کارگر آنلاین | نشست خبری معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور امروز سه‌شنبه ۶ آبان ماه، با حضور مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد، هادی آشتیانی، مدیرکل امور فرهنگی نهاد، علی اصغر گودرزی، مدیرکل توسعه کتابخانه‌ها و مشارکت‌ها نهاد و مهدی توکلیان، مدیرکل روابط عمومی و امور بین‌الملل نهاد، در کتابخانه مرکزی پارک‌شهر تهران برگزار شد.
رمضانی در این‌نشست با اشاره به شرایط ویژه حاکم بر کشور به واسطه شیوع بیماری کرونا، درباره روند برگزاری برنامه‌های سالانه در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: از جمله برنامه‌های سالانه ما در نهاد برگزاری سه نشست خبری به مناسبت هفته کتاب، جشنواره کتابخوانی رضوی و سالروز تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بود که بنا داشتیم همزمان با سالروز تأسیس نهاد، مراسم افتتاح «کتابخانه مرکزی یزد» را نیز برگزار کنیم که متأسفانه شیوع این بیماری این فرصت را از ما گرفت و برای بهره‌برداری از آن فاصله ایجاد کرده است. اما به دنبال فرصت مناسبی هستیم تا این کتابخانه به زودی خدمت‌رسانی خود را به مردم یزد آغاز کند.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد با تأکید بر توجه نهاد به ارتقا همزمان شاخص‌های کیفی و کمی در دهمین دوره از برگزاری «جشنواره کتابخوانی رضوی»، درباره میزان مشارکت عمومی در در ۴ دوره اخیر این جشنواره گفت: در حالی که در سال ۹۵ تعداد شرکت کنندگان ۲۳۵ هزار و ۳۸۲ نفر بود، این تعداد در سال ۹۶ به ۶۴۸ هزار و ۲۲۸ نفر رسید. این جشنواره در سال ۹۷ نیز ۸۵۸ هزار و ۶۹۵ نفر شرکت کننده داشت که در سال ۹۸ به یک میلیون و ۳۶۴ هزار شرکت کننده در مجموع بخش‌های مکتوب و الکترونیک رسید. اما در دهمین دوره یعنی در سال ۱۳۹۹ با توجه به برگزاری این جشنواره به صورت مجازی، شاهد مشارکت یک میلیون و ۳۰۶ هزار نفر بودیم.
وی درباره میزان رشد مشارکت در این جشنواره طی چهار سال اخیر نیز گفت: آمار نشان می‌دهد مشارکت در این جشنواره از سال ۹۵ به ۹۶ حدود ۲.۵ برابر، از سال ۹۶ به ۹۷ حدود ۳۲ درصد، ۹۷ به ۹۸ حدود ۵۹ درصد و با توجه به برگزاری دهمین دوره به صورت تماماً الکترونیک، تعداد شرکت کنندگان در سال ۹۹ در قیاس با شرکت کنندگان بخش الکترونیک در سال ۹۸، افزایش ۶۳ درصدی را تجربه کرده است.
ویژگی‌های دهمین دوره جشنواره کتابخوانی رضوی
رمضانی در ادامه درباره وجوه متمایز این دوره از جشنواره کتابخوانی رضوی توضیح داد: بر اساس برنامه پیش بینی شده برای این رویداد فرهنگی، امسال شخصیت امام هادی (ع) به موضوعات محوری این جشنواره افزوده و آثاری حول شخصیت ایشان به عنوان منبع جشنواره معرفی شد. البته برنامه‌های ویژه‌ای برای این دوره درنظر داشتیم که شیوع بیماری کرونا و برگزاری مجازی این جشنواره، مانع از اجرایی شدن آنها شد.
وی با اشاره به تلاش ویژه نهاد برای هویت‌بخشی به کتابخانه‌های عمومی گفت: در این دوره تلاش شد کتابخانه‌ها به عنوان واحد اصلی نهاد دارای هویت باشند و به این منظور جوایزی نیز در سطح کتابخانه‌ای اهدا می‌شود که این موضوع موجب افزایش قابل توجه میزان جوایز خواهد شد. تمام فرآیند این دوره از جشنواره به صورت الکترونیک برگزار و تلاش شد در رشته‌های موجود در جشنواره مانند فعالیت‌های گروهی حول محور کتاب تنوع ایجاد شود؛ در این دوره امکان شرکت همه علاقه‌مندان در همه سطوح و گروه‌های سنی فراهم شد و کار تولید کتاب گویا نیز با کیفیت بهتری انجام شد. همچنین با هم‌افزایی صورت گرفته میان نهاد و سایر دستگاه‌ها و استفاده از ظرفیت پیامرسان‌هایی چون «گپ» زمینه‌های جدیدی برای افزایش مشارکت عمومی ایجاد شد.
معاون توسعه کتابخانه‌های و ترویج کتابخوانی نهاد با تأکید بر پرهیز از آمار سازی در اجرای این رویداد فرهنگی که به نام امام رضا (ع) مزین شده، گفت: تمام تلاش خود را کردیم تا کیفیت کار را حفظ کنیم که این تلاش در انتخاب و معرفی کتابهای ارائه شده به عنوان منابع جشنواره نمود داشته است.
سهم بالای مشارکت بانوان در جشنواره رضوی
این‌مدیر فرهنگی با اشاره به اینکه برگزاری الکترونیک این دوره از جشنواره باعث افزایش سرعت در روند داوری شد، گفت: ۵۳ درصد از شرکت‌کنندگان در این جشنواره یعنی ۶۹۴ هزار نفر را بانوان و ۴۷ درصد یعنی ۶۱۲ هزار نفر را آقایان تشکیل دادند. همچنین ۶۷ درصد در رده سنی جوانان و بزرگسالان و ۸ درصد خردسالان بودند که در مجموع ۸۷ درصد از شرکت کنندگان اعضای کتابخانه‌ها ۸ درصد کتابداران و ۵ درصد هم افرادی از سایر سازمان‌ها (افرادی که عضو کتابخانه نبودند) بودند.
وی با اعلام پایان فرآیند برگزاری دهمین جشنواره کتابخوانی رضوی گفت: جشنواره به پایان رسیده و داوری‌ها هم انجام شده و آماده مراسم اختتامیه هستیم؛ بنا داشتیم تا در شرایط مناسب این جشنواره را به صورت حضوری برگزار کنیم، اما با ادامه پیدا کردن شرایط کرونایی در کشور، این مراسم را ذیل برنامه‌های هفته کتاب در دو سطح ملی و کتابخانه‌ای برگزار خواهیم کرد. با وجود اشکالات احتمالی در برگزاری هر رویدادی ما تمام تلاش خود را برای ارتقا کیفیت برگزاری این جشنواره بکار می‌بندیم؛ چرا که این جشنواره بزرگ‌ترین برنامه کتابخوانی در مورد علی ابن موسی‌الرضا (ع) از سوی نهاد برگزار می‌شود که نیازمند حمایت و گسترش است.
اهتمام برای استفاده حداکثری از ظرفیت فضای مجازی
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد درباره تمهیدات نهاد برای ادامه فعالیت‌های کتاب محور در دوران شیوع بیماری و تعطیلی کتابخانه‌های عمومی گفت: در ۶ ماهه نخست سال جاری به منظور ادامه یافتن فعالیت‌های کتاب محور پویش‌های متعددی مانند پویش نقاشی «ما کرونا را شکست می‌دهیم» برگزار شد که ۱۱ هزار و ۷۸ اثر به دبیرخانه ارسال شد. بر اساس امتیازدهی‌های صورت گرفته ۷۱۲ نفر در این پویش امتیاز عالی دریافت کردند و در نهایت ۶۷۸ نفر به عنوان برگزیده نهایی معرفی شدند که جوایزی به آنها اهدا شد. همچنین برگزاری پویش «هر خانه یک کتابخانه»، «هر کتابدار یک کتاب»، «اقتراح ماسک»، «کتابخوان عاشورایی» «پویش خادم ارباب کیست؟» برگزار شد می‌تواند فضای جدیدی در حوزه کتابخوانی ایجاد کند.
وی با تأکید بر اهتمام نهاد بر استفاده حداکثری از ظرفیت فضای مجازی برای ارائه برنامه‌ها و خدمات گفت: برگزاری کلاس‌های متعدد در فضای اسکای روم، شکل‌گیری محافل ادبی و برگزاری جلسات آنها در استان‌های مختلف، برگزاری برنامه‌های مختلف به مناسبت ایام ماه محرم مانند سوگواره «ده شب ده محفل» و وبینار بین‌المللی مرثیه‌سرایی در ایران و هند و همچنین برنامه‌های به مناسبت هفته دفاع مقدس مانند «بانوان راوی حماسه»، «کرسی آزاد اندیشی زنان، سبک زندگی و دفاع مقدس» و برخی دیگر از جمله نمونه‌های استفاده از فضای مجازی برای ادامه برنامه‌ها در نهاد بوده است.
رمضانی در ادامه با اشاره به تأثیرات شیوع بیماری کرونا در حوزه کتاب و کتابخوانی اظهار کرد: عدم برگزاری نمایشگاه کتاب در ابتدای سال، تعطیلی بسیاری از برنامه‌های فرهنگی کتاب‌محور، افزایش فشار اقتصادی به ناشران و سایر فعالان در حوزه کتاب از جمله خساراتی بود که در حوزه کتاب و کتابخوانی ایجاد شد. در این میان تلاش کردیم به اندازه توان و بضاعت خودمان امکاناتی برای علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی فراهم کنیم که از آن جمله می‌توان به انعقاد تفاهمنامه با نرم‌افزار طاقچه اشاره کرد که طی آن ۲۱۲ نفر از اعضای فعال کتابخانه‌های عمومی به این نرم‌افزار متصل شدند و تلاش داریم در ادامه نیز درباره خدمت‌رسانی در فضای مجازی با محوریت کتاب اقدامات خوبی صورت گیرد.
افزایش ۱۷ هزار متر مربعی فضای کتابخانه‌ای در کشور
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد در ادامه به تشریح برخی از مهم‌ترین برنامه‌های نهاد در هفته کتاب پرداخت و گفت: هفته کتاب امسال نیز متأثر از شرایط کرونا است و برنامه ملی روز ۲۴ آبان که هر سال در گرامیداشت کتاب، کتابخانه و کتابدار با حضور کتابداران برگزار می‌شد، اما متأسفانه تا کنون طبق شرایط و بر اساس ابلاغیه‌ها بعید است که بتوانیم به شکل گذشته آن را برگزار کنیم. سال گذشته برای اولین بار این برنامه را از تهران خارج کردیم و در شهر یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران برگزار کردیم و امسال نیز بنا داشتیم در شیراز پایتخت کتاب ایران برنامه‌ای را برگزار کنیم، اما این امکان متأسفانه تا الان فراهم نشده و با توجه به اینکه پایتختی شیراز برای یک سال دیگر تمدید شده، امیدواریم سال آینده برنامه را در این شهر برگزار کنیم.
رمضانی در ادامه به افتتاح کتابخانه‌های عمومی همزمان با هفته کتاب اشاره کرد و گفت: در ایام هفته کتاب ۵۳ باب کتابخانه عمومی در سطوح مختلف روستایی تا شهری و سیار افتتاح می‌شود که شامل ۴۶ افتتاح جدید و ۷ باب کتابخانه بازگشایی خواهد بود. همچنین یک کتابخانه تخصصی کودک نیز در شهرستان فردیس استان البرز افتتاح خواهد شد؛ چرا که ما به لحاظ فضای اختصاصی تلاشی جدی برای بالا بردن سهم کودک و نوجوان در کتابخانه‌ها داریم. با افتتاح این کتابخانه‌ها در مجموع افتتاح کتابخانه‌ها، ۱۷ هزار مترمربع فضا به کتابخانه‌ها افزوده می‌شود.
کاهش چشمگیر شهرهای فاقد کتابخانه در سال‌های اخیر
وی با اشاره به دوره مدیریت علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: در دوره مدیریت آقای مختارپور هر سال بیش از ۱۰۰ باب کتابخانه به مجموع آمار کتابخانه‌ها اضافه شده که این ۱۰۰ باب با آدرس‌های مشخص قابل احصا هستند. در مورد شهرهایی که فاقد کتابخانه بوده‌اند نیز توفیقات خوبی حاصل شده است و تعداد این شهرهای فاقد کتابخانه که ابتدای دوره مدیریتی اخیر ۲۵۰ شهر بود امروز به ۱۲۰ شهر رسیده که در این شهرها پروژه‌های فعالی نیز وجود دارد و با ورود به سال ۱۴۰۰ و افتتاح کتابخانه‌های جدید در این شهرها، این عدد کاهش خواهد یافت تا به صفر برسد و دیگر در کشور شهر فاقد کتابخانه نداشته باشیم.
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی ضمن اشاره به آغاز برنامه‌های هفته کتاب و تجدید میثاق با امام و شهدا در حرم مطهر امام خمینی (ره) گفت: این برنامه امسال نیز برگزار می‌شود اما به صورت محدود، ضمن اینکه مراسم تجلیل از برگزیدگان ملی و استانی کتابخانه‌های عمومی که شامل کتابداران، اعضای کتابخانه‌ها، مروجان، خدمت‌گزاران کتابخانه‌ها، خیرین و انجمن‌های برتر در سراسر کشور استانی و شهرستانی در ایام هفته کتاب برگزار می‌شود. ما چند مدل را بررسی کرده‌ایم و مدل فراگیر و اثربخش در هفته کتاب اجرا می‌شود. در کنار آن برنامه‌های استانی را نیز برگزار می‌کنیم.
وی ادامه داد: بنا داریم همچون سال‌های گذشته برنامه ملی هفته کتاب از یکی از شبکه‌های سیما به صورت زنده پخش شود. همچنین رونمایی از شبکه پژوهشگران و متخصصان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، آغاز طرح «مأموریت کتابخانه‌های من» از سلسله مراحل تدوین سند برنامه ریزی راهبردی نهاد، برگزاری محفل مجازی شاعران کودک و نوجوان، برگزاری نشست آموزشی با موضوع خواندن و مشاوره خوانندگان، اختتامیه جشنواره رضوی، رونمایی از اپلیکیشن جامع مسابقات کتابخوانی نهاد و اعلام عمومی روز دریافت کتابهای اهدایی که ذیل پویش «اهدای کتاب، اهدای آگاهی» از دیگر برنامه‌های ما در ایام هفته کتاب است.
پایان این مراسم با رونمایی از پوستر بیست و هشتمین دوره هفته کتاب در نهاد همراه بود.