به گزارش کارگر آنلاین، «دکتر محمد حسن مقیسه» به مناسبت ۲۰ مهر که روز بزرگداشت حافظ نامگذاری شده است، در پاسخ به این سوال که راز مانایی حافظ در چیست، گفت: برای پاسخ به این پرسش جواب های فراوانی می توان نگاشت اما به کوتاه سخن بنده می گویم دو رویکرد بنیادین را در راه و روش حافظ  می توان دید؛ یکی بر زبان و دیگری در بیان. آن نخستین هنر کلامی و موسیقیایی متعالی و برترین است و دومی نکته های ناب و نازِ خفته در شعر اوست.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر ادامه داد: آن اولین را در گزینش بهین، ترکیبهای وزین و به ویژه اوزان خوش آهنگ که اتفاق را، بسامدی درخور و شایسته  گفت در گفتار موزون حافظ  یافته اند، می توان  نمود و نشان داد که به خوبی نیز خوی خود را حتی در منظومه اشعار پارسی سرایان جدید و قدیم نمایانده است که  البته بازشرح آن مجال و محل فراختری می طلبد. من در اینجا برای نمایاندن آن هنر کلامی، فقط  به دو بیت شاهد ذیل بسنده می کنم:

این خرقه که من دارم در رهن شراب اولی  

این دفتر بی‌معنی غرق می ناب اولی

یا این بیت و هنر او درترکیب سازی و چینش واژگان:

زاهد و عجب و نماز و من و مستی و نیاز

تا تو را خود ز میان با که عنایت باشد

وی اظهار داشت:  دومین راز مانایی حافظ ، اندیشه و درک و درد و معارف و مسایلی است که او گفته و هنوز ما راست؛ در قیل و قال هایمان، در گفت و شنودهایمان، در اندیشه، اعمال و گفتارمان و آن ها چیزی نیست جز ریا و تظاهر و خود را  فرا نمودن به چیزی و کسی و راهی، ولی به چیزی، کسی و بیانی دیگر آن ها را نمایاندند، که شوربختانه این خیم در اکنونه روزِ جامعه  ما نیز در عیان و بیان است؛ همان خُلق ناپسندی که او « سالوسی»اش خوانده و ما آن را «بوقلمون صفتی» می نامیم؛ یعنی دورویی، دورنگی.

این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: حافظ اگر درد دین نداشت و حریم حرمت را نمی شناخت، همچون برخی از همانندان و سرایندگان عصر خویش یا لب فرو می بست یا به ساحری سازشی ساده، از دین به دنیا فروشان به سادگی در می گذشت و قبا و عبای خویش را فراهم می آورد و نه در گذر که بر کرانه، کناره می گرفت، آهسته می رفت و آرام می نشست و فریاد بر نمی آورد:

زاهد چو از نماز تو کاری نمی رود

هم مستی شبانه و راز و نیاز من

مقیسه خاطرنشان کرد: پرهیز از ریاکاری که یکی از مضامین اندیشه های حافظ است، اکنون نیز از لکه های برآشوبنده  عصر و نسل ما است. ما در روزگار کنونی نیز گرفتار گفتار کسانی هستیم که خود را اهل نماز و نیاز می دانند و می نمایانند و با این دورویی فرا می نمایانند که می خواهند «حال» جامعه را خوب کنند، اما به صد روی، «مال» او را درمی ربایند و در کار دنیایشان درمی بازند!

حافظ مکن ملامت رندان که در ازل

ما را خدا، ز زهد ریا بی نیاز کرد