به گزارش کارگر آنلاین، نظریهی نوآورانه "تبخیر هیجانی در روابط عمومی" که حاصل مطالعات و تحقیقات گستردهی جناب آقای بهزاد تیمورپور، از فعالین برجسته فرهنگی و رسانهای کشور و پژوهشگر حوزه مدیریت اسلامی، میباشد، امروز (چهارشنبه، ۲۵ تیر ۱۴۰۴) به صورت رسمی معرفی گردید.
این نظریه در پاسخ به مشاهدات عینی از چگونگی تأثیرگذاری سطحی و زودگذر پیامهای روابط عمومی که عمدتاً بر هیجان لحظهای تمرکز دارند، شکل گرفته است. طبق یافتههای این نظریه، پیامهای هیجانمحور علیرغم جلب توجه اولیه، به دلیل فقدان عمق تحلیلی و عدم پیوند با ارزشهای پایدار مخاطب، توانایی نفوذ به لایههای عمیقتر باورها را از دست میدهند و عملاً "تبخیر" میشوند.
تبخیر هیجانی در روابط عمومی: رویکردی نوین در تحلیل پیام
نظریه "تبخیر هیجانی در روابط عمومی" را میتوان به عنوان یک چارچوب مفهومی و تحلیلی در حوزه تحلیل پیام (Message Analysis) در سطح دانشگاهی معرفی کرد. این نظریه با تمرکز بر پدیدهی رایج در عصر حاضر، به بررسی چگونگی شکلگیری، انتقال، و ماندگاری (یا عدم ماندگاری) پیامها در بستر روابط عمومی میپردازد.
۱. تبخیر هیجانی به عنوان یک رویکرد تحلیلی:
تمرکز بر دینامیک پیام: این نظریه به جای صرفاً تمرکز بر محتوای پیام یا اهداف اولیه فرستنده، بر سرنوشت پیام در ذهن مخاطب تمرکز دارد. "تبخیر هیجانی" به مثابه یک پدیده، ابزار تحلیلی برای سنجش میزان اثربخشی و ماندگاری پیام ارائه میدهد.
تحلیل گذرا بودن هیجان:این نظریه فرض میکند که پیامهای صرفاً هیجانمحور، به دلیل ماهیت زودگذر هیجانات، در معرض "تبخیر" شدن قرار دارند. یعنی پیام، در لحظه توجه مخاطب را جلب میکند، اما اثری عمیق و پایدار بر باورها، نگرشها یا رفتارهای او باقی نمیگذارد.
بررسی مکانیزمهای تبخیر: تحلیل پیام از منظر این نظریه، شامل بررسی مولفههایی است که منجر به این تبخیر میشوند:
اشباع هیجانی: حجم بالای پیامهای هیجانی در رسانههای امروزی.
شکاف بین هیجان و عقلانیت: عدم پیوند پیام هیجانی با منطق، ارزشهای پایدار یا نیازهای واقعی مخاطب.
سطحی ماندن درک: پیام به جای ورود به لایههای عمیقتر شناختی، تنها در سطح واکنش عاطفی باقی میماند.
۲. جایگاه در تحلیل پیام دانشگاهی:
فراتر از تحلیل محتوا: در حالی که تحلیل محتوا بر شناسایی کلمات، مضامین و ساختارهای پیام تمرکز دارد، نظریه تبخیر هیجانی به "تحلیل اثربخشی و ماندگاری پیام" میپردازد. این تحلیل، پیام را در بستر دریافت و پردازش توسط مخاطب مورد بررسی قرار میدهد.
ارتباط با نظریههای ارتباطی: این نظریه با سایر نظریههای ارتباطی که به تاثیر رسانه، اقناع، پردازش اطلاعات و شکلگیری نگرش میپردازند، همپوشانی دارد. به طور خاص، میتواند با نظریههایی چون:
نظریه پردازش اطلاعات (Information Processing Theory): چگونه پیامها پردازش شده و در حافظه بلندمدت جای میگیرند.
نظریه اقناع (Persuasion Theory): مکانیزمهای متقاعدسازی و موانع آن.
نظریه کاشت (Cultivation Theory): تأثیر بلندمدت رسانهها بر شکلدهی به درک واقعیت.
نظریه استفاده و رضامندی (Uses and Gratifications Theory): چرایی انتخاب و استفاده مخاطبان از رسانهها و پیامها.
کاربرد در پژوهشهای تجربی: این نظریه میتواند مبنایی برای طراحی پژوهشهای تجربی در دانشگاه باشد؛ مثلاً با مقایسه اثربخشی پیامهای هیجانمحور در مقابل پیامهای مبتنی بر منطق و ارزش در گروههای مختلف مخاطب.
۳. اهداف و کاربردهای دانشگاهی:
شناخت بهتر پویاییهای ارتباطی:درک عمیقتر از چرایی موفقیت یا شکست پیامها در دنیای واقعی.
آموزش مهارتهای ارتباطی:تربیت دانشجویانی که بتوانند پیامهای مؤثر، عمیق و ماندگار تولید کنند.
ارتقاء استراتژیهای روابط عمومی: ارائه راهکارهایی مبتنی بر دانش نظری برای بهبود عملکرد روابط عمومی در سازمانها.
فراهم کردن بستری برای پژوهشهای آتی: تشویق به تحقیقات بیشتر در زمینه سنجش ماندگاری پیام و راههای مقابله با پدیدهی تبخیر هیجانی.
در مجموع، نظریه "تبخیر هیجانی در روابط عمومی" یک ابزار تحلیلی قدرتمند در حوزه مطالعات ارتباطات و تحلیل پیام است که به درک عمیقتر ما از چرایی اثربخشی یا بیاثری پیامها در عصر رسانههای مدرن کمک میکند.
ارتباط میان نظریه «تبخیر هیجانی» و روششناسی در روابط عمومی:
نظریه «تبخیر هیجانی» نگاهی نو به تحلیل پیام در روابط عمومی ارائه میدهد و بر «ماندگاری» و «اثرگذاری عمیق» پیام در ذهن مخاطب تأکید دارد. این نظریه، روششناسی سنتی روابط عمومی را به چالش کشیده و نیازمند بازنگری در رویکردهاست.
در روششناسی نوین روابط عمومی، که نظریه «تبخیر هیجانی» را در بر میگیرد: مرحله تحقیق و پژوهش: علاوه بر شناخت مخاطب و محیط، باید به روانشناسی مخاطب و نحوهی پردازش هیجانی او نسبت به پیام نیز پرداخته شود.
یعنی در این مرحله، باید بررسی کرد که چه نوع پیامهایی قادرند هیجانات را برانگیزند و در حافظه بلندمدت مخاطب باقی بمانند. مرحله برنامهریزی: استراتژیها باید بر طراحی پیامهایی با قابلیت «تبخیر هیجانی» متمرکز شوند. این یعنی فراتر از انتقال اطلاعات، باید به ایجاد تجربهای ماندگار برای مخاطب اندیشید. پیامها باید به گونهای معماری شوند که با احساسات مخاطب درگیر شده و پس از دریافت، اثری ماندگار از خود بر جای گذارند.
مرحله اجرا: تکنیکهای اجرایی باید خلاقانه و مبتنی بر درک عمیق از چگونگی تأثیرگذاری هیجانی باشند. این میتواند شامل استفاده از داستانسرایی (Storytelling)، تصاویر تأثیرگذار، و زبان همدلانه باشد که همگی در راستای «تبخیر هیجانی» عمل میکنند.
مرحله ارزیابی: سنجش اثربخشی تنها به معیارهای کمی مانند تعداد انتشار خبر محدود نمیشود، بلکه باید به ارزیابی عمق تأثیرگذاری، ماندگاری پیام در ذهن مخاطب، و میزان برانگیختگی هیجانی نیز توجه کرد.
در واقع، نظریه «تبخیر هیجانی» یک پارادایم جدید در روششناسی روابط عمومی است که بر اهمیتِ «چگونگیِ ماندگاریِ اثرِ پیام» تأکید دارد و متخصصان این حوزه را به سمت خلاقیت، همدلی، و درک عمیقتر از روانشناسی مخاطب سوق میدهد.
این نظریه، روابط عمومی را از صرفِ «اطلاعرسانی» به سمت «تأثیرگذاری پایدار» و «ساختن روابط عمیقتر» هدایت میکند.