به گزارش کارگر آنلاین، تایر و لاستیک‌سازی به عنوان یکی از صنایع اشتغال‌زا و سودآور در کشور، اما با وجود ظرفیت‌های بالای تولید با بی‌مهری‌هایی به ویژه در حوزه تایر سنگین روبه‌رو است که به گفته سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر ایران از جنس کمبود ارز، تحریم و فقدان برنامه-ریزی است.
مصطفی تنها در گفت‌وگو با خبرنگار ما تأکید می‌کند: نمی‌توان این بی‌مهری‌ها را تعمدی دانست و دنبال متهم‌سازی دیگران بود و آنچه فضای کاری این صنعت ارزبر را مه‌آلود و پرچالش کرده، نبود برنامه‌ریزی و راهبرد است.
گفت‌وگوی ما را با او بخوانید:
*** آقای تنها! با ظرفیت‌های موجود در تولید تایر سنگین و کمبودهای این حوزه که از محل واردات تأمین می‌شود، بحث را شروع کنیم.
* ما امروز کارخانه‌هایی داریم که در تولید تایر سابقه کاری ۲۰ تا ۳۰ ساله دارند. در حال حاضر و از بین دو نوع تایر سنگین بایاس(نخی) و رادیال (سیمی) با کمبود رادیال مواجه هستیم. این کمبود بدان معنی نیست که در کشور ظرفیت لازم برای تولید رادیال نداریم بلکه اگر موانع را که عمدتاً از نوع ارزی است، بردارند، می‌توانیم نیاز کشور را تأمین کنیم. در حال حاضر حدود دو سوم از نیاز به تایر رادیال از محل واردات تأمین می‌شود. بررسی‌های ما نشان می‌دهد نیاز سالانه کشور به تایر سنگین حدود ۳/۲ تا ۵/۲ میلیون حلقه است که حدود ۶۰ درصد (بین یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار حلقه) از این نیاز را رادیال تشکیل می‌دهد. البته تحریم‌ها ترددهای جاده‌ای و بین بندری کشور را کاهش و میزان مصرف را هم کم کرده و در حدود یک میلیون و ۲۰۰ حلقه نگه داشته است که حدود ۳۰۰ هزار حلقه را یک تولیدکننده داخلی تولید می‌کند و مابقی وارداتی است. این‌ها در حالی است که ما با ممنوعیت صادرات هم مواجه‌ایم.
*** گفته می‌شود اگر پنج کارخانه نیمه‌تمام لاستیک‌سازی کشور با اعتبار حدوداً ۵۰۰ میلیون دلاری تکمیل شوند، نیازی به واردات لاستیک‌های سنگین نیست. شما این دست اظهارات را تأیید می‌کنید؟
ما در تولید تایر سنگین با دو دست طرح مواجه‌ایم؛ یکی توسعه صنایع موجود است که مشکلشان نیاز ارزی است. مثلاً کویر تایر با حدود ۲۰ میلیون دلار ارز در ۹ ماه تا یک سال می‌تواند یک چهارم نیاز کشور را به بازار عرضه کند. گروه دیگر طرح‌های جدید هستند که زمان لازم برای راه‌اندازیشان حدود چهار سال است؛ چرا که باید آموزش کارکنان، تأمین مواد اولیه، ساخت تأسیسات و... را از سر بگذرانند. هر یک از این طرح‌ها ۱۵۰ میلیون دلار نیاز ارزی دارد و میزان پیشرفتشان در حد تأمین زمین و دیوارکشی سایت است. این مقدار نیاز ارزی با دلار ۲۳ هزار تومان هیولایی از پول است که باید پرسید از کجا باید تأمین شود؟ تولیدکننده علاوه بر این نیاز ارز، نیاز ریالی هم دارد. در حالی که طرح‌های تایر سنگین چنین چشم‌اندازی دارند و به آسیب‌شناسی و رفع نیازهای ارزی طرح‌های موجود نیاز داریم، وزارت صمت برای جذب سرمایه‌گذار جدید و ارائه زمین رایگان در شهرک‌های صنعتی به سرمایه‌گذاران برای تولید لاستیک سنگین فراخوان داده است. ما نیاز داریم بررسی شود چرا کسی که چهار سال پیش موافقت اصولی گرفته و یا همین طرح سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران در زابل چرا ناتمام مانده است؟ این کار مهم‌تر و واجب‌تر از سرمایه‌گذاری‌های جدید است.
*** در حال حاضر صنعت تایر ایران در تأمین مواد اولیه تا چه میزان به واردات وابسته است؟
حدود ۴۰ درصد در تأمین مواد اولیه (کائوچو، آنتی اکسیدان‌ها، مواد شیمیایی و شتاب دهنده‌ها) به واردات وابسته هستیم که این مواد عمدتاً از آسیای شرقی تأمین می‌شود.
*** افزایش قیمت تایر در ماه‌های اخیر خبرساز شد. سهم مواد اولیه در قیمت تمام شده چقدر است؟
حدود ۷۰ درصد مواد اولیه در قیمت تمام شده نقش دارد و بر همین اساس و با عدم تخصیص ارز دولتی، افزایش قیمت طبیعی بود. واقعیت این است که قیمت تایر وارداتی برای تایر ساخت داخل مبنا قرار می‌گیرد و وقتی نتوان از ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی استفاده کرد، افزایش قیمت تمام شده ناگزیر اتفاق خواهد افتاد.
*** به نظر می‌رسد با توجه به ارزبری بالای تولید لاستیک، دولت باید برای تأمین ارز این حوزه چاره‌اندیشی کند همان طور که در دهه ۷۰ با قراردادهای فاینانس ارزی با اروپا همین کار را کرد.
بله. دولت موظف به تأمین ارز است. پس از انقلاب و در همان دهه ۷۰ ناگهان ظرفیت تولید لاستیک سنگین در کشور دو برابر شد چون با فاینانس، ارز مورد نیاز این صنعت را از اروپایی‌ها تأمین کردند. بر اساس آن قراردادها در مدت پنج سال و به صورت قسطی ارز مورد نیاز برای ماشین‌آلات را برگرداندند چون ارزبری بالای این صنعت چنین ضرورتی را ایجاب می‌کرد. در دهه ۷۰ و در اندک زمانی تعداد کارخانه‌ها از چهار به هشت افزایش یافت. متأسفانه به ما ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی نمی‌دهند و برای گرفتن ارز نیمایی هم مشکل داریم. برای خرید از بازار آزاد هم نه ریال به اندازه کافی داریم و نه قانون اجازه خرید میلیون دلاری ارز را می‌دهد. یعنی به فرض داشتن توان ریالی، بازار ارز به دلیل این تقاضاهای سنگین متلاطم خواهد شد.
*** آقای تنها! گفته می‌شود برخی دست‌های پشت پرده یا ذی‌نفعانی اجازه نمی‌دهند طرح‌های نیمه‌تمام لاستیک سنگین به بهره‌برداری برسد. شما این نوع اظهارات را تأیید می‌کنید؟
نه. اصلاً بحث تعمد دولت در عدم تأمین ارز یا وجود دست‌هایی برای جلوگیری از سامان گرفتن تولید لاستیک سنگین نیست. متهم کردن دیگران بی‌مورد است. مشکل بزرگ کشور ما و حوزه تولید لاستیک سنگین، نبود برنامه‌ریزی و راهبرد است. یک نمونه از این بی-برنامگی این است که در سال ۹۷ حدود ۶۰۰ میلیون دلار برای واردات تایر ارز صرف شده پس ما این حجم از پول را داریم و اگر برنامه‌ریزی و چشم‌انداز صحیحی داشتیم کافی بود ۵ درصد از این رقم را به یک کارخانه داخلی بدهند تا نیاز کشور را در اسرع وقت تأمین کند.