همه ی آیات الهی نور می باشند وهریک به نوعی تابلوی زیبایی از دستورات حضرت حق برای روشنایی زندگی بشریت به تصویر کشیده شده است . در روایات از یکی از آیات به عنوان سرور وسید دیگر آیات سخن به میان آمده است و آن " آیة الکرسی " می باشد .
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آیة الکرسی را با عظمت‌ترین و سید آیات قرآن کریم دانسته است.
ائمه معصومین علیهم السلام در روایات به طور گسترده و در زمانها و مکانهای گوناگون به تلاوت آن سفارش کرده اند و آن را همواره مانند تابلوی زیبائی فراروی انسان قرار داده‌اند.
با اندکی دقت و آشنائی نسبت به فضیلت، خاصیت، آثار فراوان، گسترده و متنوع این آیه شریفه، احساس شوق و رغبت در انسان زنده می‌شود و مصمم می‌گردد تا خود را هر چه بیشتر از برکت و فضیلت آن بهره‌امند سازد و گاهی هم با دیدن آثار موثر، مشکل گشا، اعجاز آفرین و فوق العاده آیة الکرسی، ناراحت می‌شود و با حسرت یاد می‌کند که: چرا ما با وجود این چراغ پر فروغ، به بیراهه می‌رفتیم و از آن برای سعادت خویش و حل مشکلات روحی، معنوی، دنیائی، آخرتی، کلی و جزئی استفاده نکردیم و بهره مند نشدیم؟ چرا با آن دیر آشنا و مانوس گشتیم؟
در روایت آمده است که: آیة الکرسی پنجاه کلمه و در هر کلمه پنجاه برکت است و در آیه یاد شده تا علی العظیم، پنجاه کلمه می‌باشد. همچنین استفاده از تعبیر آیة الکرسی به جای آیات الکرسی، روشن می‌سازد که تنها یک آیه منظور بوده است و از سوی دیگر لفظ الکرسی نیز فقط در آیه اول آمده است، به علاوه آن که در مواردی که منظور، خواندن هر سه آیه بوده است.
امیدواریم این گفتار گامی باشد - هر چند کوچک - در راه آشنائی و بهره مندی و نزدیکی با فضیلت، آثار، خاصیت و موارد استفاده و کاربرد آیة الکرسی، این شریف‌ترین و با عظمت ترین آیه قرآن کریم.
نام یک آیه:
آیة الکرسی نام یک آیه است که با الله لا اله الا هو الحی القیوم آغاز و با هو العلی العظیم پایان می‌یابد و دو آیه بعد از آن جزء آیة الکرسی نمی‌باشد، هر چند در برخی از موارد به خواندن آن‌ها همراه آیة الکرسی تاکید شده است.
در روایت آمده است که: آیة الکرسی پنجاه کلمه و در هر کلمه پنجاه برکت است و در آیه یاد شده تا علی العظیم، پنجاه کلمه می‌باشد. همچنین استفاده از تعبیر آیة الکرسی به جای آیات الکرسی، روشن می‌سازد که تنها یک آیه منظور بوده است و از سوی دیگر لفظ الکرسی نیز فقط در آیه اول آمده است، به علاوه آن که در مواردی که منظور، خواندن هر سه آیه بوده است.
گفته‌اند: آیة الکرسی و دو آیه بعد از آن را بخوانید. بنابراین آیة الکرسی تنها یک آیه است و در بین آیات، دارای نام مخصوص به خود می‌باشد.
فضیلت و عظمت:
آیة الکرسی
رسول اکرم صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام فرمودند: «قرآن کلامی برتر و بزرگ است و سوره بقره، سید قرآن و آیة الکرسی سید بقره است.». سپس فرمودند: «آیة الکرسی از گنجینه‌ای در زیر عرش به من عطاشده است و قبل از من به هیچ پیغمبری چنین عطائی نشده است.»
آیة الکرسی در همه جا:
دستور به خواندن، نوشتن و بهره مندی از این آیه در بسیاری از مناسبت‌های مکانی و زمانی می‌تواند فضیلت آن را نمایان و روشن سازد و کمک می‌کند تا انسان در هر موقعیت و زمانی از برکت و رحمت این آیه شریفه استفاده ببرد. از این روی برخی از موارد کاربرد و استفاده این آیه را برمی شماریم. به این امید که با عمل به آن‌ها نور و رحمت نصیب خویش سازیم. هر چند که به یقین می‌توان اظهار کرد که اهمیت، عظمت و موارد آیة الکرسی، بیش از آن است که بتوان در این مجال از آن سخن به میان آورد.
سه مرتبه در هر شب:
حضرت علی علیه السلام فرمودند: بر مسلمان لازم است که شب را به پایان نیاورد مگر آنکه آیة الکرسی را بخواند و اگر می‌دانستید که آیة الکرسی چیست و در آن چیست، هرگز آن را رها نمی‌کردید. پیامبر به من فرمود: «آیة الکرسی» از گنجینه‌ای در زیر عرش به من عطا شده است و قبل از من به هیچ پیغمبری چنین عطائی نشده است. سپس حضرت فرمود: «از وقتی این مطلب را از پیامبر صلی الله علیه و اله شنیدم، در تمام شب‌ها آن را خواندم و هرگز آن را ترک نکردم.» سپس فرمودند: «هر شب در سه وقت آیة الکرسی را می‌خوانم.»2
وقت خوابیدن:
حضرت علی علیه السلام فرمودند: پیامبر صلی الله علیه واله مرا خواست و فرمود: آنگاه که به بستر خواب رفتی بسیار استغفار کن وصلوات بفرست و زیاد قل هو الله احد (سوره توحید) را بخوان که نور قرآن است و برتو باد به قرائت آیة الکرسی که در هر حرف آن هزار برکت و هزار رحمت است.3
در پی وضو گرفتن:
امام باقر علیه السلام فرمودند: هر کسی در پی وضو گرفتن، آیة الکرسی بخواند، خداوند ثواب چهل سال عبادت به وی عطا کند و…..4
برآورده شدن حاجت:
همواره انسان برای انجام کاری در پس اسباب می‌رود و از آن نتیجه می‌خواهد و برای رسیدن به مقصد و مقصود، تلاش و کوشش می‌کند و در آرزوی اهداف بلند می‌باشد. در دین به ما دستور داده‌اند که: قبل از انجام هر کاری به خداوند توجه کنیم و از او خیر، سلامت و سعادت بخواهیم و با کمک خواهی از خداوند، کاری را آغاز و به انجام برسانیم، زیرا در این صورت است که کار و کوشش، نتایج درخشان نصیب انسان می‌سازد. پس بنابراین، از آداب انجام کار این است که انسان چشم به اسباب ندوزد و خود را از غفلت نجات دهد و با یاد و درخواست خیر و صلاح از خداوند، وارد کارشود. از جمله اینکه: قبل از تعقیب حاجت‌ها، آیة الکرسی بخواند، زیرا که ابزار بسیار قدرتمندی است. در رساندن انسان به هدف، نتیجه و مقصود.
پیامبرصلی الله علیه و آله به حضرت علی علیه السلام فرمودند: آنگاه که از منزل در پی حاجتی بیرون شدی آیة الکرسی تلاوت کن، زیرا موجب برآورده شدن حاجت می‌باشد.5
میمنت سفر:
امام حسن عسگری علیه السلام فرمودند: آنگاه که در سفر احتمال خطر دادی، قبل از سفر سوره‌های حمد، معوذتین، آیة الکرسی و قدر را بخوان.6
برخی می‌گویند: مثلا روز چهارشنبه یا دوشنبه سفر خوب نیست و میمنت ندارد. امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: هر وقت خواستی سفر کنی با میمنت است، به شرط اینکه قبل از آن صدقه بدهی و آیة الکرسی بخوانی.7
برای سفر:
امام موسی بن جعفر علیه السلام فرمودند: هر فردی که می‌خواهد سفر کند به طرف در بایستد و سه آیة الکرسی به طرف راست، چپ و مقابل خود بخواند و این موجب حفظ و دفع بدی‌ها و پریشانی می‌شود.8
پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: هر وقت شخص آیة الکرسی بخواند و بر اهل قبور اهداء کند، خداوند از هر حرف آن، ملکی می‌آفریند که تا قیامت برای آن شخص تسبیح می‌کند
آیة الکرسی
هنگام خروج:
در چند روایت آمده است که: هنگام بیرون رفتن از خانه، آیة الکرسی، آیات آخر قرآن، انا انزلنا و ام الکتاب خوانده شود، زیرا این کار موجب توفیق در کارها و برآوردن حوائج دنیا وآخرت است.9
برخانه مرتفع:
امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی ارتفاع سقف خانه، بیش از چهار متر باشد به دور خانه آیة الکرسی بنویسید تا از شر جن و شیطان در امان باشید.10
بردیوار اطاق:
یکی از اصحاب می‌گوید: دیدم بر دور خانه امام صادق علیه السلام آیة الکرسی نقش بسته و همچنین در طرف قبله عبادتگاه آن حضرت، آیة الکرسی نوشته شده بود.11
دور ساختن شیطان:
پیامبر اکرم صلی الله علیه واله درباره آیة الکرسی فرمودند: «در خانه آیة الکرسی بخوانید که شیطان به شما نزدیک نمی‌شود.»12
اهداء ثواب به مردگان:
پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: هر وقت شخص آیة الکرسی بخواند و بر اهل قبور اهداء کند، خداوند از هر حرف آن، ملکی می‌آفریند که تا قیامت برای آن شخص تسبیح می‌کند.13
امام صادق علیه السلام فرمودند: آنگاه که مومن ثواب خواندن آیة الکرسی را به مردگان هدیه می‌کند، خداوند ثواب آن را به همه آنان می‌رساند…. و از هر حرفی، ملکی می‌آفریند که تا قیامت برای او تسبیح کند.14
بخش قرآن تبیان
مجله: مکاتبه واندیشه –شماره 14
پی نوشت ها:
1. نشریه قرآنی بشارت، شماره 14
2. بحارالانوار، ج 86 ص 125.
3. بحارالا نوار، ج 76، ص 231.
4. بحارالا نوار، ج 80، ص 317.
5. بحارالا نوار، ج 92، ص 159.
6. بحارالا نوار، ج 59، ص 24.
7. بحارالا نوار، ج 59، ص 28
8. بحارالا نوار، ج 76، ص 39.
9. بحارالا نوار، ج 76، ص 169.
10. بحارالا نوار، ج 76، ص 149.
11. بحارالا نوار، ج 76، ص 151.
12. بحارالا نوار، ج 63، ص 316.
13. بحارالانوار، ج 82، ص 63.
14. بحارالا نوار، ج 102، ص 300 .