هر سال برای حمایت از محصول و تولیدات داخل، از ابتدای مرداد تا پایان آبان ماه، ممنوعیت فصلی واردات برنج اعمال و بعد از چهار ماه لغو می‌شود؛ اکنون با وجود درخواست‌هایی از سویی انجمن واردکنندگان برنج برای لغو ممنوعیت واردات برنج، ممنوعیت فصلی واردات برنج، برای امسال نیز اعمال شده است و صرفاً آن بخش از محموله‌های برنج وارداتی که قبل از ۳۱ تیرماه دارای اعلامیه ورود و قبض انبار هستند مشروط به این‌که دارای ثبت سفارش باشند، امکان ترخیص خواهند داشتند.
اگر ممنوعیت واردات برنج لغو می‌شد…
چندی پیش بود که دبیر انجمن واردکنندگان برنج اعلام کرد که ذخایر کنونی برنج کشور بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تن است که دو تا سه ماه آینده تمام می‌شود و به دلیل تشدید خشک‌سالی‌ها، بدون شک با کاهش تولید داخلی و همچنین محدودیت در واردات با کمبود شدید برنج در کشور روبرو خواهیم شد.
از طرفی هم تأکید شد که به دلیل افزایش قیمت‌ها در بازار بهتر است ممنوعیت فصلی واردات برنج کاملاً لغو شود؛ البته این پیشنهاد در حالی از سوی فعالان بازار برنج ارائه شد که آمارها نشان دهنده افزایش واردات برنج در سال جاری هستند؛ ضمن آنکه از رسوب این کالا در گمرک خبر می‌رسد که حاکی از عدم کمبود برنج در بازار است.
با این وجود طرفداران تنظیم بازار از مسیر واردات، مجدداً تلاش کردند تا به واردات بیشتر دامن بزنند؛ چه بسا با توجیهات و دلایل مختلف درباره قیمت برنج موفق شدند مسئولان را به لغو محدودیت‌های قبلی برای واردات برنج‌های خارجی متقاعد کنند؛ زیرا معتقدند با افزایش واردات برنج نه تنها قیمت محصول خارجی کاهش می‌یابد بلکه نرخ برنج ایرانی هم متعادل‌تر می‌شود.
با این حال به رغم تصویب ستاد تنظیم بازار برای رفع ممنوعیت واردات برنج در فصل برداشت، از آنجا که هرگونه تصمیم‌گیری در این خصوص، به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شد این وزارتخانه هم اجازه اجرای آن را نداد و ممنوعیت آغاز شد؛ این‌چنین که با وجود مکاتبات و پیگیری‌های انجمن و وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی تصمیم گرفته است که از رفع ممنوعیت واردات برنج در این فصل تمکین نکند؛ گفته می‌شود ماحصل این تصمیمات، کمبود و گرانی برنج در بازار است که وزارت جهاد کشاورزی به عنوان مسبب آن باید پاسخگو باشد.
امسال، ممنوعیت واردات برنج، کارآمد نیست
رسول احمدی، فعال بازار برنج در رابطه با چنین تصمیمی که از سوی وزارت جهاد کشاورزی گرفته شده است به خبرنگار ایمنا می‌گوید: ممنوعیت واردات برنج شاید برای سال‌های گذشته سیاستی صحیح و کارآمد بود اما امسال به دلیل خشک‌سالی فراوان، و کمبود برنج داخلی، تدبیری صحیح به نظر نمی‌آید و ممکن است بر قیمت‌ها تأثیرگذار باشد.
وی تصریح می‌کند: مورد قابل تأمل دیگری که ممنوعیت واردات برنج را ضروری نمی‌کرد به قیمت برنج داخل بازمی‌گردد که با نرخ قابل قبولی در حال توزیع بوده و کشاورزان مانند گذشته از عرضه برنج خارجی، متضرر نمی‌شود. پیش از این برنج ایرانی با قیمت بسیار ناعادلانه‌ای عرضه می‌شد و برای همین در فصول برداشت، واردات برنج خارجی ممنوع می‌شد تا از تولید داخلی حمایت شود ولی اکنون با وجود نرخ‌گذاری مناسب، کشاورز داخلی هم از واردات برنج متضرر نمی‌شود.
این فعال بازار برنج در پاسخ به این پرسش که آیا دلیل گرانی برنج خارجی فقط نرخ دلار است یا موارد دیگری هم مطرح است؟، توضیح می‌دهد: علت این‌که نرخ برنج وارداتی گران‌تر شده است در وهله نخست به قیمت دلار مربوط می‌شود و البته با افت نسبی قیمت ارز در مقایسه با سال قبل، کمی هم ارزان‌تر شده است؛ دوم آنکه با اتمام زمان ممنوعیت واردات، قیمت برنج در کشورهای مبدا مثل هندوستان و پاکستان، گران‌تر شده و در نتیجه نرخی هم که به دست مصرف‌کننده می‌رسد گران خواهد بود. در صورتی که در این چندماهه ممنوعیت، قیمت برنج در کشورهای مبدأ ارزان بوده و می‌توان باقیمت کمتری هم واردات را انجام داد.
ذخیره‌سازی به‌اندازه کافی انجام‌گرفته است
مصطفی بحق، رئیس اتحادیه خواروبارفروشان اصفهان نیز دراین‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با تصمیم‌گیری جهاد کشاورزی، امسال هم با ممنوعیت واردات برنج روبرو هستیم ولی به دلیل واردات فراوان برنج و ذخیره‌سازی زیاد، با کمبود این محصول مواجه نخواهیم بود.
وی در رابطه با تأثیر این جریان بر نرخ برنج داخلی می‌گوید: هزینه‌های کشت تعیین‌کننده قیمت برنج داخلی است که با افزایش این هزینه‌ها، نرخ برنج ایرانی هم گران‌تر شده است.
رئیس اتحادیه خواروبارفروشان اصفهان در مورد قیمت‌های فعلی این محصول می‌افزاید: نرخ برنج ایرانی از کیلویی ۲۶ هزار تومان شروع شده و تا ۴۵ هزار تومان هم می‌رسد. قیمت برنج خارجی نیز بسته به دلار بین ۲۰ تا ۲۳ هزار تومان در هر کیلوگرم است.
برنج‌های سفارش داده‌شده توزیع می‌شود
فرهاد حاجی مرادی، مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی اصفهان، نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا خبر از ممنوعیت کشت برنج در راستای حمایت از برنج‌کاران شمال کشور، می‌دهد که سال‌هاست از اوایل مردادماه شروع شده و تا پایان فصل برداشت برنج کشاورزان این منطقه ادامه پیدا می‌کند.
وی تصریح می‌کند: البته امسال قرار بر لغو ممنوعیت بود اما با پیگیری‌های انجام گرفته، دوباره اجرایی شد. این ممنوعیت شامل ثبت سفارش‌های جدید می‌شود زیرا برنج‌هایی که قبل از این، سفارش داده شده و وارد گمرک شده بود در بازار توزیع خواهد شد.
مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی اصفهان در رابطه با تأثیر ممنوعیت واردات برنج، بر نرخ برنج ایرانی می‌گوید: این اقدام تأثیری بر قیمت‌گذاری محصول داخلی نداشته زیرا برنج ایرانی شرایط مصرفی خود را دارد و ارتباطی با نرخ برنج خارجی ندارد. از طرفی هم برنج ایرانی در همین دوران ممنوعیت، در حال توزیع خواهد بود و تغییری در عرضه آن ایجاد نمی‌شود که قیمتش تغییر کند.
حاجی مرادی خاطرنشان می‌کند: همچنین نرخ برنج ایرانی، در داخل کشور تابع عرضه و تقاضا بوده ولی نرخ‌گذاری برنج خارجی از نوسانات ارزی تبعیت می‌کند؛ بنابراین نرخ‌گذاری برنج داخل، ارتباطی با واردات و یا ممنوعیت واردات ندارد.
وی در رابطه با تأثیر این ممنوعیت بر قیمت برنج خارجی می‌گوید: سال‌هاست که این روال برای واردات برنج وجود دارد و قطعاً فعالان این عرصه با آگاهی از زمان ممنوعیت، پیش از فرارسیدن این دوره، اقدام به واردات می‌کنند. از این رو با کمبودی در این زمینه روبرو نمی‌شویم که در قیمت‌گذاری تأثیرگذار باشد. مگر آنکه نرخ دلار متغیر شود و یا آنکه در شبکه توزیع کالا به دلیل عدم نظارت کافی اختلالاتی به وجود آید.