ها تخم کتان سبب کنترل وزن شده و پیشگیری کننده از سرطان نیز می باشند.
 
تحقیقات اخیر حاکی از آن است که دانه های تخم کتان سبب کاهش کلسترول، تثبیت قند خون، جلوگیری از پوکی استخوان، کمک به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان می شوند. 

چگونگی مصرف تخم کتان
 

• بهتر است دانه های تخم کتان را خریداری کرده و خود آن را در منزل آسیاب نمایید. از آنجایی که تخم کتان یک دانه روغنی است، خرید تخم کتانی که قبلاً آسیاب شده، ممکن است گذشت زمان سبب اکسیده شدن آن گردد، در حالی که شما می توانید دانه های تخم کتان را خریداری کرده و به هنگام مصرف و به میزان نیاز خود، آن را با آسیاب برقی در منزل آسیاب نمایید و به شکل پودر درآورید و مصرف کنید.دانه های تخم کتان می توانند بیش از یک سال قابل مصرف باشند.
• بهتر است پودر تخم کتان را در دمای اتاق نگهداری کنید. میزان مصرف تخم کتان برای افراد سالم و بزرگ سال که در مصرف آن محدودیتی ندارند، یک قاشق سوپ خوری در روز می باشد.
• محققان اظهار می دارند مردانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات می باشند، باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
• برای افراد جوان تر، بیشتر از یک قاشق چای خوری تخم کتان در روز توصیه نمی گردد. از آنجایی که تخم کتان حاوی فیبر بالایی می باشد، برای وارد کردن آن در رژیم غذایی خود از میزان کم شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
• یک قاشق سوپ خوری تخم کتان حاوی 36 کیلوکالری و یک قاشق سوپ خوری از تخم کتان آسیاب شده حاوی 50 کیلوکالری انرژی می باشد.از آنجایی که دانه های تخم کتان طعم و مزه سبک و ملایمی دارند، می توانید به چندین روش آن را در رژیم غذایی روزانه خود وارد نموده و مصرف کنید.

 
فواید تخم کتان
 

• * تخم کتان می تواند سبب کاهش کلسترول خون و همچنین پایین آمدن قند خون گردد. فیبر محلول موجود در تخم کتان می تواند سبب کاهش کلسترول گردد و از افزایش پلاک در خون جلوگیری کند و در نتیجه از تنگ شدن دیواره عروق خونی که می تواند منجر به افزایش فشار خون و در نهایت سکته قلبی و حملات قلبی گردد، جلوگیری و پیشگیری نماید.فیبر موجود در تخم کتان همچنین می تواند از افزایش قند خون در بیماران دیابتی جلوگیری کند.

 
* تخم کتان از پوکی استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می کند. تحقیقاتی که بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شد، حاکی از به تأخیر افتادن تحلیل استخوانی در موش های آزمایشگاهی بود که با تخم کتان تغذیه شده بودند و این امر به سبب وجود اسیدهای چرب امگا-3 موجود در تخم کتان می باشد.  
 
* تخم کتان برای افرادی که تمایل به کاهش وزن و کنترل وزن دارند بسیار مناسب می باشد. خوردن تخم کتان 30 دقیقه قبل از خوردن وعده غذایی سبب پر شدن معده و احساس سیری در افراد شده و در نتیجه موجب کنترل اشتها و کم خوری می شود.
 

• تخم کتان (Flaxseed) خوراکی و دارویی است که در قرن های متوالی در طب سنتی مدیترانه ای بعنوان دارو استفاده می شود. روغن تخم کتان نیز از محصولات همین ماده خوراکی بوده و حاوی بخشی از خواص و فواید تخم کتان می باشد.  

 
تخم کتان حاوی ریزمغذی های زیادی همچون فیبر خوراکی، منگنز، ویتامین B1 و اسیدچرب ضروری آلفالینولینک اسید که به امگا 3 معروف است، می باشد.  
 
تخم کتان نه تنها سرشار از چربی های سالم، آنتی اکسیدان و فیبر می باشد، بلکه تحقیقات جدید نشان می دهند که تخم کتان می تواند به کاهش خطر دیابت، سرطان و بیماری های قلبی کمک نماید.
 
خواص و فواید درمانی تخم کتان هنوز کاملا شناخته شده نیست و هنوز تحقیقات بیشتری برای آشنایی با همه خواص و فواید آن لازم می باشد. بااینحال بعضی از خواص آن شامل:
 
کاهش کلسترول خون – تحقیقات نشان داده که سطح کلسترول خون در مردانیکه از تخم کتان در رژیم غذایی شان استفاده کرده اند کاهش یافته است. همچنین درصورت مصرف زیاد این ماده خوراکی (روزانه 38 تا 60 گرم) میزان تری گلیسیرید خون نیز کاهش پیدا می کند.
تخم کتان

• محافظت دربرابر سرطان – مصرف تخم کتان ممکن است بتواند به فرد برای مقابله و محافظت از خود در برابر سرطان هایی از جمله سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ (کولون) و سرطان پستان کمک نماید. بنظر می رسد تخم کتان بتواند در پیشگیری از رشد سلول های سرطانی کمک کرده و همچنین می تواند جلوی ایجاد رگهای خونی جدید توسط تومورها را بگیرد. یکی از تحقیقات جدید نشان داده که تخم کتان یک خوراکی ایمن بوده و به فرد در مقابله با سرطان پروستات کمک می نماید.
• پیشگیری از گر گرفتگی – نتایج یکی از تحقیقاتی که درباره تخم کتان انجام شده نشان می دهد که تخم کتان می تواند از گرگرفتگی در زنان یائسه پیشگیری کرده و همچنین تاثیرات خوبی برروی سلامت عمومی آنها نیز داشته باشد. تحقیقات نشان می دهد که روزانه 40 گرم تخم کتان مانند مانند درمان هورمونی برای بهبود گرگرفتگی و عرق کردن های شبانه مفید بوده و همچنین برای بهبود یبوست نیز مفید است.

بهبود قندخون – مدارک نشان می دهند که مصرف روزانه تخم کتان به مردان و زنان چاق که در مرحله پیش از دیابت هستند برای پایین آوردن قند خون کمک می کند.

بهبود عملکرد کلیه – مدارک نشان میدهند که تخم کتان در افراد مبتلا به بیماری لوپوس باعث بهبود عملکرد کلیه ها می شود. بااینحال درصورتیکه مبتلا به بیماری لوپوس هستید قبل از مصرف تخم کتان با پزشکتان مشورت نمایید.

• توجه داشته باشید که هنوز نیاز به تحقیقات بیشتر و جامع تری درباره تاثیر تخم کتان برروی بیماری های قلبی، سرطان، پوکی استخوان و دیابت لازم می باشد.

 
دو نوع کلی تخم کتان موجود است که یکی از آنها تخم کتان طلایی و دیگری تخم کتان قهوه ای می باشد. ارزش غذایی هردو این تخم کتان ها تقریبا یکسان بوده و هردو حاوی اسید های چرب امگا 3 می باشند. تخم کتان میزان بسیار کمی کلسترول و سدیم داشته و در هر 20 گرم آن 54.7 کیلوکالری انرژی موجود است.
 
عوارض جانبی، تداخلات تخم کتان
 

• عوارض جانبی – بنظر می رسد که در مقادیر مناسب و نرمال تخم کتان و روغن تخم کتان بی خطر می باشد. تخم کتان (نه روغن آن) حاوی فیبرهای محلول است. مصرف تخم کتان ممکن است باعث اسهال، گرفتگی، باد و نفخ شکم شود.
• تداخلات – اگر هرنوع دارو و یا مکملی را بطور منظم مصرف می کنید قبل از شروع به مصرف تخم کتان با پزشکتان مشورت نمایید. تخم کتان ممکن است با بعضی از داروهای مسکن، رقیق کننده خون، فشارخون، کلسترول خون، داروهای هورمونی و داروهای دیابت تداخل داشته باشد. همچنین درصورت تخم کتان را با احتیاط در کنار مخمر سنت جان و یا سنبل الطیب مصرف نمایید.

 
تخم کتان و روغن آن
 
* تخم کتان سبب بهبود سیستم گوارش بدن می گردد. فیبر موجود در تخم کتان از بروز یبوست جلوگیری می کند و سبب هضم و دفع به موقع گردیده و به سلامت سیستم گوارش کمک می نماید.
 
* تخم کتان ایمنی بدن را افزایش می دهد. ALA موجود در تخم کتان سبب کاهش التهابات و در نتیجه عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن می گردد.تحقیقات اخیر نشان داده اند که تخم کتان می تواند سبب کاهش برخی ناهنجاری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس و پسوریازیس گردد.
 
* تخم کتان جلوگیری کننده از سرطان است. تحقیقات نشان می دهند تخم کتان نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به سرطان به ویژه سرطان روده و سینه دارد. این گیاه به علت دارا بودن آنتی اکسیدان های مهمی همچون لیگنان ها که نقش مهمی در مبارزه با سرطان دارند، می تواند با پیشگیری از رشد سلول های سرطانی، با سرطان مبارزه کند.
 
احتیاط در مصرف تخم کتان!
 

• محققان معتقدند علی رغم فواید بسیار زیادی که در تخم کتان مشاهده و اثبات شده، اما در مصرف آن نباید زیاده روی کرد.

 
افرادی که دارای روده التهابی و تحریک پذیر می باشند، باید از خوردن تخم کتان اجتناب کنند.
 
همچنین زنان باردار و مادران شیرده نباید تخم کتان مصرف کنند.
 
تخم کتان از پوکی استخوان و تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می کند. تحقیقاتی که بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شد، حاکی از به تأخیر افتادن تحلیل استخوانی در موش های آزمایشگاهی بود که با تخم کتان تغذیه شده بودند و این امر به سبب وجود اسیدهای چرب امگا-3 موجود در تخم کتان می باشد.

 
از طرفی افرادی که دچار بیماری هایی مانند اندومتریوز، تخمدان پلی کیستیک و فیبرویید می باشند، نیز باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
 
محققان اظهار می دارند مردانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات می باشند، باید از مصرف تخم کتان اجتناب نمایند.
 
اگر تخم کتان را به عنوان یک دارو مصرف می کنید، حتماً با پزشک خود مشورت نمایید.
 
چند پیشنهاد
 
* به هنگام صرف ناهار، دانه های تخم کتان را به سالاد خود اضافه نموده و میل کنید.
 
* تخم کتان را با آب میوه مخلوط کرده و میل نمایید.
 
* تخم کتان را به انواع سالادها و یا سوپ ها بیفزایید.
 
* تخم کتان را به ماست و یا دوغ خود اضافه نموده و میل کنید.
 
* تخم کتان را به سس گوجه فرنگی و یا آب انواع گوشت ها اضافه کرده و میل نمایید.
 
* تخم کتان را به گوشت چرخ کرده اضافه نموده و سپس با آن کوفته و یا کباب درست کنید.
  
ترکیبات تخم کتان
 
* تخم کتان حاوی انواع ویتامین ها و مواد معدنی از جمله اکثر ویتامین های گروه B بوده و دارای منیزیم و منگنز نیز می باشد.
 
* تخم کتان دارای دو نوع فیبر محلول و نامحلول می باشد.
 
* تخم کتان دارای چندین نوع آنتی اکسیدان قوی از جمله لیگنان است. از آنجایی که تخم کتان یک ماده گیاهی است، یکی از بهترین منابع لیگنان ها می باشد.
 
* تخم کتان حاوی اسیدهای چرب امگا- 3 بوده و از این رو ضد التهاب می باشد. تخم کتان یکی از منابع غنی گیاهی است که دارای امگا-3 گیاهی به نام آلفالینولنیک اسید (ALA) می باشد. بعد از روغن تخم کتان، روغن کانولا بیشترین میزان ALA را دارا است.
 
لاغری با تخم کتان:
 
همه افراد دوست دارند تناسب اندام داشته باشند و لاغری خودرا حفظ کنند. این روزها همه جا صحبت از فواید بی نظیر تخم کتان، برای کم کردن وزن است که شکم را صاف میکند. صحبت ما امروز درباره لاغری با تخم کتان است.
 
به سوال های زیر توجه کنید شاید سوال شما هم باشند.
 
تخم کتان چیست و به چه صورتی مورد استفاده قرار می گیرد؟

• تخم کتان یک دانه گیاهی مفید است که در اروپا و آسیا می روید و دارای مواد بسیار با ارزشی است که به سلامت بدن و تناسب اندام کمک می کند. مهمترین بیماری ها یعنی سرطان را جلوگیزی می کند. دارای چربی غیراشباع و امگا۳ می باشد و دارای میزان زیادی فیبر محلول و غیر محلول وویتامین E است.
• از تخم کتان به صورت محلول در آب برای درمان های موضعی، و به صورت خوراکی دم کرده، پودر کرده و روغنی مورد استفادعه قرار می گیرد. بیشترین استفاده تخم کتان در قشر باتوان است و آن هم برای کاهش چربی شکم و تناسب اندام است.

 
تخم کتان چگونه موجب کاهش چربی شکم می شود؟

تخم کتان از جمله موادی است که به طور چشم گیری برای کاهش چربی شکم مورد استفاده قرار می گیرد. این دانه با ۶ اثر معجزه گر به شما کمک می کند تا شکم صاف داشته باشید و کاهش وزن خوبی را تجربه کنید.
 

• کاهش نفخ و در نتیجه کوچک کردن شکم
• تمیز کردن معده و کوچک کردن شکم
• آب کردن چربی ها و کوچک کردن شکم و کاهش وزن
• کاهش اشتها و کاهش وزن
• امگا ۳
• حل معضل تورم سلولی و کاهش وزن

حال به معرفی موارد بالا می پردازیم:
 
کاهش نفخ

تخم کتان دارای میزان زیادی فیبر محلول و نا محلول است که به خوبی می تواند به هضم غذا در معده کمک کند و نفخ شکم را از بین ببرد و یبوست را ریشه کن کند و افزایش اندازه شکم ناشی از یبوست و… را از بین ببرد. برای اینکه از این اثر تخم کتان بهره مند شوید تخم کتان را پودر کرده و در نمک پاش بریزید و در هر بار مصرف غذا از آن استفاده کنید. تخم کتان بیشتر در ماست، شیر، سالاد مورد استفاده قرار می گیرد
 
تمیز کردن معده

با خواصی که تخم کتان دارد می توان به خوبی از آن برای تمیز کردن معده و دستگاه گوارش استفاده کرد. زمانی که با مصرف تخم کتان معده و دستگاه گوارش را تمیز می کنید توده های اضافی از بین می روند و موجب کوچک شدن شکم می شوند. بنابراین اگر احساس می کنید خوردن داروها یا ورزش و کنترل چربی و کالری های دریافتی اثری در کوچک کردن شکم نداشته اند این روش را هم امتحان کنید.
 
آب کردن چربی ها

تخم کتان دارای میزان زیادی چربی غیر اشتباع است که نسبت به چربی های مضر بسیار مفیدند و موجب کاهش چربی و افزایش سوزاندن چربی در بدن می شوند و بدین طریق قدرت زیادی در سوخت و ساز چربی ها ایجاد می کند. پس اگر دارای رژیم کاهش چربی شکم هستید می توانید از تخم کتان برای حذف چربی ها و افزایش سوخت و ساز استفاده کنید
 
کاهش اشتها

تخم کتان به دور روش موجب کاهش اشتها می شود که هر دو بسیار کاربردی اند.
 
روش اول کاهش اشتها:

از آنجا که تخم کتان یک دانه روغنی است می تواند موجب احساس سیری بشود بنابراین اگر ۳۰ دقیقه قبل از مصرف غذا از یک قاشق پودر تخم کتان استفاده کنید احساس سیری به شما دست داده و نمی توانید زیاد غذا بخورید و بدین طریق دریافت چربی ها و کالری ها از طریق وعده های روزانه کمتر خواهد شد و به مرور موجب کاهش وزن و کاهش چربی شکم می شود
 
روش دوم کاهش اشتها:

اگر از تخم کتان در هنگام خوردن غذا استفاده کنید باعث می شود که هنگام هضم غذا، محتویات معده بیشتر در معده بمانند و به صورت آهسته و کم کم وارد روده کوچک شوند و این موجب می شود که سطح انسولین پایدار بشود و موجب کاهش اشتها می شود. از طرفی پایگاه traineo می گوید تخم کتان با تنظیم سطح انسولین موجب کاهش هوس خوردن غذاهای چرب را در بدن موجب می شوند که خود نقش بسیار مهمی در کاهش وزن و کاهش چربی شکم دارد.
 
امگا ۳ و کاهش کلسترول

ماده موجود در تخم کتان دارای خواص مهمی است که در کاهش کلسترول خون در طی ۸ هفته بسیار کمک می کند. اگر روزی ۲۰ گرم از این ماده را در ۸ هفته مصرف کنید سطح کلسترول را به خوبی کاهش خواهید داد.

 
امگا ۳ تخم کتان و حل مشکل التهاب سلولی

التهاب سلولی مشکلی است که موجب عدم ارتباط خوب و به موقع مغز و سیگنال های هورمونی لپتین شده و موجب می شود که پیام احساس گرسنگی زیاد به مغز ارسال شود و این موجب می شود که دفعات دریافتی غذا توسط فرد زیاد شود و موجب افزایش وزن و چربی خصوصا چربی شکمی بشود. امگا ۳ به اندازه کافی کمک می کند این التهاب ها از بین بروند. استفاده از غذاهایی که موجب کاهش التهاب سلولی می شوند تا ۸۶ درصد موجب کاهش التهاب سلولی شده و تا میزان ۷ کیلو گرم  وزن کم کنند. ( به تحقیق خانم فاطمه مهدی پور در worldfood)
 
دم کرده تخم کتان بهتر است یا پودر تخم کتان یا روغن کتان؟

از آنجا که پودر کرده تخم کتان داری ۵۰ کیلو کالری است و تخم کتان پودر نکرده دارای ۳۶ کیلو کالری است بهتر است که تا می توانید از پودر کردن آن جلوگیری کنید و به طور دم کرده آن را مصرف کنید اما اگر فعالیت بدنی خوبی دارید می توانید از پودر کرده ی تخم کتان استفاده کنید.
 
از روغن کتان فقط برای استفاده بر روی غذا و به دور از اوجاق استفاده کنید چرا که روغن کتان یکی از روغن هایی است که سریع اکسایش می شود و اگر بسوزد و موجب ضررهایی برای بدن می شود که کار سلول ها را مختل می کند.
 
بنابراین بهتر است نحوه استفاده شما از تخم کتان به صورت زیر باشد:
 

• دم کرده تخم کتان هر روز دو فنجان

 
پودر تخم کتان قبل از غذا برای کاهش اشتها و یا همراه با غذا و صبحانه و ناهار برای کنترل هضم غذا و کاهش چربی و کاهش نفخ و تمیز کردن دستگاه گوارش.
 
آیا تخم کتان برای اب کردن چربی شکم به تنهایی می شود؟

باید بگوییم که این گفته حقیقت ندارد که تخم کتان فقط چربی های ناحیه شکم را از بین می برد. اما با توجه به این اصل که آخرین ناحیه ای از چربی که در بدن شکل گرفته اولین لایه ای است که پاک سازی می شود. اما از آنجا که بیشترین لایه های چربی در شکم هستند تاثیر بیشتری بر روی شکم دیده می شود و بدین صورت باید بگوییم اگر توده چربیهای کل بدن به یک اندازه باشد روند لاغر شدن و کاهش وزن و تناسب اندام با استفاده از تخم کتان می تواند به صورت یک روند منظم و متناسب و مساوی در کل بدن مشاهده شود.
 
نتیجه گیری

•  در باره تخم کتان می توانیم به طور کلی به این مهم اشاره کنیم که یکی از ۵ دانه های مهمی است که روزانه باید مصرف شود تا با اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن شاهد کاهش چربی های شکم، چربی های بدن و کاهش وزن بشویم و سلامت خود را تضمین کنیم.
• پس اگر به دنبال ماده غذایی با کمترین ضرر می گردید که هم موجب تناسب اندام شود و هم کاهش وزن و کاهش چربی و چاقی شکمی با تخم کتان دوست شوید.

منبع: آکاایران