حجت الاسلام سید طالب موسوی ملکی استاد حوزه علمیه در یادداشتی به شهادت حضرت مسلم بن عقیل و ولایتمداری سفیر اباعبدالله الحسین علیه السلام پرداخت.
موضوع قیام وشهادت و ولایتمداری حضرت مسلم بن عقیل علیهما السلام در بردارنده سه مرحلۀ" مقدمه، تبیین اصل بحث و نتیجه" است که ابتدا به مقدمه می پردازیم.
روز نهم ذی الحجه که همان روز عرفه است دو شاخصه اصیل دارد أ- خداوند متعال در این روز ابتدا به زوار حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه السلام) نظر رحمت می نماید، سپس به زوار عارف خویش در صحرای عرفات .ب- روز عرفه مقدمة یوم عاشوراء یا طلایه‌دار روز عاشورا است چرا که؛ شهادت مظلومانه سفیرو پسرعموی حضرت ابی عبدالله الحسین(علیه السلام)جناب مسلم بن عقیل(علیه السلام) ومیزبان باوفایش جناب هانی بن عروة(رضوان الله علیه) که مقدمه اصلی قیام جهانشمول عاشورا بود در این روز واقع شده است و اما تبیین اصل بحث دارای سه بخش است .
بخش اول : نگاهی گذارا به حیات طیبه آن ولی الهی است، حضرت مسلم پدر بزگوارش حضرت عقیل(علیه السلام) و مادر مکرمه اش بانویی پاک سرشت به نام علیة( یا حلیة) بود، تاریخ ولادت آن بزرگوار در هاله ای از ابهام مانده و بعضی مورخین سن شریفش را در هنگام شهادت بیست وهشت سال وبرخی در حدودپنجاه سال ذکر نموده‌اند . ایشان با تزویج حضرت رقیه خواهر پدری حضرت امام حسن وامام حسین (علیهماالسلام) و دختر بزرگوار امیرالؤمنین(علیه السلام) داماد شایسته اهل بیت عصمت وطهارت گردید، اما جناب عقیل از جهت سنی بزرگترین برادر حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) بعد از جناب طالب بود و تا آخرین لحظات عمرمبارکش بر محبت وارادت خویش نسبت به برادرش بعنوان امام معصوم وفادار بود و همیشه در مواقع و مجالس مختلف حقانیت برادر و امام خویش را با بیان فصیح وبلیغ ثابت می کرد و چون فردی فاضل و نساب بود موجب رسوایی منافقان می شد.
بخش دوم : نگرش حضرات معصومین علیهم السلام به شخصیت الهی جناب مسلم (علیه السلام) می باشد، برای فضیلت ایشان همین چند روایت کفایت می کند: أ- "قال علی(علیه السلام) لرسول الله إنک لتحب عقیلا ؟ قال (صلى الله علیه وآله): إی والله إنی لأحبه حبین حبا له وحبا لحب أبی طالب (علیه السلام) ، وإن ولده لمقتول فی محبة ولدک ، فتدمع علیه عیون المؤمنین وتصلی علیه الملائکة المقربون ، ثم بکى رسول الله(صلى الله علیه وآله) حتى جرت دموعه على صدره ثم قال(صلى الله علیه وآله) : إلى الله أشکو ماتلقى عترتی من بعدی " علی (علیه السلام) به رسول خدا عرض نمود: بتحقیق شما عقیل را دوست دارید ؟ رسول خدا فرمود : آری به خدا قسم بتحقیق من او را دوست دارم به دو جهت بخاطر دوستی ام به خود وی و بخاطر دوستی ام به ابوطالب(علیه ) و بدرستی که فرزند او(یعنی حضرت مسلم) در راه محبت فرزند تو(یعنی امام حسین علیه السلام) کشته می شود، پس اشک می ریزند بر او چشمان مومنین ودرود می فرستند بر او ملائکه مقربین، سپس رسول خدا (صلی الله علیه وآله) گریست بحدی که اشکهایش بر سینه اش سرازیر شد، سپس حضرتش (صلی الله علیه وآله) فرمود: به خداوند شکایت می نمایم از آنچه بر عترتم بعد از من وارد می شود. ب- حضرت امام حسین (علیه السلام) وقتی خبر شهادت جناب مسلم بن عقیل وجناب هانی را شنید ،چندین بار فرمود: "إنالله وإنا إلیه راجعون ، رحمة الله علیهما" و فرمود: "ﻻخیر فی الحیاة بعدکم " هیچ خیری در زندگانی بعداز شما نیست . وهچنین فرمود: " رحم الله مسلما (یعنى حضرت مسلم) فقد صار فی روح الله وریحانه وتحیاته ورضوانه ، أما إنه قدمضى ما علیه وبقی ماعلینا" از این حدیث کاملا واضح می شود حضرت مسلم علیه السلام از اولیاءالله المقربین است زیرا امام علیه السلام اورا به توصیف مقربین در سوره مبارکه واقعه وصف فرمود:" فأما إن کان من المقربین فروح وریحان وجنة نعیم " و آن ولی الهی؛در عقل وتدبیر و سیاست ،علم واخلاص، قوت وشجاعت، از نوادر روزگار بود امام(علیه السلام) در بخشی از نامه خویش به سران کوفیان در جواب درخواست سفیر و نماینده از حضرتش، جناب مسلم را این چنین توصف می نماید:"...وإنی باعث إلیکم أخی وأبن عمی وثقتی من اهل بیتی ..." مد نظراز این بیان، ثقه و مورد اعتماد بودن بودن جناب مسلم بطور مطلق است درتمام امور عقلی و مدیریتی ، سیاسی واجتماعی ، قیام و فرماندهی، مالیاتی چون خمس وزکات و غیره و این چنین مهرتایید در آن زمان بسیار خطرناک که اکثریت خواص ونخبگان جامعه، فریب خورده فتنه وارعاب امویان بودند از امام معصوم نشانگر شخصیت معنوی وعلمی بسیار والای این ولی الهی است .
اما بخش سوم قیام وشهادت حضرت مسلم سلام الله علیه را در بر می گیرد، این مرد الهی دور اندیش می دانست کوفیان نوعا بی وفا و نیرنگ بازند لذا روش اتمام حجت را اتخاذ نمود و با رعایت تدبیر هوشیارانه و قیام مسلحانه به تناسب وقت و به دفاع از میزبان با وفایش جناب هانی هم هدف مولای مظلومش را پایدار نمود و هم با شهادت غریبانه خویش امویان فریبکار را تا ابد مفتضح نمود و فاروق حق و باطل شد و الا می توانست با روش باطل، هدف وسیله را توجیه می کند، قیام را ناگهانی شروع و با کشته شدن زنان و اطفال بیگناه ، تهدید و ارعاب و ترور سران اموی چون ابن زیاد پلید مدت موقتی حکومت در کوفه شهرهزار چهره را بعهده گیرد ولی هدف هدایتگری و رسوا نمودن چهره نفاق در دو گروه امویان و بسیاری از سران کوفه مانند شبث بن ربعی، عمربن سعد و شمر بن ذی الجوشن و امثال آنها (لعنهم الله) از بین می رفت و تا ابد اتهام ریاست طلبی بر قیام پاک وخالصانه مولای و رهبر مظلومش در تاریخ ثبت می شد ولی شأن جناب مسلم که پرورش یافته خاندان پاک وحی بود والا و اجل از این امور ناجونمردانه بود، مضافا به اینکه خود کوفیان نخواستند تغییر روش دهند و حضرت مسلم با توجه به قیام پیامبر گونه خویش و طبق آیه شریفه "إن الله لا یغیر ما بقوم حتى یغیروا بأنفسهم"وظیفه نداشت با تهدید ارعاب وخدعه که خلاف هدف خود و مولایش بود عمل کند، لذا با شهادت جوانمردانه خویش تا ابد فاروق حق و باطل شد و پیام هدایتگری را به آزاد مردان واقعی جهان رساند . (البته لازم به ذکر است مراد ما اهل کوفه این زمان نیست که اهل وفا و شهادتند). سلام الله علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیا.
اما نتیجه بحث: جناب مسلم (علیه السلام) با تبعیت محض وآگاهانه از مولای و امام عصر خویش الگوی ولایتمداری را بر تارک تاریخ ثبت نمود و آینه نمای جلال و جمال مولای خویش گشت، بسیار فرق است بین ولایت نمایی( أعاذنا الله وإیاکم) وبین ولایتمداری چرا که اولی روش کوفیان شد ولی دومی روش پاک باختگانی چون حضرت مسلم بن عقیل شد.
وظیفه ما در این زمان حساس ولایتمداری نسبت به رهبر معظم (مد ظله العالی) است نه خدای ناکرده ولایت نمایی، ولایتمداری تبعیت عملی وشعاری از رهبر عزیز در زهد وخصال کریمانه و خدمت خالصانه به محرومین است ولی ولایت نمایی فقط تبعیت شعاری محض است که اهل نفاق آن را برای عوام فریبی اتخاذ می نمابند.
∎