شرکت‌های خودروسازی ایران تا کنون موفقیتی در عرضه عمومی خودروهای برقی نداشته‌اند.
اما حالا زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که ایران خودرو می‌خواهد خودرویی برقی را تولید کند که جایگزین پراید در بازار شود؛ خودرویی که شرکت رقیب تولید آن را متوقف کرده است اما هنوز خریداران خاص خود را دارد.
بر اساس گزارش‌ها، این خودرو شباهت زیادی به رنو کویید دارد؛ محصول اقتصادی و ارزان‌قیمت خودروساز فرانسوی که برای استفاده عموم در کشورهایی مثل هند و برزیل عرضه شده است.
از آن سو اما، چند روز پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه مردی فنلاندی، ماشین تسلای خود را به‌خاطر هزینه سنگین تعویض باتری‌های آن آتش زد!
در این شرایط، آیا امکان جایگزینی پراید با خودروی برقی در بازار ایران وجود دارد؟
خودروی برقی به جای پراید؟
فرید زاوه، کارشناس صنعت خودرو عرضه خودروی برقی به جای پراید را نشدنی می‌داند.
او توضیح می‌دهد: هزینه اصلی خودروی برقی مربوط به باتری آن است که حدود ۱۵۰ تا ۴۰۰ دلار برای هر کیلووات ساعت قیمت دارد.
به گفته او، برای مثال قیمت محصولی که روی برخی محصولات تسلا نصب می‌شود، حدود ۲۵۰ دلار برای هر کیلووات ساعت است.
این کارشناس صنعت خودرو می‌افزاید: هزینه پک کامل باتری‌ای که تسلا برای برخی محصولات معمولی خود استفاده می‌کند حدود ۲۲ هزار دلار است. اما باتری برخی مدل‌های تسلای پرفورمنس، حدود ۴۰ هزار دلار تمام می‌شود.
روز گذشته آخرین نرخ فروش دلار در صرافی ملی ۲۷ و ۴۰۰ تومان بود. به این ترتیب تهیه باتری برای خودروی تسلا در ایران حدود ۶۰۳ میلیون تا یک میلیارد تومان هزینه دارد.
با این هزینه، مصرف‌کننده می‌تواند خودرویی نو را خریداری کند.
خودروی برقی ارزان نیست!
زاوه نیز نیز تاکید می‌کند که برخلاف تصور برخی از سیاستمداران و تصمیم‌گیران کشور، خودروهای برقی کم‌هزینه‌تر از خودروهای احتراقی نیستند و به خاطر استهلاک باتری، هزینه نگهداری آنها زیاد است.
او می‌افزاید: جایگزینی خودروی برقی با محصولی مانند پراید شدنی نیست. احتمالا بودجه‌ای برای این کار در نظر گرفته شده است که باید هزینه شود و عده‌ای به سود برسند.
شرایط متفاوت ایران
این کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه بهره‌گیری از خودروهای برقی در کشوری مانند آمریکا جا افتاده است، می‌گوید: در این کشور قیمت سوخت تقریبا لیتری ۱ دلار و در ایران چند سنت است؛ در این شرایط نمی‌توان مردم را برای استفاده از خودروی برقی اقناع کرد.
او می‌افزاید: متوسط درآمد سالانه مردم آمریکا حدود ۶۰ هزار دلار است در حالی که میانگین درآمد ایرانیان به حدود ۱۰ هزار دلار می‌رسد. این دو بازار را نمی‌توان با یکدیگر مقایسه کرد و نسخه‌ای یکسان را برای آنها پیچید.
تمرکز بر حمل و نقل عمومی و محصولات لوکس
زاوه معتقد است: صنعت خودروسازی ایران برای تولید خودروهای برقی، باید تمرکز خود را بر حمل و نقل عمومی و محصولات لوکس بگذارد.
او تاکید می‌کند: در کشورهای غربی نیز معمولا اقشار کم‌درآمد مشتری خودروهای برقی نیستند؛ چرا که یک خودروی برقی برای استفاده عموم با ویژگی‌های مشابه خودروی احتراقی، بسیار گران تمام می‌شود.
پروژه‌های در حال اجرا عملی هستند؟
چندی پیش شرکت سایپا از اتوبوس برقی خود در نمایشگاه حمل و نقل و صنایع وابسته رونمایی کرد.
مصدق، مشاور مدیرعامل این شرکت در گفتگویی با تجارت‌نیوز، قیمت تخمینی محصول جدید را حداقل ۱۰ میلیارد تومان اعلام کرد؛ رقمی که شرکت خودروسازی سایپا دیزل هنوز آن را تایید نکرده است.
به گفته او، شهرداری‌ها، بخش‌های دولتی و شرکت‌هایی که در حوزه حمل و نقل شهری فعالیت می‌کنند، مشتری این خودروها هستند.
اما زاوه می‌گوید: در ایران چند پروژه برای تولید خودروهای برقی در حوزه حمل و نقل عمومی در حال اجراست که هیچکدام ارزش عملی ندارند.
این کارشناس صنعت خودرو توضیح می‌دهد: طراحی و عرضه اتوبوس برقی با مدل‌های احتراقی متفاوت است. در مورد این نوع اتوبوس‌ها باید طراحی بر مبنای شرایط مسیرهای مختلف انجام شود و نمی‌توان محصولی یکسان و عمومی را برای همه خطوط ارائه کرد.
خودروی ۱۰ میلیارد تومانی مشتری ندارد
زاوه تاکید می‌کند: پروژه‌هایی که در این زمینه در حال اجراست، جنبه اقتصادی ندارند. استفاده از اتوبوس باتری‌دار در ایران به دلیل هزینه بالا امکان‌پذیر نیست.
این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: در حالی که خودروسازان می‌دانند شهرداری‌ها قادر به خرید اتوبوس ۱۰ میلیارد تومانی نیستند، چنین محصولاتی را تولید می‌کنند.
او می‌افزاید: برای موفقیت در این حوزه خودروسازان باید بدانند چگونه می‌توان خودرویی را تولید کرد که نهادهای عمومی امکان خرید آن را داشته باشند.
زاوه می‌گوید: این موضوع نیاز به راهکارهای فنی و اقتصادی دارد. یکی از راه‌حل‌های موجود برای شهری مانند تهران، تولید نوعی اتوبوس برقی است که به آن «ترولی» گفته می‌شود.
به گفته او، در گذشته نیز در پایتخت از این نوع اتوبوس استفاده می‌شد؛ آنها انرژی موردنیاز خود را از سیم‌های حامل جریان الکتریکی که در بالای سطح خیابان کشیده می‌شود تامین می‌کنند.
این کارشناس معتقد است وعده‌هایی که تاکنون از سوی مسئولان در مورد استفاده از خودروی برقی ارائه شده است، عملی نیستند.