فرارسیدن هفته تامین اجتماعی و 25 تیرماه به عنوان روز تامین اجتماعی بهانه‌ای شد تا ضمن عرض تبریک به خانواده بزرگ تامین اجتماعی (اعم از جامعه بیمه شدگان، بازنشستگان و مستمری بگیران، کارفرمایان و کار آفرینان و همچنین کارکنان خدوم سازمان تامین اجتماعی در حوزه‌های مختلف بیمه‌ای، درمانی و شرکت‌های اقتصادی آن)، به بررسی اهم شایستگی و صلاحیت‌های لازم برای فردی بپردازیم که در این ایام، اسامی متعددی از ایشان به عنوان کاندیدای تصدی پست مهم و کلیدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مطرح می‌شود.

بی شک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یکی از وزارت‌خانه‌های کلیدی در ساختار دولت است، چرا که این وزارت خانه و زیر مجموعه‌های آن علاوه بر آنکه با حوزه های تاثیرگذار بر رضایت اجتماعی همچون خدمات بیمه‌ای، روابط بین کارگر وکارفرما، اشتغال زایی، حمایت های اجتماعی و همچنین بهداشت و درمان سر و کار دارند، درصد مهمی از فعالیت های اقتصادی کشور را در اختیار دارد و متولی حقوق بخش اعظمی از کارمندان کشوری و لشگری و بازنشستگان بوده و عملکرد موثر و مطلوب این وزارت خانه نقش مهمی در ایجاد رضایت اجتماعی در بین طبقات مختلف جامعه و آحاد مردم دارد.

ناگفته پیداست که با توجه به رویکرد رئیس جمهور منتخب برای ایجاد دولت مردمی و انقلابی در کابینه آتی، وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی نیازمند هدایت و راهبری توسط یک فرد معتقد به اصول و ارزشهای انقلابی، مکتبی و فساد ستیز است که تجارب موثر در فعالیت‌های انقلابی و سیاسی داشته باشد. فردی خوشنام و صد البته مورد وثوق ذینفعان مختلف این وزارت خانه با سوابق روشن و معتبر برای احراز صلاحیت که سوابق علمی و دانشگاهی مستند داشته و بر اساس اصول علمی و دانش روز این وزارت خانه کلیدی را مدیریت کند.

برخی حیف و میل‌های که در دهه‌های گذشته در زیرمجموعه های اقتصادی این وزارت خانه رخ داد و انتصاب افراد فاقد صلاحیت در ترکیب هیات مدیره شرکت های زیرمجموعه که بازتاب منفی در فضای جامعه داشته، موجب آن شده که این وزارت خانه نیازمند تغییرات گسترده در ساختارها، فرایندها و سازوکارهای جاری بوده و لزوما فردی می‌تواند این اقدامات انقلابی را انجام دهد که از روحیه جهادی و تحول آفرینی دارا بوده و همچنین سوابق شفاف از اجرای برنامه های تحولی به ویژه در سطح ملی را در کارنامه خود ثبت کرده باشد.

پاسخگویی به ذینفعان و مخاطبان بسیار متنوع و پرتعداد این وزات خانه نیز ایجاب می‌کند که فردی در راس آن قرار گیرد که توانایی و مهارت بالایی در سخنوری، ارتباط موثر و فنون مذاکره داشته باشد.

در تلاطم بحران‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در کشور با آنها مواجه هستیم، دانش و تجربه مدیریت بحران و پدافند غیر عامل یکی از توانایی های کلیدی برای وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواهد بود.

این وزارت خانه متولی صندوق‌های بازنشستگی است و بحران صندوق‌های بازنشستگی که حکایت از عدم تعادل بین منابع و مصارف صندوقهای بازنشستگی دارد، یکی از سه بحران اصلی کشور در سال های اخیر بوده، در صورتی که با طرح های کارشناسی و دقیق از گسترش این بحران جلوگیری نشود، عواقب غیر قابل جبرانی بر کشور تحمیل خواهد کرد و به همین دلیل فردی که در این وزارت خانه خدمت خواهد کرد، باید دانش و تجربه‌ی موثر در حوزه‌ی صندوق‌های بازنشستگی را داشته باشد و به منظور صیانت از حقوق ذینفعان اصلی این وزارت خانه یعنی بازنشستگان توانایی کنترل و نظارت دقیق بر ارکان اقتصادی این وزارت خانه را داشته باشد.

از آنجا که زیر مجموعه های این وزارت خانه از جمله شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی(شستا) یکی از بزرگترین شرکتهای اقتصادی کشور بوده و این وزرت خانه در مجموع سهامدار مدیریتی بیش از 400 شرکت مهم در اقتصاد ملی است و نقش بی بدیل در بسیاری از صنایع کشور ایفا کرده و بازیگر کلیدی برخی صنایع دیگر محسوب می‌شود، بنابراین وزیر تعاون باید دانش و فهم جامع و تجربه‌ی مدیریت سرمایه‌گذاری در کسب و کارها و بنگاه‌داری را داشته باشد.

فرایندها، خدمات و قوانین و مقررات گسترده در حوزه‌ی بیمه های اجتماعی ایجاب می‌کند، فردی با دانش و تجربه‌ی فعالیت در حوزه‌ی بیمه‌های اجتماعی، این وزارت خانه را مدیریت کند و همچنین دیگر وظایف این وزارت خانه ارائه خدمات گسترده در حوزه‌ی حمایت های اجتماعی، مددکاری اجتماعی و تعاون است و بنابراین فردی که خدمتگزار مردم در این وزات خانه می‌شود، باید دانش و تجربه‌ی فعالیت در حوزه سازمان های حمایتی از جمله بهزیستی، کمیته امداد، تعاونی ها و یا بنیادهای خیریه را داشته باشد.

این وزارت خانه دومین عرضه کننده خدمات درمانی در سطح کشور بوده و از طرفی حدود 75 درصد صنعت دارویی کشور را به واسطه سهامداری در شرکت‌های دارویی در اختیار دارد و لذا برای چنین وزارت خانه ای وزیری که دانش و تجربه فعالیت در حوزه بهداشت و درمان وشناخت کافی از این حوزه را داشته باشد، الزامی است.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تنها وزارتخانه‌ای در دولت است که بحث سه جانبه گرایی و مشارکت کارگران و کارفرمایان با دولت در آن مطرح بوده و از این حیث متولی آتی این وزارت خانه که متمرکز بر تنظیم روابط کار، صیانت از نیروی کار و ایجاد بستر اشتغال زایی است، می باسیت وزیری با دانش و تجربه مرتبط در حوزه ی قوانین و مقررات اداری و قانون کار باشد.

همانطور که ملاحظه می گردد، این وزارتخانه به دلیل گستردگی و تنوع حوزه های تحت پوشش، نیازمند فردی است که توانمندی های مختلف و شناخت گسترده ای از بخش های متنوع ذیل آن داشته باشد که این امر اهمیت دقت در انتخاب وزیر آینده وزارتخانه موصوف را دوچندان می نماید. لذا انتظار می رود رئیس جمهور منتخب برای معرفی کاندیدای پیشنهادی خود به مجلس شورای اسلامی برای اخذ رای اعتماد، شاخص های مطرح شده فوق الذکر را مدنظر قرار داده تا ان شاءالله منشاء تحولات مثبتی در این وزارتخانه مهم و خدمت رسان به مردم باشد.

یادداشت از: مصطفی سوری، کارشناس حوزه تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی