پایین بودن نرخ سوخت در کشور همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است چرا که ضمن غیر هدفمند بودن یارانه توزیعی در این بخش، قاچاق سوخت به کشورهای همسایه را به تجارتی جذاب تبدیل کرده است. این موضوع اما در برخی از استان‌های مرز نشین شرقی مانند سیستان و بلوچستان شکل خاصی به خود گرفته است.

اهالی این استان که درصد قابل توجهی از آنها از اقشار محروم و آسیب پذیر کشور هستند به جهت کم کاری دولت‌ها در توسعه شرق کشور (از جمله سواحل مکران، راه آهن چابهار – سرخس و …) دچار مشکل اشتغال هستند و تمسک جستن به قاچاق مرزی، راهی برای امرار معاش روزانه آنهاست. اما در کنار مردم عادی که معیشت شأن از این کار تأمین می‌شود، عده‌ای نیز به صورت سازمان یافته اقدام به قاچاق سوخت و هدر دادن سرمایه‌های کشور می‌کنند این گروه برای رسیدن به مقاصد خود هیچ مانعی را برنمی‌تابند.

حمل و نقل سوخت جدای از اینکه قانونی یا غیر قانونی باشد و توسط مردم عادی یا توسط قاچاق چیان صورت گیرد، خطرات جانی را برای سرنشینان جاده‌ها به همراه دارد به نحوی که در صورت تصادف فرد حامل محموله قاچاق سوخت، انفجار رخ می‌دهد و ممکن است در عرض سه دقیقه اثری از بدن جانباختگان نیز باقی نماند.

راه اندازی «طرح رزاق» برای تأمین ارتزاق مرز نشینان سیستانی از دوماه گذشته

در دو ماه اخیر، ستاد مبارزه با قاچاق «طرح رزاق» را که مصوبه تیرماه امسال اعضای ستاد بوده و جهت اجرا توسط رئیس جمهور ابلاغ شده است، با همکاری استانداری، سپاه و وزارت نفت در منطقه سیستان، شهر سراوان در استان سیستان و بلوچستان کلید زد؛ در اجرای این طرح آزمایشی، به هر خانوار مرزنشین در هفته ۲۰۰ لیتر گازوئیل با نرخ مناسب (بالاتر از نرخ سهمیه معمول- پایین‌تر از نرخ در بازار مقصد) اختصاص می‌یابد و خانوار می‌تواند سهمیه خود را در جایگاه‌های تعبیه شده که ۵ کیلومتر با مرز فاصله دارد توسط خودرویی ایمن (که پلاک آن نیز در طرح ثبت شده است) تحویل گرفته و از طریق معابری که تعیین شده، به پاکستان منتقل و در آنجا بفروش برساند. با این کار ضمن حمایت از معیشت خانوارهای مرزنشین، آسیب‌های ناشی از انتقال غیرقانونی سوخت به خارج از کشور نیز از بین می‌رود و قاچاق سازمان یافته نیز کنترل می‌شود.

طی مدت کوتاهی که از اجرای این طرح در شهر سراوان گذشته است، مقامات پاکستان نیز از این اقدام ایران استقبال و حمایت کرده و آنها نیز تمام مرزهای سوخت بری را به جز مرزی که برای طرح رزاق در نظر گفته شده، مسدود کرده اند.

اجرای این طرح همانطور که پیش بینی می‌شد با شیطنت باندهای قاچاق سازمان یافته سوخت همراه شد و از آنجا که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی چند روز اقدام به توزیع سوخت در جایگاه‌های طرح رزاق نکرد، همین بهانه‌ای شد تا درگیرهایی در خاک پاکستان و خاک ایران ایجاد شود که کشته و زخمی هم بر جای گذاشت.

یک مقام مسئول در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفتگو با خبرنگار مهر، پیرامون اهمیت ارائه سهمیه گازوئیل بیشتر به مرزنشینان، گفت: قاچاق سوخت علاوه بر آسیب‌های اقتصادی و معیشتی، آسیب‌های جانی و تصادف‌های جاده‌ای را نیز به همراه دارد روزانه صدها ماشین سوخت‌بر با منابع گازوئیل در جاده‌های سراوان و زاهدان حرکت می‌کنند و هر هفته شاهد تصادف‌ها و انفجارهای وحشتناکی که ناشی از برخورد خودروهای سوخت‌بر با مردم عادی یا خودروهای دیگر است، هستیم.

وزارت نفت باید روزانه ۵ میلیون لیتر گازوئیل به سوخت‌بر ها تحویل دهد

وی ادامه داد: با جلسات کارشناسی که با دستگاه‌های مرتبط برگزار شد، طرح‌های متفاوتی پیشنهاد شد که در نهایت با همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت نفت، وزارت کشور (استانداری‌ها) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تاییدیه اول طرح «رزاق» در اول مرداد ۹۸ به صورت آزمایشی کلید خورد و تصمیم گرفته شد که تأمین سوخت و احداث جایگاه سوخت در منطقه توسط وزارت نفت انجام شود تا مردم مرز نشین بتوانند بصورت قانونی اقدام به نقل و انتقال سوخت کنند.

این مقام مسئول اظهار داشت: با توجه به مصوبه تیرماه امسال ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز مبنی بر کلید خورد طرح رزاق (که این مصوبه از سوی رئیس جمهور جهت اجرا به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شد)، طرح رزاق از حدود دو ماه قبل کلید خورد و وزارت نفت مکلف شده بود روزانه ۵ میلیون لیتر گازوئیل از طریق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی د ر جایگاه‌های سوخت طرح رزاق تأمین و توزیع کند. که به هر دلیلی متأسفانه تأمین نمی‌شود بدیهی است اگر نیاز کشور پاکستان که همین ۵ میلیون لیتر است تأمین نشود از راه‌های غیرقانونی و قاچاق تأمین خواهد شد. بنابراین باید میزان عرضه گازوئیل توسط ما با تقاضای پاکستان همخوانی داشته باشد.

جایگاه گازوئیل سوخت‌برها را سپاه پاسداران ساخت / کم‌کاری وزارت نفت

وی گفت: پس از حدود یک سال اجرای این طرح به صورت آزمایشی که ترددها رسمی بود اما منشأ تأمین سوخت نامعلوم بود می‌بایست منشأ سوخت‌گیری نیز قانونی می‌شد و بعد از توافقی که ۱۹ آبان ۹۹ انجام شد قرار شد سوخت مورد نیاز تأمین شده و در اختیار جایگاه‌های سوخت طرح رزاق توزیع شود؛ اما وزارت نفت نه تنها جایگاه‌ها را نصب نکرد و این جایگاه به کمک سپاه پاسداران نصب شد بلکه این وزارتخانه در تأمین سوخت نیز کوتاهی می‌کند و گاهی تا ده روز سوخت تحویل جایگاه داده نمی‌شود.

وزارت نفت قیمت گازوئیل سوخت‌بر ها را کاهش دهد

یکی از مسئولان سراوان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر به مشکل قیمت نیز اشاره کرد و گفت: قیمتی که شرکت پخش از مبدا پالایشگاه بندرعباس به سازمان همیاری ما فروخته، لیتری ۵,۷۰۰ تومان است؛ ولی با هزینه حمل قیمت تمام شده هر لیتر حدود ۶,۶۹۰ تومان در می اید؛ چون شرکت پخش سوخت را درب پالایشگاه تحویل ما می‌دهد و با تانکرهای خودش تا محل جایگاه حمل نمی‌کند، مرزنشسنان ناچار شده اند با تانکرهای خصوصی قرارداد ببنندند و هر نفتکشی که از پالایشگاه سوخت را به جایگاه‌های طرح رزاق در سراوان می اورد ۱۷ میلیون تومان کرایه حمل می‌گیرد. یعنی شرکت ملی پخش قیمتی برای گازوئیل گذاشته که تقریباً برای ما صرف ندارد که ببریم در پاکستان بفروشیم. اما در طرح رزاق قرار بود وزارت نفت گازوئیل را به قیمت تعادلی به ما بدهد. قیمت باید متناسب با تحولات منطقه تغییر کند.

البته مقام مسئول در ستاد مبارزه با قاچاق کالا علت این کم کاری‌های شرکت ملی پخش را عدم تمایل به صادرات گازوئیل به پاکستان عنوان کرد و گفت: باعث تعجب است که وقتی به پاکستان صادرات گازوئیل نداریم چرا وزارت نفت تمایلی به صادرات به پاکستان ندارد؛ قاچاق سوخت در کشور ما، قاچاقی سازمان یافته است و چند حلقه دارد. سوخت از تهران بارگیری می‌شود و در کرمان تخلیه می‌شود سپس در زاهدان عده دیگری تحویل می‌گیرند؛ بنابراین با طرح «رزاق» می‌توان جلوی قاچاق سازمان یافته سوخت را گرفت.

چ