این سوره پس از صلح حدیبیه و قبل از فتح مکّه نازل شده است؛(طباطبایی،المیزان، ج20، ص376) بنابراین منظور از فتح و پیروزی و پیوستن بسیاری از مردم به اسلام که خداوند در آیه ی اول و دوم از آن سخن گفته، فتح مکّه است؛ چرا که پس از این پیروزی بود که مردم دسته دسته به اسلام پیوستند.(المیزان،ج20، ص651)

سوره نصر
نامگذاری سوره نصر

نام این سوره ی مبارکه بدان جهت «نصر» است که خداوند به پیامبر(ص) فرمان می دهد که هرگاه نصر و (یاری خدا) و پیروزی دین و گسترش اسلام فرا رسد مردم گروه گروه به دین خدا می گروند پس به شکرانه ی آن خدا را حمد و تسبیح بگوید.

دیگر از اسماء آن « ‏إِذَا جَاءَ » و « الْفَتْح » نیز می باشد که به تناسب کلمات نخستین آیه ی سوره ی مبارکه است.

"نصر " یکصد و دهمین سوره قرآن کریم است که مکی و 3 آیه دارد. این سوره را « تودیع» نیز نامیده اند (درمان با قرآن، ص169) که به عنوان وداع آخرین سوره با پیامبر(ص) و پیامبر با امّت محسوب می شود و در آن اشاره به وفات رسول گرامی اسلام(ص) می باشد.

عبدالله بن عمر می گوید:این سوره در اواسط ایام تشریق بر رسول خدا نازل شد که سال وداع بود.

وقتی سوره نصر نازل شد پیامبر(ص)فرمود:

•     من امسال از دنیا می روم و در همان سال نیز از دنیا رفت.ایشان در آن سال وقتی معاذ بن جبل را به یمن می فرستاد به او فرمد:دیگر مرا نخواهی دید.(الخرائج و الحرائج، ج1، ص102)

رسول خدا(ص) از زمان نزول این سوره تا هنگام وفاتش ذکر «سُبْحانَ الله» را زیاد می گفت و بسیار استغفار می کرد.

از ام سلمه روایت شده رسول خدا(ص) در اواخر عمر شریفش نمی نشست و  هیچ حرکتی نمی کرد مگر اینگه می گفت: «سُبْحانَ اللهِ وَ بِحَمْدِهِ وَ أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ»

علت این کار پرسیدم،

پیامبر فرمودند:

•     من به این کار فرمان داده شده ام و آنگاه سوره نصر را قرائت فرمود.(مجمع البیان، ج10، ص554)

فضایل و برکات سوره نصر
قبول شدن نماز

از پیامبراکرم(ص) نقل شده است:

•     هر کس سوره نصر را قرائت نماید به او اجری مانند کسی که در فتح مکه همراه با پیامبر خدا(ص) جنگیده و به شهادت رسیده است داده می شود. وهر کس بعد از سوره حمد قرائت کند نمازش به بهترین وجه قبول است.(تفسیرالبرهان، ج5، ص783)
•     همچنین اگر در نماز بعد از سوره «حمد» 7 مرتبه سوره نصر را بخواند نمازش مورد قبول واقع شده و نمازگزاردن در سر وقت آن برایش دوست داشتنی می شود.(المصباح کفعمی، ص461)

فضایل سوره های قرآن
پاداش اخروی

پیامبر اکرم(ص) در روایتی فرمودند:

•     هر کس در شب سیزدهم رجب ده رکعت نماز بخواند و در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره نصر را بخواند خداوند در بهشت قصری برای او بنا می کند که طول و عرضش هفت برابر بیشتر از دنیاست. (اقبال الاعمال، ج3،ص220)

رهایی از آتش جهنم

پیامبراکرم(ص) در نماز شب نهم شعبان فرموده است:

•     هر کس در این شب چهار رکعت نماز بخواند در هر رکعت بعد از حمد 10 مرتبه سوره نصر را بخواند خداوند بدنش را بر آتش حرام می کند و به واسطه هر آیه ثواب ده شهید از شهدای بدر و ثواب عالمان دین را به او خواهد داد. (اقبال الاعمال، ج3،ص308)

استجابت دعا

از امامان معصوم روایت شده است:

•     هر کس سوره نصر را در نماز نافله اش یا در هنگام زوال خورشید روز جمعه بخواند و دعا کند خداوند دعایش را مستجاب می کند.(مستدرک سفینة البحار، ج8، ص479)

یاری کردن خداوند در برابر دشمنان

هر کس سوره نصر را در نمازهای واجب یا مستحب بخواند خداوند او را در مقابل همه دشمنانش یاری می کند.(مستدرک سفینة البحار، ج8، ص479)
سرافرازی در قیامت

امام صادق(ع) در روایتی فرمودند:

•     هر کس سوره نصر را در نمازهای مستحبی یا واجب خود قرائت نماید خداوند او را بر تمام دشمنانش یاری می کند و در روز قیامت در حالی می آید که همراه او کتابی گویا است و خداوند این کتاب را از درون قبرش بیرون می آورد و در آن مایه امان از گرمای آتش جهنم است.
•     او در روز قیامت بر چیزی عبور نمی کند مگر اینکه بشارتش می دهد و او را به هر خیری خبر می دهد تا اینکه وارد بهشت شود. برای قاری این سوره در دنیا اسباب خیر فراهم است به حالتی که کسی ندیده و به قلبش خطور نکرده است.(ثواب الاعمال، ص127)

بهشت
دفع بلا

پیامبراکرم(ص)می فرماید:

•     جهتِ دفع دشمن این سوره ی مبارکه را بیست و یک بار و جهتِ دفع بلاها هر روز هفت بار قرائت نمایند. (خواص الآیات ص ١٦٦)

سوره نصر با ترجمه

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

به نام خدا که رحمتش بی اندازه است و مهربانی اش همیشگی

إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ ﴿١﴾

هنگامی که یاری خدا و [آن] پیروزی فرا رسد،

وَرَأَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ أَفْوَاجًا ﴿٢﴾

و مردم را ببینی که گروه گروه در دین خدا درآیند،

فَسَبِّـحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَاسْتَغْفِرْهُ ۚ إِنَّهُ کَانَ تَوَّابًا ﴿٣﴾

پس پروردگارت را همراه با سپاس و ستایش تسبیح گوی، و از او آمرزش بخواه، که او همواره توبه پذیر است.