یکی از علائمی که باید هنگام وارد شدن ضربه به سر کودک به آن دقت نمود، استفراغ تکرار شونده کودک است که نشان دهنده افزایش فشار داخل جمجمه می باشد.
تشنج

برخی کودکان بعد از ضربه به سر تشنج می کنند. بالا رفتن مردمک چشم های کودک، لرزیدن دست و پا، قفل شدن دهان و.... از علائم تشنج است. تشنج گاهی در 48-24 ساعت اول و گاهی هم در طول هفته اول و بعد از 48 ساعت اول اتفاق می افتد. این امکان وجود دارد 2 سال بعد از ضربه نیز کودک تشنج کند. برخی از کودکانی که دچار تشنج هستند، قبلا به سرشان ضربه شدید وارد شده است.

بیهوش شدن کودک

اگر کودک بعد از وارد شدن ضربه به سر گریه کند و بعد مدتی از حال برود و یا بدون گریه بیهوش شود، خطرناک است و باید کودک را نزد پزشک ببرید. در صورتی که کودک بلافاصله بعد از افتادن بیهوش شود و دو دقیقه بعد به هوش بیاید، نسبت به زمانی که کودک بعد از چند دقیقه بیهوش شود، خطر کمتری دارد اما در صورتی که به سر کودک ضربه وارد شود و کودک بعد از گریه ، بلند شود نگرانی زیادی وجود ندارد.
کبودی پشت گوش و زیر چشم

از علائمی که بعد از ضربه به سرکودک، والدین باید به آن دقت کنند این است که ایجاد کبودی پشت گوش و زیر چشم کودک به علت شکستگی در قاعده جمجمه و خونریزی است.
خروج مایع از گوش و بینی کودک

اتفاقی که ممکن است بر اثر ضربه به سر کودک رخ دهد، خروج مایع آبکی که همان مایع مغزی- نخاعی نام دارد از گوش یا بینی کودک است که در اثر ضربه به جمجمه ایجاد شده و ممکن است موجب عفونت و مننژیت مغزی شود.

ضربه محکم به سر
خواب آلودگی غیر عادی

کودکانی که به سر آنها ضربه وارد می شود در 24 ساعت اول ممکن است دچار خواب آلودگی شوند، که همین خواب آلودگی یکی از عوامل خطر است. مادران به علت شناخت الگوی خواب فرزندان خود باید بعد از ضربه خوردن سر فرزندشان به الگوی خواب او دقت کنند و اگر الگوی خواب کودک بعد از ضربه تغییر کرد و کودک بیشتر دچار خواب آلودگی شد، کودک را نزد پزشک ببرند.

البته کودکان در طول روز می خوابند یا ممکن است حادثه در ساعات پایانی روز و هنگام خواب شبانه اتفاق افتد که باید مادران این مورد را در نظر بگیرند و اگر ضربه هنگام شب اتفاق افتاد، باید کودک را حداقل 1 تا 2 ساعت بیدار نگه دارند تا مطمئن شوند که کودک خواب آلوده نیست.

خواب آلودگی کودک
انحراف چشم

یکی از علائم دیگری که نشان دهنده وارد شدن آسیب جدی به سر کودک است انحراف چشم بعد از ضربه می باشد.
اقدامات اولیه بعد از ضربه سر کودک

بعد از معرفی علائم مهم پس از ضربه خوردن سر کودک در نمناک حالا نوبت به اقداماتی میرسد که پس از این اتفاق باید انجام داد.

1. در این مواقع برای اطمینان از سلامت کودک بهتر است کودک را نزد جراح مغز و اعصاب ببرند، همچنین پزشکان متخصص اورژانس هم می توانند برای اطمینان از سلامت کودک او را معاینه کنند و میزان تعادل و خواب آلودگی او را بسنجند. در صورت مرخص شدن کودم والدین باید به حرکات و رفتار کودک دقت کنند و در صورت مشاهده هر علامتی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

معاینه کودک

2. در صورت خونریزی خفیف، علامتی در سی تی اسکن نشان داده نمی شود، اما علائم دیگری در سی تی اسکن بعد از 24 ساعت نشان داده می شود. احتمال خطر بعد از 24 ساعت کمتر است، اما شاید کودک تا چند ماه از سردرد داشته باشد.

3.در صورت ایجاد شکستگی روی جمجمه، ترک دانه های ریزی مانند کیست دراین ناحیه در اثر فشار داخل جمجمه به وجود می آید که والدین باید در مورد این موضوع با پزشک مشورت کنند.

4.کودکان کمتر از 2 سال که فونتانل یا ملاجی دارند که کاملا استخوانی نشده است. با لمس فونتانل پزشکان بعد از ضربه به سر کودک پزشکان می توانند به اطلاعات خوبی دست یابند.

5. در صورتی که خونریزی داخل مغز حاد و شدید باشد جراح باید جمجمه را باز و خون را تخلیه کند، اما اگر خونریزی خفیف باشد پزشک باید کودک را 1 تا 2 روز در بیمارستان بستری کند و تحت نظر بگیرد تا خون به مرور جذب شود، اما پیگیری تا 2 سال الزامی است.

خونریزی مغزی
چگونه از ورود ضربه به سر کودک پیشگیری کنیم؟

برای کاهش خطر این نوع حوادث باید مواردی را در منزل و محیط زندگی خود رعایت کنید.
مراقب سقوط کودک از ارتفاع باشید

کودکان نوپا نمی توانند به خوبی تعادل خود را حفظ کنند و تحرک زیادی دارند بنابراین آنها نباید در ارتفاع قرار بگیرند. مادران باید همه توجه شان در این زمان به کودک خود باشد زیرا یک لحظه غفلت باعث سقوط کودک می شود مثلا وقتی مادر در حال صحبت کردن با تلفن است نباید کودک را روی قسمت اوپن آشپزخانه قرار دهد.

کودکان کمی بزرگ‌تر، دائما در حال دویدن و بالا رفتن از بلندی های وسایل خانه مثل لبه مبل، تلویزیون، میز و... هستند. بنابراین اگر کودک به هر علتی از ارتفاع بیش از 30 سانتی‌متر سقوط کند، مخصوصا زمانی که خانه سنگ‌فرش است ضربه به سر وارد می شود و عوارض مغزی ایجاد می کند.

افتادن کودکان
خانه خود را فرش یا موکت کنید

بسیاری از کودکان در محیط خانه دچار ضربه مغزی می شوند و اگر خانه فرش و موکت باشد، شدت ضربه کاهش می یابد زیرا فرش یا موکت به عنوان محافظ عمل می کند.
کودک خود را در روروئک تنها نگذارید

کودک خود را در روروئک نگذارد و اگر این کار را می کنید ابتدا سعی نمایید روروئک ها ایمن باشد و تعادل کافی داشته باشد تا با حرکت کودک واژگون نشود و اینکه کودک داخل روروئک باید جلوی چشم والدین بازی کند تا در صورت سقوط کودک از روروئک خارج شود.
وسایل لبه تیز را بپوشانید

وسایل خانه که دارای گوشه های تیزمانند میزها و مبلمان ها را به هر نحوی کم کنید زیرا عامل اصلی ضربات و جراحات به کودکان هستند ویا گوشه های تیز مبلمان خود را بپوشانید.

ضربه به سر نوزاد 1 ماهه
از پدهای ضد ضربه استفاده کنید

پدهای ضد ضربه در زیر فرش هایتان بگذارید و یا قالیچه های کوچکی که موجب سر خوردن کودک می شود را کنار بگذارید.
از محافظ استفاده کنید

در پنجره هایتان از محافظ استفاده کنید تا مانع از افتادن کودکان شود.
نکاتی را به کودکان خود بیاموزید

چشمتان دائما به کودک نوپای خود باشد و در هر مکانی او را دنبال کنید. هنگامی که کودک به مدرسه رفت حتما باید درباره عوامل خطر مانند سقوط از ارتفاع با او صحبت کنید که روی پله ها با همکلاسی ها شوخی نکند یا ندود و هنگام ورزش و دویدن در حیاط مدرسه مراقب خود باشد.

استفراغ ناشی از ضربه به سر
شرایط اورژانسی پس از ضربه به سر کودک

بعد از ضربه به سر کودک، یا سقوط اگر این علائم را مشاهده کردید با اورژانس تماس بگیرید:
از دست دادن هوشیاری

سریعاً با اورژانس تماس بگیرید اگر کودکتان تنفس نداشت و هوشیاری را از دست داده بود.
خونریزی که بند نیاید

چنانچه فرزند شما پس از این اتفاق، دچار خونریزی شد و این خونریزی غیر عادی و زیاد بود حتما با اورژانس تماس بگیرید.
تشنج

تشنج و از دست دادن حالت عادی کودک، یکی از علائم هشدار پس از این اتفاق است.
عدم پاسخگویی

 اگر کودکتان نفس می کشد اما پاسخ نمی دهد و نمی توانید او را از خواب بیدار کنید، اورژانس خبر کنید.

بیدارنشدن کودک
شکستگی استخوان

شکستگی استخوان می تواند آشکار مانند آسیب دیدگی مچ دست، بازو و یا پاها و یا شکستگی جمجمه و ایجاد یک ناحیه متورم روی پوست سر باشد و یا خون در سفیدی چشمان کودک مشاهده شود، یا با خروج مایع صورتی یا خونریزی از بینی یا گوش نشان داده می شود.
ضربه مغزی

استفراغ مداوم یا خواب آلودگی بیش از حد، سردرد یا سرگیجه، ضعف و گیجی، یا مشکلات گفتاری، بینایی یا حرکتی ازعلائم ضربه مغزی است.
آسیب احتمالی مغزی

اگر در اندازه مردمک چشم تغییرمشاهده نمودید و چشم ها حرکات غیرمعمول داشتند.

اندازه مردمک
گریه نوزاد و فریادهای طولانی

گریه و فریاد بیش از حد کودک، می تواند نشانه آسیب های داخلی مانند خونریزی های شکمی باشد.
درمان تورم حاصل از ضربه به سر نوزاد

یک تکه یخ را در یک حوله نازک بپیچید و به مدت 2 تا 5 دقیقه روی تورم قرار دهید و بردارید و به مدت 1 ساعت این کار را انجام دهید. در این مدت کودک خود را سرگرم کنید، تا ناراحت و سردرگم نباشد. برای کاهش درد کودک، می توانید از استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کنید ولی هرگز به کودک خود آسپرین ندهید.