عوامل متعدد و پیچیده ای در پدیده چاقی دخالت دارند به طوری که مکاتب طبی با ارائه روش های درمانی گوناگون، داروهای لاغرکننده زیادی را به بازار عرضه می کنند.
طبی مستقل که بر پایه مزاج و اخلاط استوار است، «سَمن مفرط» یا چاقی را یک بیماری خطرناک می داند و دیدگاه ویژه ای د رخصوص پدیده چاقی و روش های درمانی آن دارد، به طوری که طب مکمل و گیاهان دارویی برای کاهش وزن و کاهش چربی بدن، بسیار مورد استقبال پزشکان و بیماران قرار گرفته است.
چاقی یا سمن مفرط، از نگاه طب سنتی دوگونه است:یا از تجمع پیه و چربی است یا از تجمع و ازدیاد عضلات که راهکارهای مختلفی برای رفع هر کدام از آنها وجود دارد.
علل چاقی
چه افرادی مستعد چاقی شکمی هستند؟
طب سنتی افراد را به چهار گروه تقسیم می کند:گرم و تر(دموی)، سرد و تر(بلغمی)، سرد و خشک(سوداوی) و گرم و خشک(صفرایی). دو گروه اول اصولا چاق بوده و دسته سوم و چهارم لاغر اندام هستند.
بر مبنای اصول طب سنتی ایرانی، کسانی که مزاج سرد و تر دارند (یعنی بلغمی مزاج هستند) به چاقی همراه با چربی دچار می شوند و دموی ها عضلانی ترند؛ بنابراین معضل چاقی شکمی بیشتر گریبانگیر بلغمی مزاج هاست. آنها اصولا اندام های پُر و موهای لخت کم پشتی دارند، خونسرد هستند و میل به سستی، تنبلی و خواب در آنها بیشتر است.
عوامل بروز چاقی
چنانچه در این بخش از ورزش و تناسب اندام نمناک می خوانید، طب سنتی علت اصلی همه انواع چاقی را غلبه رطوبت می داند و هر نوع افزایش حجم در بدن را ناشی از کیفیت تری یا رطوبت می داند. علاوه براین عامل اصلی همه انواع لاغری نیز غلبه خشکی می باشد.
علت چاقی
عوامل افزایش تَری در بدن:
- پرخوری
- مصرف غذاها و داروهای رطوبت زا به صورت خوراکی یا مالیدنی مثل زیاده روی در مصرف میوه های تر یا مالیدن زیاد روغن بادام شیرین به بدن.
- حمام رطوبت زا یعنی حمام نه چندان گرم؛ زیرا این حمام سبب باز شدن منافذ پوست و نفوذ رطوبت به داخل بدن می شود.
- سکون و نداشتن تحرک کافی
- مصرف نکردن مواد تحلیل برنده رطوبت مثل انواع غذاهای خشک
- دفع نکردن مواد زاید بدن
- دفع خلط صفرا زیرا به دلیل گرمی و خشکی مزاج، تحلیل برنده رطوبت است.
- خواب زیاد و نشاط
خواب زیاد
عوامل افزایش خشکی در بدن
- کم خوری
- مصرف غذاها و داروهای بسیار گرم که رطوبت ها را تحلیل می برند به صورت خوراکی یا مالیدنی
- بسته بودن راه های ورود غذا به اعضا
- قرار گرفتن در هوای بسیار گرم و بسیار سرد
- حرکت های نفسانی به افراط، مانند رنج یا عصبانیت و فعالیت فکری زیاد
- توقف طولانی در حمام
- دفع بیش از حد مواد از بدن به راه های مختلف مانند اسهال، استفراغ، ادرار یا تعریق.
- مصرف غذاها یا داروهای خشکی افزا به صورت خوراکی یا مالیدنی مثل مصرف غذاهای خشک و شور و نمک سود.
- خوابیدن در شن یا آفتاب گرفتن طولانی
- تحرک و فعالیت بدنی بیش از حد
- کم خوابی زیاد
علت لاغری
توصیه های لاغری سنتی:بخور نخورهای رژیم لاغری طب سنتی
بیش از حد غذا نخورید
باید از پرخوری، روی هم خوری، ریزه خواری و مخلوط خوری خودداری کنید و در هر وعده غذایی یک نوع غذای ساده میل کنید.
غذا را کامل بجوید
غذا هنگام بلعیدن باید به شیرابه تبدیل شود، پس غذا را آن قدر بجوید تا کاملا له و با بزاق دهان مخلوط شود.
غذاهای چرب و شیرین مصرف نکنید
مصرف غذاهای چرب و شیرین سبب ایجاد رطوبت در بدن خواهد شد، بنابراین از خوردن انواع شیرینی خامه ای، حلواها، شله زرد ، چربی دنبه و انواع روغن ها پرهیز کنید.
نخوردن شیرینی جات
لاغری به سبک سنتی چه رژیمی دارد؟
نان را برشته میل کنید
از خوردن نان های خمیر و فانتزی خودداری کرده و نان های برشته و نان جو میل کنید.
همراه غذا مخلفات مصرف نکنید
غذا را به همراه مخلفات میل نکنید، فقط می توانید زیتون شور با غذا مصرف نمایید.
سر ساعت غذا بخورید
برنامه غذایی منظم داشته باشید، در صرف وعده های غذایی نظم را رعایت کنید و سر ساعت غذا بخورید.
رژیم کاهش وزن
غذاهای پرکالری مصرف نکنید
از مصرف غذاهای کثیرالغذا (پرکالری) مانند حلواها، گوشت ها، حبوبات به همراه شیر مانند شیربرنج، گندم، آجیل تازه و فرنی ها بپرهیزید.
غذاهای تند و ترش و شور مصرف کنید
مصرف غذاهای تند و ترش و شور در طب سنتی برای رفع تری و رطوبت و لاغری توصیه می شود. مصرف غذاهای تند در دفع و تحلیل مواد زاید سرد و غلیظ و لزج بسیار نافع است، اما سبب گزش و سوزش معده و تهوع و استفراغ و زخم معده و بوی تند ادرار و عرق می شود پس نباید در مصرف آن زیاده روی شود.
استفاده از موادی که تلطیف متوسطی دارند مانند سکنجبین و سیر و پیاز و خردل و تره اگر منع مصرف نداشته باشند به عنوان چاشنی غذا مناسب است.
رژیم چربی سوز
بایدها و نبایدهای لاغری به روش سنتی
پرهیز از غذاهایی که خون را غلیظ می کنند
غذاهایی را که سبب غلظت خون می شوند مانند هلیم، کله پاچه، خمیرها، رشته و ماکارونی، مغز، جگر، قلوه، تخم مرغ سفت شده و پنیر تازه نخورید.
مصرف غذاهایی که خون را رقیق و لطیف می کنند
غذاهایی که خون را رقیق و لطیف می کنند مانند انواع سبزیجات، گوشت پرندگان و سکنجبین مصرف کنیدو نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی آب گرم و سکنجبین بنوشید اما باید بدانید مصرف درازمدت آب و مایعات گرم عوارضی زیادی دارد پس باید با متخصص طب سنتی مشورت کنید.
خودداری از مصرف مایعات از نیم ساعت قبل تا 2ساعت بعد از غذا
از نیم ساعت قبل تا 2ساعت بعد از غذا، مایعات مصرف نکنید و پس از این زمان اقدام به نوشیدن مایعات کنید.
مصرف مایعات
لاغری شکم پهلو با طب سنتی
عدم مصرف همزمان مایعات و میوه
هنگامی که میوه مصرف کردید دیگر مایعات مصرف نکنید.
مصرف نمک قبل و بعد از غذا
قبل و بعد از غذا انگشت سبابه خود را به اندکی نمک آغشته کنید و مصرف نمایید.
خودداری از خوردن غذا در زمان سیری
صبر کنید تا گرسنه و تشنه شوید، سپس آب و غذا میل کنید.
راه لاغر شدن
لاغری سنتی و حالات روحی و روانی
لاغری و تناسب اندام با خشم
حرکات نفسانی شدید مانند خشم زیاد برای لاغری مفید است اما این مساله سبب ایجاد بیماری می شود و به عنوان تدبیر لاغرکننده توصیه نمی شود.
پرهیز از اضطراب و افسردگی
از اضطراب و افسردگی هنگام گرفتن رژیم لاغری اجتناب کنید زیرا این عوامل می توانند سبب شکست در درمان چاقی باشند. افسردگی و غم، مزاج را به سمت سردی سوق می دهد و در تحلیل رطوبت های اضافی اختلال ایجاد می کند. افراد افسرده کم تحرک می شوند و این خود به سردی بدن و تجمع رطوبت می افزاید.
اضطراب و افسردگی
اصول حمام در لاغری سنتی
- زیاد حمام نکنید.
- برای دفع رطوبت بدن باید حمام مکفی باشد و مکث طولانی در حمام صورت گیرد.
- بعد از ریختن آب بر بدن از روغن مالی پرهیز کنید.
- پس از حمام غذا نخورید و بخوابید. بعد از بیدار شدن دوباره حمام کرده و غذای سبک میل کنید. پس از حرکات ورزشی سریع و قوی می توان این اقدام را انجام داد. این روش برای ورزشکاران حرفه ای در مواقع وزن کشی مناسب است اما به طور معمول توصیه نمی شود، چون باعث ضعف خواهد شد.
حمام لاغری
- ناشتا حمام نکنید.
- با معده پر و بعد از غذا حمام نکنید.
- با آب های معدنی و آب های قابض حمام کنید و یا در آب حمام، نمک و بوره اضافه کنید. نمک و بوره را به مدت طولانی در آفتاب قرار دهید و سپس با آن حمام کنید.
- برای سرعت بخشیدن به روند لاغری با پارچه خشن بدن را به سختی ماساژ دهید تا قرمز شود، سپس با آب داغ حمام کنید و روغن بابونه به بدن بمالید.
قبل و بعد حمام
نسخه طب سنتی برای لاغری سریع سنتی
تدابیر لاغری؛ خواب و بیداری
از خواب طولانی پرهیز کنید.
بین ساعت 10-9 شب به خواب روید.
سحرخیز باشید تا به غیر از کامروا شدن لاغر نیز شوید.
با معده خالی نخوابید و از خواب بلافاصله بعد از غذا بپرهیزید.
طی روز و در میانه روز خواب طولانی نداشته باشید.
بین آخرین وعده غذایی و خوابتان باید حداقل فاصله 3-2 ساعت باشد.
غذا خوردن
تدابیر لاغری؛ حرکت و سکون
ورزش، در بدن حرارتی مانند حرارت غریزی ایجاد می کند و روش مفیدی برای تحلیل و از بین بردن رطوبت می باشد.
قبل از غذا ورزش سریع و قوی داشته باشید.
از سکون و بی تحرکی بپرهیزید.
بعد از ورزش و فعالیت بدنی غذا نخورید و غذا خوردن را به زمانی که حرارت بدنتان کاهش یافت موکول کنید.
در حد مقدور پیاده روی کنید.
پیاده روی لاغری
برای کم شدن میزان چربی بدن خود در مدت کم ، ورزش کنید و به ورزش هایی مانند دراز و نشست، ورزش های کششی و پیاده روی بپردازید و برای اینکه تاثیر ورزش بیشتر شود، روغن های گرم مانند روغن های سیاه دانه، شوید و بابونه را قبل از ورزش به نواحی مورد نظر مالیده و حسابی چرب کنید.
روغن ها با طبیعت گرم خود، همراه حرارت ایجاد شده بعد از ورزش، به آب شدن چربی ها کمک کرده و در مدت کوتاهی تاثیر مناسبی در لاغری دارد.
تدابیر لاغری ، دفع مواد زاید از راه های مختلف مانند مدفوع، ادرار، تعریق و خون قاعدگی رطوبت موجود در بدن رفع می شود.
در صورت ایجاد اختلال در راه دفع هر یک از موارد بالا به هر دلیلی ، این اختلال باید رفع شود یا توسط پزشک راه دفعی دیگری جایگزین آن گردد.
برای لاغری شکم باید فضولات جمع شده و بلغم لزج چسبیده به معده را دفع کنید. ملینات مانند انجیر خیسانده شده، آلو و فلوس جزء ملینات ساده ای هستند که می توان در برنامه غذایی جای داد.
اگر دچار یبوست هستید، باید از مُسهلات استفاده کنید که بهتر است با توصیه پزشک و به اندازه مشخص مصرف شود. سنا یکی از مسهلاتی است که این روزها زیاد مصرف می شود اما عواقبی به همراه دارد؛ بنابراین بدون تجویز پزشک از سنا استفاده نکنید.