فشار قبر یکی از مسایل در آموزه های اسلامی است که شنیدن نام و ترسیم آن بر آدمی سخت و دشوار است. عذاب و فشار قبر یکی از عذاب های دردناک پس از مرگ و در عالم برزخ است.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:ثم أماته فأقبره؛ سپس او را میراند، پس وارد قبر کرد. (عبس، ایه 8) و در آیه دیگر می فرماید:و أن الله یبعثمن فی القبور؛ خدا کسانی را که در قبرها هستند بر می انگیزد. (فاطر، آیه 22)
انجام برخی از اعمال دنیوی موجب می شود که فشار و عذاب قبر برای انسان کم شود، اما در هر صورت با شدت کمتری وجود خواهد داشت، چرا که عذاب قبر بری همه انسانها وجود دارد. پیامبران و ائمه معصوم (ع) نیز از عذاب قبر هراس داشتند، چنانچه امام صادق(ع) درباره عذاب قبر می فرماید:
- به خدا سوگند من بر شما از برزخ می ترسم، گفتم برزخ چیست؟ فرمود:القبر منذ حین موته الی یوم القیامه؛ مقصود از برزخ قبر انسان است از لحظه مرگ تا روز رستاخیز. (بحارالانوار، ج 6، باب احوال برزخ، حدیث 116)
- پیامبر در پایان نماز های خود، این جمله را می خواندند:
- «اعوذ بک من عذاب القبر.» (بحارالانوار، ج6، ص205) ؛ خدایا پناه می برم به تو از عذاب قبر.»
شدت فشار قبر
کدامیک از زنان فشار قبر ندارند؟
امام صادق (ع) به زنانی که صاحب گذشت و رأفت هستند پاداشی بزرگ از جانب خداوند وعده داده است.
ایشان می فرمایند:
- سه گروه از زنان در عالم بعد از مرگ عذاب قبر را نخواهند دید و در روز رستاخیز با فاطمه (س) محشور خواهند شد و پاداش هزار شهید و یک سال عبادت به آن ها داده خواهد شد و آن ها عبارتند از زنانی که:امراة صَبَرت عَلی غَیرة زَوجها وَ امرأةٌ صَبرت عَلی سوء خُلُق زوجها، وَ امرأة وهبت صداقها لزوجها؛
1- زنانی که غیرت ورزی (تعصب بی جا و بد دِلی) شوهر خود را تحمل نمایند؛
2- زنانی که نسبت به بد اخلاقی شوهر خود شکیبا باشند؛
3- زنانی که مهریه خود را بر شوهرانشان ببخشند. (وسایل الشیعة، ج21:285)
مشابه همین حدیث در کتاب دیگری، از پیامبر نقل شده است که آن را هم با ذکر منبع در ادامه ی همین بخش آورده ایم. هر دو در کتابی معتبر ذکر شده اند و اطلاعاتی برای توضیح بیشتر و تشخیص دلیل شباهت این دو حدیث بیان نشده است .
بخشیدن مهریه
در روایت دیگر از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است که فرمود:
- سه طایفه از زن ها هستند که عذاب قبر از آن ها برداشته شود و با حضرت فاطمه(س) محشور می شوند؛ زنی که بر غیرت شوهرش صبر کند، زنی که با شوهر بد اخلاق بسازد و زنی که مهریه اش را ببخشد.(دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب (ترجمه رضایی)، ج1، ص 413)
زنان خشمگین
خداوند برای ایجاد تعادل در خانواده به مرد توصیه ی اکید کرده است که خانواده ی خود را در رفاه نسبی قرار بدهد، توسعه ایجاد بکند و از طرفی به زن توصیه کرده است که اگر مرد زحمت کشید و نتوانست این رفاه را فراهم کند تو با او بساز.
همچنین به مرد گفته شده است که هنگام ازدواج مهریه را بعنوان یک دِین ببیند و باید بدهید. در روایت داریم که اگر مردی بنا را بر این بگذارد که مهریه را ندهد این دزدی است و سرقت بحساب می آید و از طرفی به زن توصیه شده که مهریه را سبک بگیرد زیرا مهریه برای ایجاد مهر است و هدیه ای است که مرد به زن می دهد. خداوند برای هر یک از زنانی که مهریه اش را به شوهرش ببخشد پاداش هزار شهید و عبادت یک سال را می نویسد.
از سوی دیگر به مرد سفارش کرده است که خوش اخلاق باشد و اگر بداخلاقی باشد عقوبت دارد و از طرفی دیگر گفته که اگر مرد بداخلاق بود و زن با او ساخت، فشار قبر از زن برداشته می شود.
صبر زیاد زن
آدابی که باعث آمرزش انسان و کم شدن فشار قبر می شوند
انجام اعمال متعددی منجر به فشار قبر می شود؛ آیات، روایات و آداب مختلفی برای رفع فشار قبر وجود دارد که عمل به آنها موجب کاهش فشار قبر می شود. در ادامه بخش دین و مذهب نمناک به برخی از این آداب می پردازیم:
1. خواندن سوره هایی از قرآن
پیامبراکرم(ص) فرمودند:
- «سورة التبارک هی المانعة من العذاب»، سوره تبارک از عذاب قبر جلوگیری می کند. (صحیح الجامع 3537)
خواندن سوره و دعا
حضرت علی(ع) فرمودند:
- کسی که در روز جمعه سوره نساء را بخواند از فشار قبر در امن است. (ثواب الاعمال، ص 223)
همچنین امام صادق فرمودند:
- سوره ی یاسین، قلب قرآن است، هرکس آن را قبل از غروب بخواند از فشار قبر، ایمن باشد. (ثواب الاعمال، ص 235)
2. صدقه دادن
پیامبر(صلی الله و علیه وآله) فرمود:
- صدقه آفات دنیا و فشار قبر و عذاب روز قیامت را دفع می کند. ( بحارالانوار ، ج 89، ص 336)
صدقه دادن
3. نماز بر میت
از پیامبر ص نقل شده است که فرمودند:
- « ما من میت یصلی علیه أمة من المسـلمین یبلغـون أن یکونـوا مائـة، فیشفعون له، إلا شفعوا فی فیه»؛ هر مرده ای که گروهی از از مسلمانان بر او نماز بخوانند بطوریکه تعداد آنها بصـد نفـر برسد و برای او طلب شفاعت کنند، خداوند طلب شفاعت آنها را می پذیرد. (صحیح الجامع 5663)
4. صلوات بر پیامبر
- « أَکْثِرُوا الصَّلَاةَ عَلَیَّ فَإِنَّ الصَّلَاةَ عَلَیَّ نُورٌ فِی الْقَبْرِ وَ نُورٌ عَلَی الصِّرَاطِ وَ نُورٌ فِی الْجَنَّةِ» ؛ بر من بسیار درود بفرستید؛ زیرا صلوات و درود بر من تبدیل به نوری در قبر و نوری بر پل صراط و نوری در بهشت می شود. ( مستدرک الوسائل، ج5، ص 335)
راه کاهش فشار قبر
اعمال دیگری که فشار قبر را کم می کنند:
- خواندن نماز شب
- زیاد سجده کردن
- عیادت مریض
- ذکر شریف " لا إله إلا الله الملک الحق المبین " 100 مرتبه در روز
- غذا دادن به گرسنه
- خواندن نماز لیلة الرغائب
- روزه مستحبی گرفتن
- مصافحه کردن با مؤمن
- روشن کردن چراغ در مسجد
- جارو کردن مسجد
- احترام به مهمان مؤمن
- به دست کردن انگشتر عقیق سرخ