به گزارش کارگر آنلاین، آقای دکتر محمدجواد دهقانی گفت: یکی از شاخص‌های مهم مشارکت‌های علمی عبارت از سهم انتشار آخرین یافته‌های علمی مشترک بین‌المللی از کل انتشارات علمی کشور است.
وی ادامه داد: بررسی و تحلیل‌های علمی مستخرج از پایگاه استنادی بین‌المللی اسکوپوس (Scopus) نشان می‌دهد در حالی که سهم دیپلماسی علمی از علم ایران در سال ۲۰۲۰ تاکنون به ۳۱ درصد رسیده است، با مقایسه سهم مشارکت سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ مشخص می‌شود که ایران با ۱۴ درصد رشد، پیشتاز دیپلماسی علمی دنیا شده است.
وی افزود: گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشور‌ها از جمله سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است.

مشارکت علمی زمینه را برای دیپلماسی علمی باز می‌کند
آقای دکتر محمدجواد دهقانی گفت: یک پژوهش می‌تواند حاصل فعالیت یک پژوهشگر یا مشارکت علمی چند پژوهشگر از یک کشور یا بیش از یک کشور باشد. در صورتی که دو یا چند پژوهشگر از کشور‌های مختلف بر روی یک طرح تحقیقاتی مشترک فعالیت کنند آنگاه یک تعامل علمی در سطح بین المللی رخ داده است که اغلب با هدف گسترش مرز‌های دانش صورت می‌پذیرد. این تعامل می‌تواند بین چندین محقق از چند کشور یا چندین دانشگاه یا مؤسسه تحقیقاتی یا صنعتی صورت پذیرد.
وی ادامه داد: اعتماد علمی و اخلاقی مهمترین عنصری است که در طول زمان بین محققان شکل گرفته و فضا را برای پژوهش‌های مشترک بعدی باز می‌کند. زمانی که این تعاملات علمی در سطح گسترده‌ای بین محققان دو یا چندین کشور به شکل بلند مدت صورت پذیرد تاثیر آن قابل ملاحظه خواهد بود. این تعاملات در سطحی بالاتر از محقق، تعاملات بین مؤسسات و دانشگاه‌های دو یا چند کشور را در بر می‌گیرد که به صورت شریک ثابت تحقیقاتی یکدیگر محسوب می‌شوند.

سرپرست ISC ادامه داد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان مشارکت‌های علمی پژوهشگران کشور با دنیا طی ۱۰ سال اخیر از ۱۷ درصد در سال ۲۰۱۱ به ۳۱ درصد در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته و به خصوص در ۵ سال اخیر همواره روند افزایشی داشته است. به طوری که در سال ۲۰۱۶ سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل تولید علم به ۲۰ درصد بود که در سال ۲۰۱۷ به ۲۲ درصد، در سال ۲۰۱۸ به ۲۴ درصد، در سال ۲۰۱۹ به ۲۷ درصد و در سال ۲۰۲۰ به ۳۱ درصد رسیده است.

سهم مشارکت بین الملل از کل انتشارات علمی کشور
آقای دکتر دهقانی در ادامه به سهم مشارکت بین الملل از کل انتشارات علمی کشور - اسکوپوس اشاره کرد و گفت: اگر میزان رشد مشارکت علمی هر سال نسبت به سال قبل در نظر گرفته شود مشخص می‌شود که این میزان رشد برای جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۷ نسبت به ۲۰۱۸ برابر با ۳ و ۴ دهم درصد و درسال ۲۰۱۸ نسبت به ۲۰۱۹ برابر با ۱۴ درصد بوده که در چند سال اخیر بیشترین میزان ممکن بوده است.
وی افزود: بعد از ایران، کشور‌های لهستان، انگلستان و تایوان هر کدام با ۶ درصد بیشترین رشد در دیپلماسی علمی را داشته اند. در بین کشور‌های اسلامی، مالزی بعد از ایران بیشترین رشد را داشته که به میزان ۵ درصد بوده است.
وی ضمن اشاره رشد دیپلماسی علمی در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ در دنیا بر اساس رتبه بندی اسکوپوس گفت: سهم مقالات با مشارکت بین الملل از کل مقالات تولید شده در تمامی حوزه‌های موضوعی شتاب بیشتری گرفته است. اما با محاسبه رشد سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال ۲۰۱۸، حوزه‌های علوم انسانی و علوم پایه بیشترین میزان رشد را داشته اند.

سرپرست ISC در ادامه گفت: در بین حوزه‌های موضوعی در سال ۲۰۱۹، حدود ۳۰ درصد انتشارات علمی حوزه علوم پایه کشور با مشارکت پژوهشگران بین المللی بوده که بالاترین سهم در بین حوزه‌های موضوعی است. بعد از آن مقالات دو حوزه فنی و مهندسی و علوم کشاورزی با ۲۹ درصد در جایگاه بعدی قرار دارند. سهم مقالات با مشارکت بین الملل پژوهشگران علوم اجتماعی از کل مقالات این حوزه ۲۸ درصد است. به همین ترتیب ۲۲ درصد مقالات حوزه علوم پزشکی نیز در سال ۲۰۱۹ با مشارکت بین الملل بوده اند. این رقم برای حوزه علوم انسانی ۱۷ درصد است.

آقای دکتر دهقانی گفت: هر چند رشد مشارکت پژوهشگران کشور با سایر کشور‌ها در سال‌های اخیر خود به پشتوانه فعالیت‌ها و برنامه ریزی‌های مختلف صورت گرفته است، اما استفاده از ظرفیت ایجاد شده به واسطه همکاری پژوهشگران کشور با سایر کشور‌ها مقوله‌ای است که خود نیاز به برنامه جداگانه‌ای دارد. اهمیت این مسأله مبتنی بر سند سیاست‌های کلان علم و فناوری که بر گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشور‌ها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی بویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور تأکید دارد قابل تبیین است