به گزارش کارگر آنلاین، یک هفته از شروع جنگ ایران و اسرائیل گذشت و با بالا گرفتن شعله درگیریها آمریکا در شرایطی حساس قرار گرفته است. این کشور از یکسو بهطور علنی آمادهباش نظامی خود را اعلام کرده و از سوی دیگر، تلاش میکند تا با پیامهای دیپلماتیک به ایران نشان دهد که تمایل به مذاکره دارد. در این میان، ایران همچنان تأکید دارد که تنها در صورتی حاضر به گفتگو خواهد بود که آمریکا تغییر رفتار بدهد.
پس از حملات موشکی و پهپادی ایران به اهداف اسرائیلی و واکنشهای متقابل، نگرانیها از ورود این دو کشور به جنگی تمامعیار افزایش یافت. در حالی که برخی منابع آمریکایی از آمادهباش نیروهای خود در منطقه خبر میدهند، مقامات واشنگتن بهطور علنی از احتمال ورود به جنگ سخن میگویند.
در این میان، یکی از مهمترین ابعاد بحران، احتمال ورود مستقیم آمریکا به جنگ است. ورود این کشور به جنگ، علاوه بر پیامدهای جدی برای امنیت منطقه، میتواند پیچیدگیهای زیادی را در روابط بینالمللی بهویژه در ارتباط با ایران ایجاد کند. اما سؤال اصلی این است که آیا واشنگتن در نهایت وارد درگیری نظامی خواهد شد یا برای حل بحران به گزینه دیپلماسی روی خواهد آورد؟
تردید در جنگ یا گفتگو؟
در حالیکه گزارشها حاکی از آن است که ایالات متحده در حال آمادهباش نظامی است و بمبافکنهای B-52، تانکرهای سوخترسان و رزمناوها به منطقه اعزام شدهاند، برخی مقامات آمریکایی همچنان از مسیر دیپلماسی برای حل بحران سخن میگویند. یکی از مهمترین پیامهای این روزها از سوی واشنگتن این است که «ایران خواهان مذاکره است». این موضع بهویژه در سخنان مارکو روبیو، عضو کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، نمایان است.
روبیو در دیدار با همتای فرانسوی خود از آمادگی ایالات متحده برای تماس مستقیم با ایران در هر زمانی سخن گفت. این در حالی است که دولت ایران بارها اعلام کرده که هیچ تمایلی برای مذاکره با آمریکا ندارد، مگر آنکه رفتار واشنگتن تغییر کند.
گفتنی است، خود ترامپ هم پیشتر ادعا کرده بود که ایرانیها خواهان مذاکره با او در کاخ سفید شدهاند. ادعایی که به جد از سوی طرف ایران رد شد.
شرط ایران برای مذاکره
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران در واکنش به این مواضع، تأکید کرده است که ایران با «آمریکا به عنوان شریک جنایت» هیچ گفتوگویی نخواهد داشت. وی همچنین درباره درخواستهای اخیر کشورهای اروپایی برای گفتگو با ایران اظهار کرد: «سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درخواست کردهاند که با من گفتوگو کنند.»
این اظهارات بهویژه پس از آن بیان شد که خبرگزاری رویترز مدعی شده بود که عراقچی و برت ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، پس از درگیریهای اخیر تماس تلفنی برقرار کردهاند. این خبر از سوی وزارت خارجه ایران تکذیب شد.
چشمانداز بازگشت به دیپلماسی
با توجه به تحولات اخیر، دو مسیر پیش روی واشنگتن و تهران قرار دارد: اول، فشار نظامی و اقتصادی که میتواند به یک درگیری گسترده منجر شود، و دوم، بازگشت به مسیر دیپلماسی، اما تنها در صورتی که آمریکا تغییرات معناداری در سیاستهای خود ایجاد کند.
مقامات ایران بارها اعلام کردهاند که تنها در صورتی آماده مذاکره خواهند بود که آمریکا از سیاستهای خصمانه خود دست بردارد و به تعهدات بینالمللی خود پایبند باشد. از سوی دیگر، برخی تحلیلگران معتقدند که آمریکا بهدنبال یک دیپلماسی پنهانی است که بتواند ایران را از حالت تدافعی خارج کرده و فضایی برای گفتوگو ایجاد کند.
جنگ یا دیپلماسی؟
به نظر میرسد که آمریکا در دو راهی جنگ یا دیپلماسی قرار دارد. در حالی که فشارهای نظامی بر منطقه افزایش یافته، واشنگتن همچنان از پیامهای دیپلماتیک برای بازگشت به مذاکره استفاده میکند. ایران اما همچنان بر بیاعتمادی به آمریکا تأکید دارد و مذاکرات را منوط به تغییر جدی در رفتار واشنگتن میداند.
این در حالی است که در صورت ادامه فشارهای نظامی و اقتصادی، احتمال بازگشت به دیپلماسی برای هر دو طرف دشوار خواهد بود. در نهایت، تحولات آتی منطقه میتواند تعیینکننده مسیر آتی مذاکرات و یا شدتگیری بحران باشد.