شب قدر را تعیین نکردند تا انسان چند شب آماده باشد. حتی بعضی از علمای ما یکسال احیا می گرفته‌اند تا شب قدر را درک کنند. چون احتمالی هم هست که شب نیمه شعبان باشد. نامعین بودن آن مثل این است که آزمونی است و روز آن مشخص نیست و شما باید هر لحظه آماده باشید تا به شما زنگ بزند و روز آزمون را بگویند. این فرد همیشه آماده است و مروری می‌کند. یا اینکه نمی‌دانیم پلیس کجای جاده ایستاده و احتمال خطا کم می‌شود چون هرلحظه منتظر هستیم که پلیس ما را ببیند. اینکه شبهای قدر معلوم نیست هم به همین علت است که انسان‌ها همیشه توجه داشته باشند.

اما در مورد آمادگی در شبهای قدر ما هرچه قدر هم که آماده باشیم، باز دست خالی هستیم. حالا نگویند: خوب این شب از هزار ماه بهتر است. کارها را در طول سال کنار بگذاریم و همان یک شب انجام بدهیم. این‌جور کنایه از کثرت ثواب است.

وقتی شما در بیمارستان به پزشکی که بچه شما را عمل کرده است می‌گویید: گویی شما دنیا را به من دادید یعنی واقعاً دنیا را به شما داده یا می‌خواهید بگویید: کارت خیلی مهم بود.

• انسان در طول سال هم باید دست پُر برود منتهی آن شب خلاها پر می‌شود و نواقص پوشیده می‌شود. بعضی‌ها می‌پرسند: چه چیز آن شب از هزار ماه بهتر است؟

حدیثی در تفسیر من الفٍ شهر آمده است. امام معصوم فرمودند: آن شب کارهای خیر مثل نماز و زکات و خدمت به مردم ثوابش هزار برابر ماههای دیگری است که صورت بگیرد. اگر صدقه را در شب قدر بدهید نسبت به روزهای عادی هزار برابر می‌شود. در واقع اهمیت آن شب را می‌رساند. اما کسی که در آن شب خوابید، دیگر خیری برای او نیست. زیرا باید در آن شب کارهای مثبت را تمرین کند که در طول سال هم عادت شود.

یک وقت رسول خدا در مسجد گفتند: هرکس یک لااله الا الله و یک الله اکبر بگوید، درختی در بهشت برای او کاشته می‌شود. فردی گفت: به تعبیر ما پس من یک جنگل در آنجا دارم. گفت: بله. ولی بترسید از آتشی که یکباره این جنگل را بسوزاند. درخت را تک تک می‌کارند ولی هنگام آتش سوزی درختان با هم می‌سوزند. یعنی این همه ثواب ممکن است با یک غیبت سوخته می‌شود و از بین می‌رود. لذا نباید مغرور بشویم. کسانی که شب‌های قدر زیادی را درک کرده‌اند و بعد از آن شب، با یک غیبت و یک صحنه حرام، همه آنها از بین می‌رود.

تلاش برای درک لیلة القدر
در احوالات مقدّس اردبیلی (اعلی اللّه مقامه الشّریف)، آن بالجد مقدّس بیان کردند: ایشان یک سال غیر از روزهای حرام و آن روز مکروه عاشورا روزه گرفت و شب‌ها را هر شب بیدار بود. گفتند: آقا! به خودت زحمت می‌دهی، فرمود: بالاخره لیله القدر در سال است. آن‌قدر بیدار ماند و احیا گرفت و قرآن به سر گرفت که شب قدر را درک کند؛ چون «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».

اولیاء گفتند: منظور از الف شهر، هزار ماه عبادت است، نه هزار ماه عمر طبیعی ما، نه هزار ماهی که فقط به خواب و غفلت و خورد و خوراک و … بگذرد، هزار ماهی که لحظه به لحظه‌اش عبادت باشد. همان ماهی که مثل ماه مبارک رمضان است، «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ». تازه لیلة القدر از این هزار ماه عبادت برتر است «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ».

این همه بیدار می‌ماندند برای اینکه آن لیلة القدر را درک کنند. باید تمرین کنیم.

 
بهترین عمل در شب قدر

در شب قدر چند اتفاق افتاده است. قرآن کتاب انسان سازی است و در آن شب نازل شده است. بعضی دانشمندان می‌گویند: شروع نازل شدن قرآن، در شب قدر بوده است و بعضی میگویند: کل قرآن در آن شب نازل شده است. در این اختلاف است. به هر حال شب نزول قرآن است.

نکته بعدی این است که در شب قدر فرشته‌ها روی زمین می آیند. در روایت داریم: این فرشته‌ها بر امام معصوم وارد می‌شوند.

روایت داریم: سوره انا انزلناه را زیاد بخوانید زیرا سوره ولایت شناس است. سوره‌ای است که باعث می‌شود امام را بشناسیم.

نکته سوم این است که شب قدر گشوده شدن پرونده‌ی سال انسان است. مثلاً مجلس بودجه تعیین می‌کند و در اوایل اسفند تمام می‌شود و فروردین هم ابلاغ می‌شود. سال تحصیلی، اول مهر است. هر کسی سالی دارد. کاسب‌ها سال مالی دارند. سال خمسی دارند و سال تقدیری، شب قدر است. یعنی دراین شب سال را می‌بندند. یعنی یکسال کار خوب و بد کرده است. این پرونده بسته می‌شود و یک پرونده جدید سال آینده باز می‌شود و اینکه در سال آینده چه وقایعی برای شما اتفاق می‌افتد در این نوشته و مقدر می‌شود البته به اختیار خودش.

یعنی ایشان با اختیار خودش در سال آینده مکه خواهد رفت. البته امکان تغییر هم هست و صد درصد بسته نمی‌شود. ممکن است برای آقایی در سال آینده تصادفی پیش بینی شده است. آقا صله رحمی می‌کند و این از بین می‌رود و اتفاق برداشته می‌شود.

مثلاً سال دیگر سال مرگ کسی است. حالا ایشان با احسان به والدین، خدمت به مردم، بیست سال به عمرش اضافه می‌شود. یک سری محورهایی تعیین می‌شود و امکان تغییرش هم هست.

مهمترین کار در این شب، اِحیا، زنده داری و بیدار بودن است. در این شب به غسل، توسل، نماز، دعا، خدمت به مردم، رعایت حقوق مردم و اعمالی که در آن شب وارد شده است.

یک کارمند که استخدام می‌شود یک فیش حقوقی دارد. پس وقتی به او فیش حقوقی می‌دهند یعنی دیگر برود خانه و بگوید: من که فیش حقوقی دارم. خیر این حقوق مشروط به سر کار آمدن شما است. آنچه که برای شب قدر از حوادث و روزی‌ها معین می‌شود بستگی به تلاش انسان دارد.

کسی خدمت امام صادق (علیه السلام) آمد. گفت: دعا کنید که خدا بدون کار کردن به من روزی بدهد. امام گفت: تو از مورچه کمتر هستی که این قدر تلاش می‌کند. می‌گویند: کسی که در خانه می‌نشیند و طلب روزی می‌کند، خدا دعایش را مستجاب نمی‌کند. سعی و کوشش منافاتی با قدر ندارد.

ادعیه‌هایی که در شب قدر باید خوانده شود
یکی از دعاهای مهم این است که برای امام زمان دعا کنید و دعای اللهم کل ولیک را بخوانید. خواندن هزار مرتبه سوره قدر تاکید شده است. قبرستان هم که می روید پشت به قبله و رو به میت، هفت مرتبه سوره قدر را بخوانید. از عذاب مرده برداشته می‌شود. در هنگام وضو سه مرتبه سوره قدر بخوانید تا وضوی شما با نشاط بشود.

زیارت امام حسین را هم تاکید شده است. در شب قدر گفته‌اند: ولی خدا را فراموش نکنید. امام حسین را فراموش نکنید.

قرآن را فراموش نکنید و آن را روی سرتان بگذارید و دعایش را بخوانید: خدا یا امشب مرا از آزاد شده‌های جهنم قرار بده. و در این شب دعا در حق دیگران هم مهم است و ببینید آن شب خودتان حال چه چیز را دارید، همان را انجام دهید.

منابع:

سایت عصر ایران

بیانات حجت الاسلام عالی