روز گذشته لایحه‌ی بودجه‌ی سال ۱۴۰۱ با تدوینی متفاوت از لوایح بودجه‌ی سالهای گذشته، به مجلس تحویل داده شد. در این لایحه سهم بودجه‌ی صندوق‌ها به صورت مشخص تعیین نشده است و تنها رقم مربوط به صندوق تامین اجتماعی که در این لایحه آمده ۳۰هزار میلیارد تومان مربوط به سهم دولت برای حق بیمه اقشار خاص است. این رقم در حالی در بودجه دیده شده که فقط بدهیِ جاری دولت به سازمان تامین اجتماعی چیزی حدود ۶۰ میلیارد تومان است. از این‌رو برخی معتقدند همین رقم کوچکِ ۳هزار میلیارد تومانی‌ای که دولت برای بیمه اقشار خاص تخصیص داده است، نشان می‌دهد که نباید امید چندانی به اجرای تعهدات دولت به سازمان تامین اجتماعی داشت.
دولت، بدهی جاری خود به سازمان تامین اجتماعی را پرداخت کند
اکبر شوکت (عضو پیشین هیئت امنای صندوق تامین اجتماعی) در خصوص لایحه بودجه‌ی سال ۱۴۰۱ و سهم سازمان تامین اجتماعی در بودجه‌ی سال آتی گفت: حداقل انتظار ما از آقای رئیسی و بودجه‌ی سال ۱۴۰۱ این است که بدهی جاری دولت به سازمان تامین اجتماعی پرداخت شود. ما حتی از بدهی گذشته صحبت نمی‌کنیم اما در مورد پرداخت بدهیِ جاری نمی‌توان کوتاه آمد.
شوکت بیان کرد: وقتی صحبت از بدهی جاری می‌شود دو رقم مدنظر ما است؛ اول رقمی است که دولت باید بابت سهم سه درصدی که در مقام کارفرما برعهده گرفته – مثل سهم بیمه زنبوردارها، باربرها، کارگاه‌های زیر ۵نفر و… – بپردازد که این بدهی برای سال ۱۴۰۰ رقمی حدود ۶۰هزار میلیارد تومان است و دوم هزینه‌ی مربوط به همسان‌سازی است. این دو رقم بدهیِ مربوط به سازمان در سال ۱۴۰۰ است که جمعا حدود ۱۲۰هزار میلیارد تومان می‌شود.
وی تاکید کرد: پس حتی اگر باتوجه به شرایط اقتصادی کشور ۴۰۰هزار میلیارد تومان بدهیِ کلیِ دولت به سازمان تامین اجتماعی - که در دولت‌های مختلف انباشت شده است - را کنار بگذاریم، نمی‌توانیم از بدهی جاری بگذریم.
تخصیص ۳هزار میلیارد تومان برای حق بیمه اقشار خاص در بودجه شگفت‌آور است!
شوکت با اشاره به ۳هزار میلیارد تومانی که در لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۱ به عنوان سهم دولت برای حق بیمه اقشار خاص در نظر گرفته‌شده، گفت: با پرداخت ۳هزار میلیارد تومان هیچ مشکلی از سازمان تامین اجتماعی حل نمی‌شود. تامین اجتماعی فقط ماهی ۶هزار میلیارد تومان از بانک تعهد می‌گیرد، چگونه ۳هزار میلیارد تومان بابت یک سال سهم دولت برای حق بیمه اقشار خاص در نظر می‌گیرند؟!
وی تاکید کرد: آقای نوبخت نیز همین دیدگاه را داشتند که بدهی‌ها نباید بیشتر از این شود. برآیند این دیدگاه این بود که بیمه‌ی برخی از این اقشار – به مدت ۴ سال بیمه رانندگان و ۵سال نیز بیمه قالیبافان - حذف شد. این سیاست باعث شد که نه تنها برای این اقشار بیمه‌پردازی نشد بلکه بیمه‌ی قدیمی‌ها نیز حذف شد؛ به طور مثال زمانی ۶۰۰هزار قالیبافِ بیمه شده در کشور وجود داشت اما الان این رقم بسیار کاهش پیدا کرده است.
شوکت تاکید کرد: ما مخالف این دیدگاه بودیم و همان زمان هم بارها مقابل سازمان برنامه و بودجه تجمع کردیم. متاسفانه نه بابت پرداخت حق بیمه راهکار درستی ارائه می‌دهند و نه وظایف خود را به درستی انجام می‌دهند. یعنی حتی به تعهدات خود در قبال وظایفی که مجلس و دولت برعهده صندوق گذاشته نیز عمل نمی‌کنند و حتی راهکار جایگزینی هم برای آن نمی‌بینند. اینکه این سهم را از بودجه حذف کنند یا مبلغ آن را تا این اندازه پایین بیاورند راحت‌ترین کار است یعنی می‌خواهند از جیب مردم هزینه کنند. تخصیص۳هزار میلیارد تومان برای بیمه اقشار خاص در بودجه واقعا شگفت‌آور است.
آیا دولت قصد پرداخت بدهیِ خود به تامین اجتماعی را ندارد؟
شوکت با اشاره به برنامه ششم توسعه و وظایفی که این برنامه برعهده‌ی دولت برای پرداخت بدهی به صندوق تامین اجتماعی گذاشته بود، گفت: طبق این برنامه قرار بود هرساله دولت ۵۰هزار میلیارد تومان بابت بدهی به صندوق پرداخت کند که این پول صرفا برای صندوق تامین اجتماعی بود اما برخی از نمایندگان مجلس در بودجه صندوق‌های دیگر را در این مبلغ سهیم کردند و مشتری‌های مختلف برای آن رقم پیدا شد.
عضو پیشین هیئت امنای صندوق تامین اجتماعی ادامه داد: متاسفانه دولت آقای روحانی به تعهدات خود عمل نکرد. قرار بود در طول برنامه پنج‌ساله بدهی دولت به صفر برسد. ما راهکارهای بی‌شماری هم داده بودیم که خیلی از آن‌ها بار مالی خاصی برای دولت نداشت و از جنس امتیازدهی به صندوق بود. به طور مثال بحث دادن امتیازات ویژه به سازمان تامین اجتماعی در حوزه‌ی نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین واگذار کردن منطقه‌ی آزاد مکران به سازمان تامین اجتماعی از جمله این پیشنهادها بود که اجرایی نشد.
شوکت گفت: در واقع نه دولت بدهی خود را پرداخت کرد و نه امتیازاتی برای این صندوق قائل شد که نتیجه‌ی آن افزایش بدهی‌های دولت به صندوق و قرار دادنِ این صندوق در وضعیتِ بحرانی بود.
عضو پیشین هیئت امنای صندوق تامین اجتماعی بیان کرد: باید دید مجلس چه تصمیمی در خصوص بودجه‌ی امسال می‌گیرد. آیا مشکلات و تنگنای این سازمان را درک می‌کند یا همچنان معتقد است باید از بانک‌ها برای پرداخت تعهدات خود قرض بگیرد؟
وی تصریح کرد: وقتی بدهی دولت به سازمان بابت همین سه درصد حق بیمه‌هایی که دولت باید پرداخت کند ۶۰هزار میلیارد تومان است، حداقل کاری که باید انجام شود این است که این رقم در بودجه دیده شود. وقتی این رقم هم آورده نمی‌شود یعنی دولت قصد پرداخت بدهی‌ها را ندارد.
شوکت در خصوص مشکل سازمان تامین اجتماعی بیان کرد: ما ۷ - ۸ سال پیش هشدار دادیم که مراقب باشید سازمان وارد بحران نشود. تقریبا از نیمه‌ی دوم دولت آقای روحانی، تامین اجتماعی وارد بحران شد. الان می‌گوییم مواظب انفجار باشید یعنی بحث از بحران گذشته.
وی ادامه داد: ضریب پشتیبانی ما به رقم ۵.۴ رسیده درحالیکه وقتی ضریب پشتیبانی از ۶.۱ کاهش پیدا کند یعنی وارد بحران شدیم. از طرفی همانطور که گفتم بحث منابع مالی و بدهی دولت به تامین اجتماعی مطرح است که وضعیت مناسبی ندارد.
همسان‌سازی و ترمیم دستمزد بازنشستگان جزو وظایف دولت است
این فعال کارگری گفت: مجموع تصمیماتی که گرفته می‌شود باید در راستای رفع بحران سازمان تامین اجتماعی باشد اما تاکنون اینگونه نبوده است. به طور مثال طرح بیمه‌ی کارگران ساختمانی که اکنون در مجلس است دو سال و نیم زمان برده که اگر مشکل بیمه‌ی این کارگران حل شده بود تا الان حدود ۵۰۰هزار نفر بیمه شده‌ی جدید داشتیم. تصویب این طرح باعث می‌شود ضریب پشتیبانی سازمان بالا برود. همچنین از این طریق سالیانه ۷ – ۸ میلیارد تومان منابع نقدی به حساب سازمان واریز می‌شود. مهم‌تر اینکه با تصویب این طرح یکی از ضعیف‌ترین اقشار کارگری کشور که اتفاقا کارفرمای آن یکی از قوی‌ترین کارفرماهای کشور است، بیمه می‌شوند. در حال حاضر اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در کمیسیون اجتماعی مجلس تائید شده و قرار است برای رای‌گیری وارد مجلس شود. باید این قبیل طرح‌ها افزایش پیدا کند.
شوکت گفت: یک صندوق خوب باعث گسترش عدالت اجتماعی در جامعه می‌شود؛ این دیدگاه باید بین مسئولان جا بیفتد. اینکه می‌گویند همسان‌سازی بار مالی دارد اشتباه است. بار مالی این است که بازنشستگان فقیر شوند و فقر گسترده تبعات اجتماعی بسیاری به همراه دارد که هزینه‌ی این آسیب را دولت باید پرداخت کند.
وی تصریح کرد: همسان‌سازی و ترمیم دستمزد بازنشستگان جزو وظایف دولت است. دولت باید عقب‌ماندگی مزدیِ بازنشسته‌ای که سی سال کار کرده را جبران کند اما دولت این کار را بر روی دوش صندوق تامین اجتماعی گذاشته و می‌گوید تامین اجتماعی از فروش اموال خود هزینه‌ی همسان‌سازی حقوق را بپردازد و بعد همین را هم تورم‌زا می‌داند.
شوکت در پایان گفت: متاسفانه مسئولان درک درستی از وضعیت مردم ندارند. آن‌ها درگیر فقر نبوده‌اند بنابراین متوجه وضعیتِ کارگران و بازنشستگان نیستند؛ نمی‌دانند گسترش فقر چه تبعات جبران‌ناپذیری دارد و چه مشکلات بزرگی برای دولت به وجود می‌آورد.