قبل از پرداختن به اصل پاسخ لازم است به نکته ای توجه کنید :پرداخت خمس از مالی که خمس به آن تعلق گرفته، همانند نماز و روزه و زکات و حج از واجبات می باشد و موجب تطهیر و پاک کردن انسان ها و رساندن آنان به کمال و قرب به خداوند می شود. البته پرداخت خمس در صورتی واجب است که به مال، خمس تعلق گرفته باشد.در غیر این دو صورت پرداخت خمس واجب نیست .تصرف در مالی که خمس به آن تعلق گرفته ، بر اساس حکم الهی تنها زمانی بر صاحب آن حلال می شود که خمس مال را پرداخت نماید و حکم مال حلال را دارد .

به خصوص وقتی خمس آن مال پرداخت شد، آثار مادی و معنوی فراوانی که برای پرداخت خمس در روایات آمده، شامل حال وی می شود . امام علیه السلام در پاسخ نامه فردی که از خمس پرسیده بود ، نوشت:لَا یَحِلُّ مَالٌ إِلَّا مِنْ وَجْهٍ أَحَلَّهُ اللَّهُ ؛تصرف در مال، حلال نیست ،مگر از راهی باشد که خدا حلال کرده باشد . سپس در ادامه در باره فواید و آثار خمس مرقوم فرمود :وَ إِنَّ الْخُمُسَ عَوْنُنَا عَلَى دِینِنَا ....وَ لَا تَحْرِمُوا أَنْفُسَکُمْ دُعَاءَنَا مَا قَدَرْتُمْ ...فَإِنَّ إِخْرَاجَهُ مِفْتَاحُ رِزْقِکُمْ وَ تَمْحِیصُ ذُنُوبِکُمْ وَ مَا تُمَهِّدُونَ لِأَنْفُسِکُمْ لِیَوْمِ فَاقَتِکُمْ وَ ... ؛ خمس وسیله ای است که با آن دین را تقویت می کنیم .پس خودتان را از دعای خیر ما محروم نکنید . پرداخت خمس کلید توسعه رزق و روزی شما و سبب پاک شدن گناهان تان است. شما را برای ورود به روز قیامت که روز فقر و نیاز است ، آماده می سازد .(1)بنا براین کسی که خمس مالی را که تصرف کرده ،پرداخت نموده، مشمول دعای خیر امام زمان علیه السلام قرار می گیرد .رزق و روزی اش توسعه می یابد . گناهانش آمرزیده می شود . این کار سبب پاک شدن روح و روان او و آمادگی برای ورود به قیامت می شود . ان شاء الله .اما اگر به مالی خمس تعلق بگیرد و صاحب آن از پرداختش ممانعت کند، اموالش در جمله اموال شبهه ناک قرار گرفته و آثار تصرف مال حرام یا شبهه ناک را دارد .

بدیهی است مال شبهه ناک علاوه بر این که بر شخصیت خود فرد اثر سوء می گذارد و باعث تاریکی و قساوت قلب می شود، بر فرزندان و نسل آدمی نیز همین تأثیر را منتقل می نماید و تمام آثاری که نقطه عکس پرداخت خمس است ، مثل کاهش رزق حلال ، تضعیف ایمان و عدم استجابت دعاها و...را به دنبال دارد.امام باقر علیه السلام می فرمایند:وقتی فرد یا جامعه ای از دادن حقوق مالی واجب (خمس وزکات) سر باز زدند ،خداوند برکات خود را از مال و زندگی شان ،اعم از زراعت ،سر درختی ها ومیوه ها ومعادن -خواه فلزات باشد یا غیر فلزات مانند آب ها ی زیر زمینی- بر می دارد0(2)در برخی روایات نیز آمده است که نپرداختن حقوق مالی مانند خمس وزکات سبب افزایش فقر(3) می گردد.البته لقمه حرام معنای گسترده ای دارد و منظور از آن خصوص غذا نیست بلکه منظور هر نوع استفاده از چیزی است که از راه موازین شرعی و احکام الهی به دست نیامده باشد، چه از راه دزدی باشد یا رشوه یا کلاهبرداری یا کم کاری یا ندادن خمس و زکات یا بدون اجازه صاحبش دست بردن و تصرف کردن.برای مطالعه بیشتر در زمینه تأثیر مال حرام و شبهه ناک بر انسان به منابع ذیل مراجعه کنید:1- نقطه های آغاز در اخلاق اسلامی، اثر مهدوی کنی2- معراج السعاده، ص 440، اثر علامه نراقی3- میزان الحکمه، ج 2، اثر ری شهری4- آثار گناه، اثر محسن قرائتی
منبع : مرکزملی پاسخگویی به سئوالات دینی