مجله وال استریت، در گزارشی مدعی شده بود که به لطف رشد وارادات چین، تولید نفت تحریم شده ایران تقریبا به بالاترین سطح در دو سال گذشته خود رسیده است. از طرف دیگر، هر روز اخبار ضد و نقیضی درباره جزییات معادلات نفتی ایران و چین می‌شنویم. اما حقیقت ماجرا چیست؟ مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین می‌گوید: «فروش نفت به چین و جزییات این معامله از اخبار محرمانه کشور است.»
آِیا ما در ازای فروش نفت به چین، کالا دریافت می‌کنیم؟ حریری می‌گوید: «چین در ازای نفت به ما پول می‌دهد. همه کشورها در ازای نفت پول می‌دهند. بنا بر قانون داخلی ما، کلیه پول حاصل از فروش نفت به حساب بانک مرکزی یا همان خزانه می‌رود تا باز در اقتصاد کشور توزیع شود.»
او ادامه می‌دهد: «درآمد حاصل از فروش نفت باید به حساب بانک مرکزی برود اما وقتی بانک مرکزی تحریم است، نمی‌تواند این پول را به گردش در آورد. در نتیجه این پول در همان کشور باقی می‌ماند.»
این کارشناس، مبادلات نفتی ایران با کشورها را این گونه دسته‌بندی می‌کند و توضیح می‌دهد: « بعضی از کشورها مانند کره، کالایی به ایران نمی‌فروشند تا بانک مرکزی از حساب خود به فروشندگان کره‌ای پول دهد. می‌گویند شما در تحریم کالا هم هستید و امکان فروش کالا به شما را نداریم. در برخی کشورها مانند هند، مقدار پولی که در بانک مرکزی هند داریم، از مقدار کالایی که می‌توانیم از آن کشور بخریم بیشتر است. یعنی هند بسیاری از کالاهای مورد نظر ما را ندارد. در نتیجه مقداری از پول نفت ما در هند می‌ماند.»
اما مبادلات نفتی ما با کشورهای جهان فقط به این دو نوع خلاصه نمی‌شود. عضو اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین، ادامه می‌دهد: «در برخی کشورها مانند چین، می‌توانیم با پولی که از فروش نفت به آن‌ها به دست می‌آوریم مقدار کالایی که نیاز داریم را تهیه کنیم. البته میزان کالایی که می‌خواهیم از چین وارد کنیم بیشتر از مقدار پولی است که داریم. در نتیجه هیچ پول نفتی در چین نمی‌ماند.»
به گفته دست‌اندرکاران بازار نفت، قیمت نفت ایران در چین معمولاً بین۳ تا ۵ دلار در هر بشکه زیر معیار نفت خام برنت است. حریری از این تخفیف‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و به خبرنگار تجارت‌نیوز می‌گوید: «اطلاعی از تخفیف نفتی ایران به چین ندارم.»
مجیدرضا حریری ارزان بودن قیمت نفت ایران را این گونه توجیه می‌کند: «ما نفت را از مجرای رسمی به چین نمی‌فروشیم. شرکت‌ها و افراد مختلف با واسطه در کشورهای مختلف نفت را کشتی به کشتی می‌کنند. بالاخره همه این‌ها هزینه‌هایی دارد که باید در نظر گرفته شود. البته که پولی که دست ایران را می‌گیرد از قیمت نفت آن کمتر است. اما این هزینه‌های نقل و انتقال نفت به مبداست که از آن پول کم می‌شود. از طرف دیگر کشورهای خریدار نفت ایران، به خاطر تحریم‌ها، همیشه با ریسک تحریم بودن ایران مواجه است. اگر دنیا بفهمد کشوری از ایران نفت می‌خرد، آن کشور هم تحریم می‌شود. قاعدتا کشور خریدار هم هزینه‌های ریسک خود را محاسبه می‌کند.»
عضو اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین ماجرای پول‌های بلوکه شده ایران را رد می‌کند و تصریح می‌کند: «ما هیچ پول بلوکه شدهای در چین نداریم. ما از سال‌های ۸۵ و ۸۶ مقداری پول در خارج از کشور داریم. این پول‌ها ارز رایج کشور نیست بلکه ذخایر ارزی بانک مرکزی است. به زبان ساده‌تر این پول همان پشتوانه اسکناس ماست که به دلار است. در حقیقت پول ذخیره شده همان پشتوانه پولی است که ما به ریال خرج کردیم.»
وی در این باره توضیح می‌دهد: «این پول تا اواخر دهه هشتاد در بانک‌های مختلف اروپایی بود. بعد از سال ۸۶ و زمانی که مساله تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل در حال جدی‌تر شدن بود، کشور تصمیم گرفت ذخایر ارزی کشور را در مکان‌های امن‌تری پس‌انداز کند. دلیل این دوراندیشی این بود که آمریکا امکان توقیف پول کشور را نداشته باشد. در حال حاضر یکی از این کشورهای امن چین است. پس این ۲۰ میلیاردی که می‌گویند در چین بلوکه شده پولی نیست که قابل خرج کردن باشد. ذخایر ارزی مملکت است.»