کارگر آنلاین | بانک‌مرکزی آمارهای مربوط به وضعیت متغیرهای پولی تا آذر ماه ۹۹ را منتشر کرد. بر اساس ارقام مقدماتی این گزارش، رشد نقدینگی و پایه پولی در پایان آذر ۱۳۹۹ نسبت به پایان سال قبل، به ترتیب به ۲۶٫۶ و ۱۵٫۵ درصد رسید.
در دوره مشابه سال قبل نقدینگی ۲۰٫۲ درصد و پایه پولی ۱۸٫۳ درصد رشد داشته‌اند. این یعنی نقدینگی ۶٫۴ واحد درصد افزایش و پایه‌پولی ۲٫۸ واحد درصد نشان می‌دهد.
همچنین رشد دوازده‌ماهه نقدینگی، حجم پول و پایه پولی در پایان آذر ماه نیز به ترتیب معادل ۳۸٫۳، ۶۹٫۷ و ۲۹٫۷ درصد بوده است.
مسئله دیگری که در تحلیل جدید بانک مرکزی به آن اشاره شده است رشد صفر درصدی پول در آذر ماه نسبت به ماه گذشته (آبان ۱۳۹۹) است.
همچنین گفته شده رشد دوازده ماهه منتهی به آبان ماه حجم پول امسال (۸۰ درصد) بوده است اما رشد دوازده ماهه این متغیر تا آذر ماه سال جاری (۶۹٫۷ درصد) است. یعنی رشد پول کاهشی ۱۰٫۳ واحد درصدی را تجربه کرده است.
بهبود وضعیت از کجا آب می‌خورد؟
در بخشی از گزارش بانک مرکزی آمده :«با وجود شرایط بی‌سابقه اقتصاد کشور و انتقال فشار آن به بانک مرکزی، تلاش‌های این بانک جهت کنترل پایه پولی موثر واقع شده که گواه آن رشد ۱۵٫۵ درصدی پایه پولی در ۹ ماهه نخست سال جاری است».
کامران ندری، کارشناس اموربانکی در واکنش به این ادعای بانک مرکزی می‌گوید: اتفاقاتی که در آمارهای پولی افتاده مثبت است اما علت اصلی آن انتخابات آمریکا بوده، مسئولان اشتباها فکر نکنند که آن‌ها کاری انجام داده‌اند. گواه آن هم این است که انتظارات بازار با تعیین موضع بایدن نسبت به ایران تغییر خواهد کرد.
پس‌اندازها به بانک بازمی‌گردد؟
به اعتقاد ندری به خاطر انتخابات آمریکا و خوش‌بینی که به دنبال انتخاب بایدن ایجاد شده انتظارات تورمی کاهش یافته چراکه احتمالا مردم پیش‌بینی می‌کنند قیمت دارایی‌هایی مثل طلا، ارز، مسکن و سهام نه تنها ممکن است افزایشی نباشد بلکه احتمالا کاهشی هم خواهد شد.
بنابراین معتقد است انتظارات شکل گرفته موجب می‌شود پس‌انداز مردم بار دیگر به سمت سپرده‌های مدتدار بانکی حرکت کند. بنابراین رشد سپرده‌های مدتدار ( شبه پول) به نسبت رشد پول بالا می‌رود همانطور که در آذر و دیماه رفته است.
ندری اضافه می‌کند: احتمالا پولی که مردم در حساب‌های جاری‌شان نگه می‌داشتند برای انجام معاملات روزمره هم به سپرده‌های مدتدار منتقل می‌کنند چون دیگر نمی‌توانند مثل قبل با دل قرص در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند و از سودش مطمئن باشند.
به گفته این کارشناس در آذر و دی رشد نقطه به نقطه حجم پول کاهش یافته و در مقابل شبه پول افزایش یافته است، این روند احتمالا تا زمان مشخص شدن موضع بایدن نسبت به ایران ادامه خواهد داشت.
تبعات یک سیاست اشتباه
عضو سابق پژوهشکده پولی و بانکی با بیان این که رشد پایه پولی به طور میانگین در یک دهه گذشته زیر ۲۰ درصد بوده است، می‌گوید: البته با توجه به کسری بودجه شدید دولت این میزان رشد (۲۹٫۷ درصد) غیرمنطقی نیست.
البته به باور او رشد نقدینگی می‌توانست کمتر از این باشد اما پایین بودن نرخ بهره در بازار بین بانکی در ماه‌های اولیه سال باعث افزایش خلق پول از سوی بانک‌ها شده و رشد نقدینگی را بالا برده است.
ندری ادامه می‌دهد: اکنون با توجه به افزایش نرخ سود بین بانکی وضعیت بهتر شده است. البته وضعیت آن سیاست آثار منفی خود را در اقتصاد گذاشت و از تیرماه نرخ تورم بسیار بالایی داشتیم.
این کارشناس درباره احتمال تحقق هدف تورمی بانک‌مرکزی در سال ۹۹ نیز عنوان می‌کند: تورمی که مردم آن را حس می‌کنند تورم نقطه به نقطه است که بعید می‌دانم این تورم را بتوانند به ۲۲ درصد برسانند. تورم میانگین هم ممکن است چیزی در این حدود ولی کمی بیشتر باشد چون در این میانگین ارقام تورم ماهانه سال ۹۸ که پایین‌تر هستند جزئی از میانگین هستند.