به گزارش کارگر آنلاین ، رشد شهرنشینی، ساخت و سازهای بی‌رویه، استقبال وسیع از زندگی ماشینی و تردد با خودروهای شخصی و سودجویی عده‌ای برای استفاده بهینه و سودآور از هر مترمکعب خاک تهران، این کلانشهر را تقریبا به یک کارگاه ساختمانی شلوغ و پرازدحام و البته آلوده بدل کرده است؛ به شهری که زیستن در آن دیگر اصلاً «ساده» نیست.
- در چنین شرایطی، از یک طرف ساختمان‌های سربه فلک کشیده و خارج از ضوابط استاندارد شهری هستند که راه نفس کشیدن ساکنان را تنگ کرده‌اند و از سوی دیگر، تراکم جمعیت و خیل عظیم مردمان در جستجوی نان هستند که نمی‌گذارند شهروندان دمی به آسودگی در پیاده روهای این شهر حتی در مناطق شمالی شهر، قدم بزنند و از طبیعت زیبا و در محاصره‌ی غول ها، فقط برای دقایقی کوتاه، لذت ببرند.
اقدامات شهرداری منطقه یک و برخورد با «دانه درشت ها»
- در این میان، اقدامات اخیر شهرداری منطقه یک تهران، تا اندازه‌ای توانسته دردهای مزمن شهرنشینی را برای ساکنان این بخش مرتفع از تهران تسکین بخشد؛ اقداماتی که شاید شاخص‌ترین نمود آن به زعم شهروندان، برخورد با پاساژ غول پیکر و خارج از ضابطه‌ی پلادیوم باشد؛ پاساژی که سایه آن مثل یک بختک بر سر شهروندان منطقه یک تهران آوار شده بود و اجازه نمی‌داد تردد و سکونت در حوالی آن امکانپذیر باشد. یک شهروند این منطقه درباره اجرای ماده ۱۰۰ و برخورد با پلادیوم، از آغاز یک مسیر نو برای «مقابله با ساخت و سازهای غیرقانونی در منطقه یک شهرداری تهران» ابراز خوشبینی می‌کند و می‌گوید: بتوانند با مقابله با سودجویان، این منطقه خوش آب و هوا را به همان مکان دلکشِ سابق برای زندگی تبدیل کنند، خدمتی بسیار بزرگ به شهروندان کرده اند؛ باور کنید گاهی احساس می‌کنیم در محاصره ایم؛ در محاصره‌ی برج‌هایی که آسمان بالای سرمان را مسدود کرده اند!
- هشتم آذرماه سال جاری، رسانه‌ها تیتر زدند «۲ تونل زیرگذر انسان‌رو و ماشین‌رو بین ۲ ساختمان مجتمع تجاری پالادیوم واقع در منطقه یک تهران مسدود و پلمب شد»؛ برخورد با مالک مجتمع پلادیوم براساس ضوابط ماده ۱۰۰ قانون شهرداری‌ها و با پیگیری قضایی، اتفاقی بود که شاید خیلی‌ها انتظارش را نداشتند؛ رسانه‌ها این اتفاق را «برخورد با دانه درشت ها» توصیف کردند. حمید محمودی (شهردار ناحیه ۲ منطقه یک) در همان روز گفت: «تخلفات مجتمع پالادیوم که به ماده ۱۰۰ ارسال‌شده بود در شعبه بدوی بعد از بررسی کارشناسی رای به جمع‌آوری و تخریب ساختمان جنوبی و جمع‌آوری تونل و پل هوایی داده شد. مالک این مجتمع نسبت به روی صادر شده اعتراض کرد و موضوع مورد تجدید نظر قرار گرفت و اکنون با صدور روی نهایی، حکم اجرا شد.»
بیست و هفتم آذرماه، علیرضا زاکانی شهردار تهران در جمع خبرنگاران اعلام کرد «با ساخت و سازهای غیرقانونی سر سازگاری نداریم». او با بیان اینکه بخشی از مجوزهای ساخت و ساز مربوط به مجوزهایی است که در دوره‌های گذشته صادر شده، گفت: با هر ساخت و ساز غیرمجاز برخورد خواهد شد، مجموعه شهرداری مبتنی بر قواعد و چارچوب‌هایی که دارد، پروانه صادر می‌کند، بنابراین کاملا واضح است که با ساخت و ساز غیرقانونی سر سازگاری ندارد و در همه موارد غیرمجازی که رخ می‌دهد جدی هستیم.
آیا «حقِ بر شهر» احیا می‌شود؟
- به نظر می‌رسد، اوج این برخوردها و سازگاری نداشتن‌ها در منطقه یک شهرداری تهران از آبان ماه امسال کلید خورده باشد؛ هرچند پیش از آن در اردیبهشت سال ۹۹ نیز شهردار منطقه یک تهران از تخریب ساخت وسازهای غیرقانونی انجام گرفته در محله سوهانک با هدف برخورد با متخلفان و به منظور صیانت از حریم شهر تهران خبر داد اما بعد از اینکه در آبان ماه سال جاری، حمیدرضا حاجوی به عنوان شهردار منطقه یک انتخاب شد، تیم مدیریتی او، یکی از اهداف اصلی کار خود را برخورد با ساخت و سازهای غیرقانونی در منطقه یک شهرداری تهران اعلام کردند؛ ساخت و سازهایی که تهدیدی جدی برای فضای زیستی ساکنان این منطقه است و «حق بر شهرِ ساکنان منطقه یک» را به خاطر سودجویی یک عده خاص، سلب کرده است.
براساس گزارش‌های دریافتی، این برخوردها تنها به پلادیوم محدود نمانده و در کوچه پسکوچه‌های بعضاً تنگ و باریک منطقه یک، شاهد برخورد با ساخت و سازهای غیرقانونی و تراکم فروشی‌های غیراستانداردی هستیم که عموماً مجوزهای غیرقانونی آن‌ها در دوره‌های گذشته صادر شده است. شهروندان منطقه یک ابراز امیدواری می‌کنند این اقدامات با جدیت و قدرت تداوم داشته باشد: «سایه‌های بلند این غول‌ها را از سر کوچه‌هایمان بردارند…».
- اما «حق بر شهر» تنها حق داشتن آسمان و خلاصی از دست سایه‌ی غول‌های شهری نیست؛ ساماندهی پیاده روهای شهری، تامین فضای سبز برای شهروندان و رسیدگی به امر مهم ورزش همگانی، از اقداماتی است که اگر صورت نگیرد، استاندارهای زندگیِ شایسته شهری رعایت نشده است.
یکی از اقدامات موثر دیگر در شهرداری منطقه یک، ساماندهی اخیر دستفروشانِ میدان قدس تا تجریش است که با تامین ۷۰ غرفه با همکاری آستانه امامزاده صالح (ع) این مهم امکانپذیر شده است. سوم دیماه، حمید رضا حاجوی (شهردار منطقه یک) در جریان بازدید از محل جانمایی و مراحل برپایی غرفه‌ها برای بساط گستران محور تجریش، گفت: فضای در نظر گرفته شده در ضلع جنوب آستان مطهر امامزاده صالح (ع) جنب پارکینگ همت قرار دارد و تا کنون ۷۰ غرفه احداث و سعی شده بحث ایمنی، امنیت و بهداشت غرفه‌ها نیز در نظر گرفته شود تا نیازمندان بتوانند به زودی با توجه به فصل بارش ها، در این فضای مناسب و مسقف فعالیت کنند.
- وی افزود: در حال حاضر تفاهم نامه و لیستی از نیازمندان این محور با همکاری پلیس امنیت، شهرداری منطقه یک و تولیت آستان مقدس امامزاده صالح (ع) در حال تکمیل است تا انگیزه و نیاز افراد مستمند و نیازمندان واقعی شناسایی و کارت شناسایی برای آن‌ها صادر شود.
ساماندهی دستفروشان شهری به نحوی که راه تامین معاش آن‌ها مسدود نشود، اقدام شایسته‌ای است؛ هم آن‌ها می‌توانند ارتزاق کنند و سفره‌هایشان خالی نمی‌ماند و هم ساکنان منطقه و گردشگران گسترده‌ی منطقه یک می‌توانند مسیر میدان تجریش تا میدان قدس را با آرامش و آسودگی خیال قدم بزنند و از طبیعت زیبا لذت ببرند.
از فضای سبز تا گسترش سرانه فرهنگی
- منطقه یک شهرداری تهران، پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بسیار دارد؛ ظرفیت‌های گردشگری، تفریحی و زیستی که ساکنان این منطقه امیدوارند با اقدامات تیم جدید مدیریتی شهرداری، به خوبی شکوفا شود و آن زیباییِ رو به فراموشیِ دهه‌های گذشته به این منطقه بازگردد؛ احیای فضای سبز از دست رفته و تامین سرانه مناسب برای فضای سبز و نیازمندی‌های فرهنگی، راهی برای شکوفایی این ظرفیتهاست؛ جمعیت حال حاضر منطقه، ۴۹۴ هزار نفر است که سرانه فضای سبز منطقه، ۳۴ متر مربع و سرانه فضای فرهنگی ۱۵ متر مربع است؛ این عددها نشان می‌دهد که همین امروز نیز زیستن در منطقه یک، از استاندارهای بالاتری حداقل در قیاس با سایر مناطق تهران برخوردار است؛ مثلاً در منطقه ۱۰ تهران سرانه فضای سبز فقط ۲.۶ متر مربع است.
در شرایط اقلیمی و ژئوزیستی ایران، سرانه فضای سبز بالاتر از ۲۲ متر مکعب پذیرفته است اما در منطقه یک، تیم شهرداری در حال افزایش سرانه فضای سبز و بهبود وضعیت زیستی مردم هستند؛ برای نمونه در پنجم بهمن ماه سال جاری، «افشین خدامی» معاون خدمات شهری و محیط زیست شهرداری منطقه یک، اعلام کرد: حیاط خانه‌ها سبز می‌شود. او گفت: «طرح نهضت درختکاری ۱۴۰۰ با هدف حفظ درختان و تداوم حیات آن‌ها با همکاری کلینیک گل و گیاه منطقه یک در باغچه منازل شهروندان اجرا می‌شود.»
و البته ایجاد فضای سبز بیشتر باید همراه با طرح‌هایی مثل ورزش همگانی و استفاده موثر از بوستان‌ها باشد، طرح‌هایی که در منطقه یک به اجرا درآمده و بی‌تردید در سلامت ساکنان منطقه، تاثیرات مثبت بسیار دارد.
- حالا ساکنان این منطقه مرتفع و خوش آب و هوای تهران تا اندازه‌ای به بهبود شاخص‌های زندگی امیدوار شده اند؛ با روندی که در چند ماه اخیر در پیش گرفته شده، این ساکنان فهمیده‌اند که کشتیبان را سیاستی دگر آمده است؛ دیگر فقط سود خواص و بهره برداری از هر متر مربع به نفع سودجویان، اهمیت ندارد بلکه افزایش کیفیت زندگی ساکنان در دستور کار قرار گرفته است. یکی از شهروندان این منطقه می‌گوید: «همان برخورد با دانه درشت‌ها را ادامه دهند و از امکانات و ظرفیت‌های منطقه برای خود مردم منطقه استفاده کنند؛ اگر اینطوری جلو بروند، منطقه یک تهران به ما بازمی گردد، به ما ساکنان قدیمی که سال‌ها حس در محاصره بودن داشته ایم…».
- آشنایی با منطقه ۱ شهرداری تهران
منطقه یک شهرداری تهران در منتهی‌الیه شمالی شهر تهران قرار دارد.
- این منطقه از شمال به رشته کوه البرز، از غرب به رودخانه درکه، از جنوب به بزرگراه‌های شهید چمران و آیت‌الله صدر و از شرق به جاده لشکرک و پارک جنگلی قوچک محدود می‌شود.
- شهرداری منطقه یک دارای ۱۰ ناحیه و ۲۶ محله شهری است. مساحت منطقه بدون احتساب حریم ۴۶ کیلومترمربع و با احتساب حریم منطقه حدود ۲۱۰ کلیومتر مربع است و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال ۸۵ حدود ۳۸۰ هزار نفر می‌باشد.
منطقه یک کوهستانی است و دارای باغات فراوان، رودخانه، دره‌ها و مسیل‌ها و دو گسل مهم شهر تهران و با سابقه رانش است.
ویژگی‌های سیاسی و اجتماعی منطقه یک:
- مهمترین قطب گردشگری طبیعی و تاریخی و اجتماعی
- دارای مطلوبیت سکونتی (سکونت شهری و ییلاقی)
- استقرار بازار تجریش
- مراکز آموزش عالی و موسسات درمانی
- وجود زیارتگاه‌های مهم تهران (امامزاده صالح، امامزاده علی اکبر و امامزاده قاسم)
- استقرار سفارتخانه‌ها و سازمان‌های جهانی
- دربند، درکه، توچال، کلکچال، اوین درکه و پارک‌های جمشیدیه و قیطریه از مکان‌های تفریحی و مراکز جذب گردشگر این منطقه هستند.
استقرار منطقه در دامنه رشته کوه‌های البرز و موقعیت ممتاز محل در برخورداری از این ارتفاعات، امکان افزایش جذابیت‌ها و تسهیلات و توسعه ورزش‌هایی مرتبط با کوه چون سنگ نوردی، پرواز با کایت، اسکی روی چمن و برف، ایجاد امکانات رفاهی و ورزشی شامل میادین ورزشی، استخرهای روباز زمستانی و تابستانی، سرگرمی‌های علمی و آموزشی همچون سنگ شناسی، گیاه شناسی، حشره شناسی و همچنین سرمایه گذاری‌های اساسی در قالب هتل‌های کوهستانی و پارک‌های کوهستانی را مد نظر قرار می‌دهد.
- این منطقه به لحاظ طراحی شهری دارای بافتی شبه روستایی است و می‌توان آن را باغ‌شهر نامید.
- از مهمترین مراکز فرهنگی این منطقه می‌توان به فرهنگسرای نیاوران و نگارخانه جماران، فرهنگسرای ملل، کاخ موزه سعد آباد، کاخ ملت و کاخ نیاوران و همچنین امامزاده صالح تجریش اشاره کرد.
- همچنین موزه طبیعت و حیات وحش ایران (دارآباد) و مرکز علوم و ستاره شناسی واقع در خیابان عمار از جمله مراکز علمی و تحقیقاتی و تفریحی این منطقه هستند.
- منطقه یک شهرداری تهران و ناحیه شمیران جزو مطلوب‌ترین مناطق تهران به جهت دارا بودن منابع طبیعی و میراث فرهنگی و تاریخی به شمار می‌آید.
- این منطقه از دیر باز تا کنون مکان استقرار صاحب منصبان دولتی – حکومتی و فعالیت‌های بین‌المللی و دیپلماتیک بوده است.