به گزارش کارگر آنلاین،لازم به ذکر است این راهنما جهت درمان کمکی بیماری کووید-19 ارائه شده است و نباید موجب تاخیر در انجام روش‌های تشخیصی و شروع درمان‌های طب رایج شود.پیشگیری سبک زندگی انجام دقیق توصیه‌های وزارت بهداشت مانند شست‌وشوی دست‌ها، رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک و پرهیز از حضور در مناطق پرازدحام (در صورت وجود بیماری زمینه‌ای یا مصرف همزمان سایر داروها اعم از گیاهی و شیمیایی، موارد احتیاط و تداخلات دارویی مدنظر قرار گیرد و در صورت نیاز با پزشک متخصص طب ایرانی مشاوره شود). شست‌وشوی حلق و بینی با آب‌نمک رقیق ولرم(یک قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب گرم) حداقل دو بار در روز (لازم به ذکر است مصرف مواردی مانند زنجبیل و سیر هنگام ابتلا به بیماری کووید-19 خاصه در مراحل ابتدایی بیماری منع شده است و جز با دستور پزشک قابل تجویز نیست). استفاده از روایح ملایم نظیر پرتقال، نارنج، لیمو، به (پس از شستن کامل آنها) یا گلاب و پرهیز از بوهای تند و محرک. پرهیز از پرخوری و همچنین بسیار کم‌خوردن.مصرف انواع سوپ سبزیجات (با آلو و روغن زیتون)، سبزیجات بخارپز، جوانه غلات و میوه‌هایی مانند سیب، انار شیرین یا ملس، مرکبات شیرین و پرهیز از غذاهای دیرهضم و فست‌فودها. پرهیز از بی‌خوابی و خواب نابجا (مثلا خواب در روز و بیداری در شب). داشتن فعالیت فیزیکی معتدل و ورزش ملایم روزانه. پرهیز از شرایط تنش‌زا و حفظ آرامش روحی و معنوی. فرآورده‌های طبیعی افزودن متعادل مواردی مانند زنجبیل، دارچین، تخم گشنیز، سیر یا پیاز حین پخت غذا. مصرف روزانه یک تا دو لیوان از یکی از این موارد: شربت لیمو یا نارنج، شربت جلاب (مخلوط سه‌چهارم لیوان آب،سه قاشق غذاخوری گلاب، یک قاشق مرباخوری عسل یا شکر و اندکی زعفران) یا لیمو و زعفران (احتیاط در افراد مبتلا به دیابت). مصرف یکی از دمنوش‌های بابونه، نعنا، گل گاوزبان، آویشن، زوفا، چای کوهی یا سرخارگل (اکیناسه) (یک قاشق غذاخوری از نیمکوب یکی از این گیاهان با نصف لیوان آبجوش به مدت ده دقیقه دمکرده و حداکثر سه بار در روز میل ‌شود). مصرف روزانه شیرین‌بیان (نصف قاشق چاپخوری رب (عصاره) شیرین‌بیان یا دمنوش، یک قاشق مرباخوری پودر ریشه شیرین‌بیان در یک فنجان آبجوش، ضمن در نظر گرفتن احتیاط در فشار خون بالا). مصرف روزانه سیاهدانه (یک قاشق چایخوری با عسل یا همراه با نان صبحانه). پرهیز از مصرف داروهای گیاهی بدون نظر پزشک.

بیماران سرپایی بدون علامتتشخیص بیماری در این مرحله فقط با تست آزمایشگاهی RT-PCR است که حین بیماریابی در افراد بی‌علامت در تماس نزدیک با افراد مبتلا به کووید-19 با تست RT-PCR مثبت یا حین غربالگری از افراد بی‌علامت در مکان‌های تجمعی (نظیر زندان و... ) صورت می‌گیرد. این افراد بعد از مدتی ممکن است علامت‌دار شوند؛ لذا پایش علامتی آنها لازم است. سبک زندگی انجام دقیق توصیه‌های وزارت بهداشت مانند قرنطینه، استفاده از ماسک و رعایت اصول بهداشتی. توصیه‌های سبک زندگی در افراد سالم (ذکر شده در بخش پیشگیری همین راهنما) با تأکید بر محدودیت مصرف ادویه گرم و محرک مانند سیر و زنجبیل. در صورت بروز علائم، توصیه‌های مرتبط با سبک زندگی و درمان در بیماران سرپایی علامت‌دار.فرآورده‌های طبیعیدر صورت وجود بیماری زمینه‌ای یا مصرف دارو، موارد احتیاط مصرف و تداخلات دارویی مدنظر قرار گیرد و در صورت نیاز با پزشک متخصص طب ایرانی مشاوره شود.استفاده از فرآورده‌های گیاهی توصیه‌شده در بخش پیشگیری با تأکید بر احتیاط در مصرف ادویه گرم و محرک مانند سیر و زنجبیل.پرهیز از مصرف داروهای گیاهی بدون نظر پزشک.

بیماران بستریبیمارانی که علاوه بر علائم بالینی ذکرشده در بیماران سرپایی، یکی از معیارهای بستری در کووید-19 مانند تعداد تنفس بیشتر از 24 در دقیقه در نبود تب، درصد اشباع اکسیژن کمتر از 90 تا 93 درصد برحسب شرایط بیمار، تنگی نفس، شواهد رادیولوژیک درگیری ریه و... را دارند.سبک زندگیتمام موارد توصیه‌شده در بیماران سرپایی علامت‌دار به شرطی که بیمار تحمل خوردن و آشامیدن داشته باشد، با هماهنگی کامل با پزشک معالج توصیه می‌شود. درمانباتوجه به پیچیده بودن شرایط بیماران بستری مانند وجود بیماری‌های زمینه‌ای، آسیب ارگان‌های حیاتی، احتمال بروز عوارض و تداخلات دارویی با داروهای طب ایرانی، توصیه می‌شود این بیماران با نظر پزشک معالج و در قالب مشاوره، توسط متخصص طب ایرانی ویزیت و برحسب مورد تصمیم‌گیری شود.لازم به‌ذکر است تاکنون بیش از 90 کارآزمایی بالینی با موضوع طب ایرانی و مکمل در بیماران سرپایی و بستری مبتلا به کووید-19 در مرکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی ایران، ثبت شده و در مراحل مختلف تحقیقاتی قرار دارند. نتایج این مطالعات پس از انتشار رسمی، در به‌روزرسانی‌های بعدی گزارش خواهند شد.
بیماران سرپایی علامت‌دارطبق تعریف به بیمار مشکوک، محتمل یا قطعی با علائم خفیف تب کمتر از 38 درجه، گلودرد با یا بدون سرفه‌های خشک، لرز، سردرد، از دست دادن حس چشایی و بویایی، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، اسهال، بدن‌درد و ضعف و خستگی مفرط گفته می‌شود. این علائم می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد و ممکن است بیمار یک یا چند مورد از این علائم را داشته باشد. در این مرحله علائم حیاتی (نبض، فشارخون و تعداد تنفس) پایدار است و سطح اشباع اکسیژن بیشتر یا مساوی 93 درصد است. علائم هشداردهنده جهت ارجاع به بیمارستاندر صورتی که بیمار هریک از این علائم را گزارش کند باید جهت ارزیابی‌های بیشتر به بیمارستان ارجاع شود: تنگی نفس، احساس درد و فشار در قفسه سینه بدون تب یا با تب بیشتر یا مساوی 38 درجه، تعداد تنفس بیشتر یا مساوی 24 در دقیقه در بیمار بدون تب، هایپوکسی براساس درصد اشباع اکسیژن (SpO2) کمتر از 90 درصد (در SpO2 بین 90 تا 93 درصد ارجاع براساس سایر علائم و بیماری‌های زمینه‌ای فرد تصمیم‌گیری شود)، کاهش سطح هوشیاری، فشار خون سیستولیک کمتر از 90 میلیمتر جیوه یا شواهد درگیری ریه در CT scan یا CXR. پیگیریدرمان‌های طب ایرانی به صورت مکمل درمان‌های طب رایج و به مدت پنج تا هفت روز تجویز و بیمار پس از پنج تا هفت روز یا در صورت تشدید علائم، بررسی و برحسب شرایط تصمیم‌گیری شود.در بیماران سرپایی در معرض خطر متوسط و شدید، که در ادامه به تعریف آنها اشاره می‌شود، ارزیابی بیمار به صورت روزانه انجام شود. همچنین در این بیماران تجویز درمان‌های گیاهی باید با در نظر گرفتن احتمال تداخلات دارویی و شرایط زمینه‌ای فرد و با نظر پزشک متخصص طب ایرانی انجام گیرد.بیماران در معرض خطر متوسط و شدیدبیماری‌های شدید قلبی - عروقی نظیر نارسایی قلب، بیماری‌های عروق کرونر و کاردیومیوپاتی، بدخیمی‌ها، دیابت، نارسایی مزمن کلیوی، بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی، چاقی، آنمی سیکلسل، پیوند عضو، آسم متوسط تا شدید، فشار خون بالا، بارداری، مصرف سیگار، حوادث عروق مغزی، مصرف داروهای گلوکوکورتیکوئید و ایمنوساپرسیو (احتیاط در صورت وجود تنگی نفس).سبک زندگیانجام دقیق توصیه‌های وزارت بهداشت مانند قرنطینه، استفاده از ماسک و رعایت اصول بهداشتی.شست‌وشوی حلق و بینی با آب‌نمک رقیق ولرم حداقل دو بار در روز.مصرف انواع سوپ سبزیجات، سبزیجات بخارپز، جوانه غلات و استفاده از میوه‌هایی مانند سیب، انار شیرین یا ملس، به شیرین پخته، لیموشیرین و پرهیز از غذاهای دیرهضم و فست‌فودها.تهویه مناسب هوا، پرهیز از قرار گرفتن در هوای سرد و حفظ حرارت و رطوبت محیط در حد اعتدال، استراحت کافی و پرهیز از بی‌خوابی و فعالیت سنگین.پرهیز از ادویه تند و گرم مانند زنجبیل و سیرمصرف کره گاو با عسل و مغز بادام یا کره گاو با مربای سیب همراه با کمی نان به عنوان صبحانه.پودر بادام، روزانه یک قاشق غذاخوری همراه با آب گرم و شکر یا عسل (احتیاط در بیماران مبتلا به دیابت) یا به‌صورت حریره بادام. پرهیز از مصرف داروهای گیاهی بدون نظر پزشک. درمان کلیانتخاب یکی از این موارد برحسب شرایط بیمار و تجویز به مدت پنج تا هفت روز.در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای، مصرف سایر داروها یا عدم آشنایی کامل پزشک تجویزکننده، با پزشک متخصص طب ایرانی مشاوره شود.ماءالشعیرطبی با روغن بادام یا مغز بادام (نصف استکان جو پوست‌کنده با ده عدد مغز بادام نیمکوب و ده استکان آب با حرارت ملایم جوشانده شود تا دو لیوان باقی بماند. مایع رقیق روی جو پس از صاف‌شدن به‌صورت گرم هر 12 ساعت یک لیوان یا هر 6 ساعت نصف لیوان برحسب تحمل بیمار، قبل از غذا مصرف شود.می‌توان به جای مغز بادام، یک تا دو قاشق غذاخوری روغن بادام شیرین به هر لیوان افزود).ماءالشعیر طبی با عناب و سپستان (نصف استکان جو پوست‌کنده با ده عدد عناب متوسط و پنج عدد سپستان متوسط نیمکوب با 15 استکان آب با حرارت ملایم جوشانده شود تا دو لیوان باقی بماند. مایع رقیق روی جو پس از صاف‌شدن به‌صورت گرم در 12 ساعت یک لیوان یا هر شش ساعت نصف لیوان برحسب تحمل بیمار، قبل از غذا مصرف شود).جوشانده عناب و شیرین‌بیان (پنج عدد عناب نیمکوب با یک قاشق مرباخوری پودر ریشه شیرین‌بیان با 5/1 لیوان آب جوشانده تا به حجم یک لیوان برسد، هر 12 ساعت نصف لیوان).جوشانده عناب، آویشن، گل ختمی و انجیر (پنج عناب متوسط، یک قاشق مرباخوری آویشن، یک قاشق غذاخوری گل ختمی و دو تا سه انجیر خشک با دو لیوان آب با حرارت ملایم جوشانده شود تا به حجم یک لیوان برسد.پس از صاف کردن).شیرین بیان و گل گاوزبان (دمکرده یک قاشق چایخوری پودر ریشه شیرین‌بیان با یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان در نصف لیوان آبجوش). درمان‌های علامتیدر مورد هر علامت، برحسب شرایط بیمار، یکی از موارد پیشنهادی انتخاب شود.الف) سرفه خشکبه‌دانه (خیسانده و هر نیمساعت دو قاشق غذاخوری).دمنوش بنفشه یا پنیرک یا گل ختمی (دم‌داده یک قاشق غذاخوری در نصف لیوان آبجوش به‌مدت ده دقیقه).جوشانده مخلوط نیمکوب عناب، گل ختمی، انجیر و آویشن (هر هشت ساعت یک قاشق غذاخوری).ب) سرفه خلط‌داردر صورت وجود سرفه خلط‌دار همراه با تب، احتمال عفونت ثانویه مورد توجه قرار گیرد. همچنین احتمال افزایش مختصر ترشحات در چند روز اول شروع دارو وجود دارد.جوشانده عناب و دارچین (جوشانده نیمکوب پنج عدد عناب متوسط با دو تا سه سانتی‌متر چوب دارچین).جوشانده عناب و شیرین‌بیان (جوشانده پنج عدد عناب نیمکوب با یک قاشق چایخوری پودر ریشه شیرین‌بیان با یک و نیم لیوان آب تا به حجم یک لیوان برسد، هر 8 تا 12 ساعت نصف لیوان).جوشانده عناب و آویشن (جوشانده پنج عدد عناب نیمکوب با یک قاشق غذاخوری آویشن).ج) تبآب سیب هر شش ساعت یک استکانماءالشعیر طبی ساده یا با عناب و سپستانعرق بید هر شش ساعت یک استکانپاشویه با آب ولرمد) ضعف و بی‌حالیعسل (مکیدن آهسته یک قاشق مرباخوری عسل، مخلوط آب و عسل با یا بدون لیموترش).آب گوشت ماهیچه گوسفند یا گوشت پرندگان.جلاب (در صورت وجود تب، تنگی نفس یا حساسیت به گلاب یا زعفران، منع مصرف دارد) مخلوط سه چهارم لیوان آب، سه قاشق غذاخوری گلاب، یک قاشق مرباخوری عسل یا شکر و اندکی زعفران، هر 8 تا 12 ساعت.دمنوش دارچین (احتیاط در صورت وجود تب یا افراد گرم‌مزاج) دمکرده هشت تا ده سانتی‌متر چوب دارچین در دو لیوان آبجوش.دمنوش گل گاوزبان (دمکرده یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان در نصف لیوان آبجوش، هر هشت ساعت)قرار دادن پاها در آب گرم به مدت 15 تا 20 دقیقه، یک بار قبل از خواب، روغن‌مالی با روغن بابونه.(احتیاط در صورت وجود تب)هـ) بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ شربت انار و نعنا (یک و نیم لیوان آب انار که با یک قاشق مرباخوری عسل و چند شاخه نعنا تازه روی حرارت جوشانده تا حجم آن به یک لیوان برسد) یا رب انار (یک قاشق مرباخوری قبل از غذا). رب به یک قاشق مرباخوری قبل از هر وعده غذا (احتیاط در صورت وجود تنگی نفس)*مخلوط یک لیوان آب سیب و آب زرشک به نسبت مساوی با یک قاشق مرباخوری عسل یا شکر، هر 8 ساعت مصرف شود.شربت زرشک (یک و نیم لیوان آب زرشک که با یک قاشق مرباخوری عسل روی حرارت شده و جوشانده حجم آن به یک لیوان برسد).پودر تخم گشنیز و نبات به نسبت مساوی (یک قاشق مرباخوری قبل از غذا).و) بدن‌درددمنوش چوب دارچین با عسل یا شکر (دمکرده هشت تا ده سانتی‌متر چوب دارچین در دو لیوان آبجوش به مدت یک تا دو ساعت، هر شش تا هشت ساعت یک استکان).روغن‌مالی با روغن بابونه و بنفشه یا اسانس نعنا هر هشت ساعت (احتیاط در صورت وجود تب).قرار دادن پاها در آب گرم به مدت 15 تا20 دقیقه، یک بار قبل از خواب.ز) سردردآب سیب، یک لیوان هنگام شروع سردرد.پودر تخم گشنیز و نبات به نسبت مساوی (یک قاشق مرباخوری پس از غذا) ماساژ ملایم پیشانی و ناحیه گیج‌گاهی با روغن بنفشه.استشمام گلاب (احتیاط در صورت وجود تنگی نفس یا حساسیت).ح) از دست دادن حس بویاییاطمینان‌بخشی به بیمار در مورد موقت بودن این عارضه و برگشت حس طی چند هفته آینده.استنشاق آب‌نمک رقیق.استشمام عمیق بوی عصاره نعنا یا مالیدن اسانس نعنا یا منتول پشت لب فوقانی هر هشت ساعت.بوییدن و خوردن دمنوش نعنای فلفلی هر هشت ساعت.بخور یک لیوان آب با یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و یک قاشق مرباخوری سرکه.بوییدن متناوب گیاهانی مانند نعنا، پونه و سیاهدانه.ط) از دست دادن حس چشاییاطمینان‌بخشی به بیمار در مورد موقت بودن این عارضه و برگشت حس طی حداکثر چند هفته.شست‌وشوی دهان و غرغره با آب‌نمک هر هشت ساعت.مزه‌مزه کردن چوب دارچین در دهان به مدت 20 دقیقه روزانه یک بار.مزه‌مزه کردن سرکه و نمک هر هشت ساعت.پس از بیماریمنظور از عوارض ناشی از کرونا، عوارض ناشی از ابتلا به کووید-19 مانند ضعف طولانی‌مدت و عوارض ناشی از شیوع کووید-19 مانند اضطراب و افسردگی است.ضعف و بی‌حالیمصرف شربت جلاب (مخلوط سه‌چهارم لیوان آب، سه قاشق غذاخوری گلاب، یک قاشق مرباخوری عسل یا شکر و اندکی زعفران، هر 8 تا 12 ساعت).آب گوشت ماهیچه گوسفند یا گوشت پرندگان یا نخوداب (گوشت و نخود پخته شده با دارچین و زیره و زعفران و کمی برنج).دمنوش گاوزبان (دمکرده یک قاشق غذاخوری گل گاوزبان در نصف لیوان آبجوش، هر هشت ساعت).اضطراب و استرسمصرف دمنوش بادرنجبویه یا اسطوخودوس یا ترکیب این دو (دمکرده یک قاشق غذاخوری از گیاه در یک لیوان آبجوش، به‌مدت ده دقیقه، دو بار در روز).بوییدن اسانس لیمو هر چهار ساعت.خشکی، خارش و کهیر پوست (بر اثر شست‌وشوی بسیار).مالیدن روغن بادام شیرین سه بار در روز به مواضع خشکی.مصرف سوپ جو یا ماءالشعیر طبی (هر شش ساعت، نصف لیوان). وسواسمصرف یک قاشق مرباخوری تخم گشنیز نیمکوب، نیم‌ساعت پیش از خواب (احتیاط در بیماران با سابقه افت قند یا افت فشار خون).پرهیز از شرایط تنش‌زا و حفظ آرامش روحی و معنوی.گل گاوزبان و سنبل‌الطیب.