ماه شعبان، منسوب به ماه پیامبر اعظم (ص) دارای فضیلت و ارزش والایی در درگاه الهی است. روایاتی از معصومین در فضیلت ماه شعبان گفته شده که باعث رفتن به بهشت و برخورداری از کرامت الهی در قیامت می‌شود. این ماه دارای آداب و اعمال مخصوص به خود است.

اول ماه شعبان ۱۴۰۲ چه روزی است؟
تاریخ شروع ماه شعبان سال ۱۴۰۲ در تقویم شمسی مصادف با یکشنبه، ۲۲ بهمن است.
تاریخ شروع ماه شعبان سال ۲۰۲۴ در تقویم میلادی مصادف با ۱۱ فوریه است.
نماز و دعای هر روز ماه شعبان + اعمال مشترک، مناجات و صلوات

اعمال مشترک هر روز ماه شعبان
مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب شریف مفاتیح الجنان در خصوص اعمال مشترک ماه شعبان المعظم آورده است:

استغفار در ماه شعبان
هر چند توبه و بازگشت به سوی خدا روز و ساعت خاصی ندارد اما در ماه شعبان بهترین دعاها و ذکرها استغفار است. هر که در هر روز این ماه هفتاد مرتبه استغفار کند مثل آن است که هفتاد هزار مرتبه در ماه‌های دیگر استغفار کرده است طبق روایت امام صادق (ع) هر روز ۷۰ مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَ اَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ.

همچنین گفته می‌شود در ماه شعبان هر روز ۷۰ مرتبه بگویید: أَسْتَغْفِرُ اللّٰهَ الَّذِی لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّحِیمُ الْحَیُّ الْقَیُّوْمُ وَأَتُوبُ إِلَیْهِ. (آمرزش می‌خواهم از خدا که معبودی جز او نیست، بخشنده‌ی مهربان، زنده به خود، پاینده و به‌سوی او باز می‌گردم.)

از امام رضا (ع) منقول است: اگر کسی در کل این ماه هفتاد مرتبه استغفار نماید خداوند تمامی گناهان وی را می‌بخشاید ولو آنکه به اندازه ستارگان آسمان باشد. (فضائل الأشهر الثلاثة، ص :۴۴)

در بعضی از روایات «الْحَیُّ الْقَیُّوْمُ» پیش از «الرَّحْمٰنُ الرَّحِیمُ» است و عمل به هر دو خوب است؛ و از روایات استفاده می‌شود که بهترین دعاها و ذکرها در این ماه «استغفار» است.

صدقه دادن در ماه شعبان
رسول‌الله (ص) فرمودند: هر کس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد، همچنان که یکی از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت می‌کند تا آن که در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتی که به اندازه کوه اُحُد شده باشد.

امام رضا (ع) می‌فرمایند: مَن تَصَدَّقَ فی شَعبانَ بِصَدَقَةٍ ولو بِشِقِّ تَمرَةٍ، حَرَّمَ اللَّهُ جَسَدَهُ عَلَی النّارِ…؛ (هر کس در ماه شعبان صدقه‌ای دهد، اگر چه نصف خرمایی باشد، خداوند، بدن او را بر آتش، حرام می‌گرداند.)

ذکر گفتن در ماه شعبان
یکی از اعمال مشترک ماه شعبان خواندن ذکری است که پاداش بسیاری دارد، از جمله اینکه در نامه عملش عبادت هزار ساله بنویسند. لذا در تمام این ماه، هزار بار بگوید: «لا الهَ الَّا اللَّهُ، وَ لانَعْبُدُ الَّا ایَّاهُ، مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ، وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛ معبودی جز خدا نیست، و نپرستیم جز او را در حالی که عبادت را برای او خالص می‌کنیم، گرچه مشرکان را خوش نیاید».

در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: کسی که چنین کند؛ در قیامت در حالی از قبرش خارج می‌شود که چهره‌اش مثل ماه شب بدر (شب چهاردهم) می‌درخشد.

تقرب جستن به پیامبر اکرم (ص) در ماه شعبان
ماه شعبان، ماه حضرت محمد (ص) است توسل و تقرب جستن به پیامبر، بسیار مفید و راهگشا خواهد بود. اگر می‌خواهید از این ماه بهترین بهره‌ها را نصیب خویش کنید به صاحب ماه شعبان توسل بجویید و بر حضرت محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله) بسیار صلوات بفرستید. یک صلوات در ماه شعبان برابر با ده صلوات در غیر ماه شعبان است.

نماز در ماه شعبان
نماز در ماه شعبان فضیلت زیادی دارد. هر کس در هر پنجشنبه ماه شعبان، دو رکعت نماز بگزارد، در هر رکعت بعد از سوره «حمد» صد مرتبه، سوره «توحید» را بخواند و پس از سلام، صد بار صلوات بفرستد، خداوند هر حاجتی از حاجت‌های دینی و دنیوی که داشته باشد، برآورده سازد و هر کس آن روز را روزه بدارد، خداوند جسدش را بر آتش دوزخ حرام کند.

حضرت علی (ع) از رسول خدا (ص) نقل کردند: هر کس این نماز را بگزارد خداوند هر حاجتی از حاجت‌های دینی و دنیوی که داشته باشد، برآورده سازد و هر کس آن روز را روزه بدارد، خداوند جسدش را بر آتش دوزخ حرام کند.

همچنین در روایات آمده است شب نیمه شعبان هنگامی که نماز عشاء را به جای آوردی دو رکعت نماز بگزار، در رکعت اول، حمد و سوره قل یا ایّها الکافرون و در رکعت دوم توحید بخوان پس از سلام سی سه مرتبه سبحان اللّه، سی سه مرتبه الحمد لله و سی و چهار مرتبه اللّه اکبر سپس بگوید: یا من الیه ملجأ العباد پس از آن سجده کند و بیست مرتبه بگوید یا رب هفت مرتبه یا الله و هفت مرتبه لاحول ولا قوّة الّا باللّه ده مرتبه ماشاء اللّه لاقوّة الّا بالله سپس صلوات بر پیامبرص بفرستد و حاجات خود را بخواهد، حضرت فرمود به خدا قسم خدای متعال به کرم و فضل خود، آن را به تو می‌دهد.

فرستادن صلوات
یک صلوات در ماه شعبان برابر با ده صلوات در غیر ماه شعبان است. بنابراین در این ماه به صلوات فرستادن بسیار سفارش شده است.

روزه در ماه شعبان

روزه مستحبی در این ماه ثواب فراوانی دارد تا جایی که رسول الله (ص) فرمودند: (هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد بهشت بر او واجب می‌شود و خود حضرت این ماه را روزه می‌گرفت و آن را به ماه مبارک رمضان وصل می‌کردند.)

روزه ماه شعبان به خصوص در پنجشنبه ماه ثوابی بسیار دارد، روایت شده که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت می‌کنند، پس ملائکه عرض می‌کنند: خداوندا روزه داران این روز را بیامرز و دعای آنها مستجاب می‌شود.

پیامبر (ص) فرمودند: هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه دارد حق تعالی ۲۰ حاجت دنیوی و ۲۰ حاجت اخروی او را برآورده می‌سازد.

از امام صادق (ع) روایت است که امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: روزه ماه شعبان از من فوت نشد از زمانی که شنیدم منادی رسول خدا (ص) فریاد می‌کرد، بنابراین هرگز روزه ماه شعبان از من در ایام زندگانی‌ام فوت نخواهد شد.

روایت شده که روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرت از خداست.

سه روز آخر ماه، روزهایی است که در این ماه برای روزه گرفتن بسیار مورد توجه قرار گرفته است، به گونه‌ای که فرد روز ماه شعبان خویش را به ماه رمضان متصل سازد. برای چنین کسی پاداش دو ماه روز متوالی نوشته خواهد شد.

از امام صادق (ع) روایت شده: که از وجود مبارک ایشان درباره فضیلت روزه رجب پرسیدند، فرمود: چرا از روزه شعبان غافل هستید؟ راوی عرض کرد: یابنَ رسول‌الله، کسی که یک روز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابی دارد؟ فرمود: به خدا سوگند بهشت پاداش آن است.

صلوات شعبانیه
در هر روز شعبان در وقت زوال (وقت ظهر شرعی) و در شب نیمه‌ی آن این صلوات مخصوصه را که از حضرت زین‌العابدین (ع) روایت شده است را بخواند.

مناجات شعبانیه
این مناجات را که از ابن خالویه روایت شده بخواند؛ به گفته او این مناجات حضرت امیرالمؤمنین (ع) و امامان پس از اوست که در ماه شعبان می‌خواندند.