به گزارش کارگرآنلاین از مهارت تصمیم گیری از منظر قرآن چقدر اطلاع دارید ؟ تصمیم گیری ( decision making ) واکنشی است که فرد در برابر یک چالش و مشکل و به منظور کاهش و یا حذف تبعات آن از خود نشان میدهد و شامل فرآیندی است که سبب میگردد شیوه و اقدامی برای حل آن مسئله گزینش شود. مهارت تصمیم گیری یکی از آگاهیهایی است که در قرآن به آن پرداخته شده و کمک می‌کند تا به نحو موثرتری در مورد مسائل مختلف تصمیم گیری شود. اگر افراد بتوانند فعالانه در مورد اعمالشان تصمیم گیری نمایند و جوانب مختلف هر انتخاب را بررسی و پیامدهایش را ارزیابی کنند، مسلما مشکلات آنها کاهش مییابد و در سطوح بالاتر بهداشت روانی و کیفیت زندگی قرار خواهند گرفت.
مهمترین ویژگی های تصمیم گیری موثر عبارتند از:
- – تعیین اهداف واقع بینانه با قصد حذف و یا کاهش مشکلات برای خود و دیگران
- -دارا بودن اطلاعات کافی و اشراف کامل به موضوع
- – ارزیابی دقیق موقعیت ها و برنامه ریزی مناسب
- – استفاده از سوابق و تجارب گذشته، آینده نگری و عاقبت اندیشی
- – مشورت کردن با اهل فن و کارشناسان
- – خیرخواهی و توکل داشتن و کمک گرفتن از خداوند
- – بی نیازی از تقدیر و تمجید دیگران و نگاه خداپسندانه به موضوع.
خداوند می‌فرمایند: در کارها با آنان مشورت کن اما هنگامی که تصمیم گرفتی، بر خدا توکل کن(آل عمران،۱۵۹).
و همچنین، خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان خودشان را تغییر دهند(رعد،۱۱).
در خصوص این مهارت قرآن کریم تاکید میفرماید که قبل از هر تصمیم گیری باید با افراد آگاه مشورت نمود و تصمیم گیری پس از مشاوره و کسب آگاهی انجام پذیرد و از بین آراء مشاوران، بهترین راه حل را برگزید و از خود محوری و خود کامگی در تصمیمات پرهیز شود همچنین پس از اتخاذ تصمیم مناسب با توکل بر خداوند و استعانت از او اقدام شود . تردیدی نیست که تغییر سرنوشت افراد در صورتی میسر میشود که با عزم و اراده و اتخاذ تصمیمات لازم و مؤثر، نسبت به ایجاد تغییرات ارزشی و متعالی در افکار و اعمال و رفتار خودشان اقدام کنند.
خدای متعال در سوره نمل آیه های ۳۲ و بعد از آن می فرماید که ای بزرگان در کار من رای بدهید که تا شما حاضر نباشید من هیچ کاری را فیصله نخواهم داد. پس در جایی که حاکمان بدون مشورت زیر دستان به کاری اقدام نمی کنند و تصمیمی نمی گیرند، بر ماست که در تمام امور زندگی با افراد آگاهتر از خودمان مشورت نموده و سپس اقدام به تصمیم گیری و انجام آن بگیریم، در اینصورت حتما ضرر نخواهیم کرد. در این جهان بینی، انسان به عنوان موجودی اجتماعی مطرح میشود و توصیه به پرهیز از انزوا طلبی و پایبندی به اصل آگاهی و مشورت با استفاده از ظرفیتهای اجتماعی میگردد بطوریکه همفکری و هم اندیشی او را با دیگران به عنوان ضرورت مطرح مینماید.
مهارت تصمیم گیری از منظر قرآن
پس با در نظر گرفتن مفاد کلی این آیات می‌توان اذعان نمود که در الگوی تصمیم گیری مبتنی بر اسلام، اقدام به پنج عمل متمایز برای هر فردی ضرورت دارد که عبارتند از آگاهسازی از طریق مشورت کردن، تجزیه تحلیل شرایط و انتخاب راه حل ها و شیوه های مختلف، تصمیم گیری، قابلیت اجراء و توکل به خداوند.
قرآن کریم قلب را مرکز تصمیم گیری انسان معرفی نموده و می فرماید: آنچه را که در دل دارید خواه آشکارش سازید یا نهانش دارید خداوند شما را بدان بازخواست خواهد کرد (بقره، ۲۸۳).
لذا در هر تصمیم گیری شایسته است آنچه را که در دل دارید بر زبان جاری نموده و در اعمال خود به کار گیرید و کتمان نکنید، اگر آنچه در دل دارید که از نظر خداوند پسندیده نیست، پس از آن درگذرید و دل و قلبتان را از آنچه ناپسند است پاکیزه نمایید، تصمیمات خدا پسندانه بگیرید حتی اگر تصمیم برای یک نگاه یا یک حرف یا یک قدم باشد و یا منافع شخصی کوتاه مدت فرد را تامین نکند. به عبارت دیگر تصمیم گیری در موارد خدا پسندانه و اخلاقی جایز است و بدون رعایت تقوا و در موارد غیر اخلاقی و ناپسند که خیر فرد و جامعه را در بر ندارد مشورت و تصمیم گیری قابل قبول نیست. اصولا تصمیم گیری در محدوده ای که با جلوه هایی از حقیقت و حقانیت منافات دارد جایز و سازنده نیست زیرا منافع فردی و اجتماعی را در مخاطره قرار میدهد.