کارگر آنلاین: این روزها فارغ‌التحصیلان پس از اتمام تحصیل خود سرگردان هستند و نمی‌دانند برای شغل به کجا مراجعه کنند. اگر هم به جایی مرتبط با شغلشان مراجعه ‌کنند، جای خالی برای آن‌ها وجود ندارد. این امر نشان می‌دهد که فارغ‌التحصیلان در هنگام تحصیل هیچ مهارتی را فرا نمی‌گیرند که خود بتوانند برای جامعه و همسالان خود شغلی ایجاد کنند.

در برخی موارد نیز فارغ‌التحصیلان ایده دارند اما امکانات و تسهیلات ندارند که در این راستا ارگان‌های مرتبط با این حوزه باید اقداماتی برای رشد و شکوفایی این افراد انجام دهند.

برخی دستگاه‌ها نیز برای ارائه خدمات و تسهیلات چنان شرایط دشواری را پیش پای نوآوران قرار می‌دهند که در بسیاری موارد آنان از فعالیت خود منصرف شده و حتی از کشور خارج می‌شوند تا در کشورهای دیگر بتوانند به موفقیت‌های بیشتری برسند و از این طریق دانش خود را بیهوده به حال خود رها نکنند.

«کافه کارآفرینی» روزنه‌ای برای اشتغال فارغ‌التحصیلان

«موسی بی‌باک» مدیر توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گلستان درباره علت بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و راهکار ایجاد اشتغال برای آن‌ها در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: دانشگاه‌ها باید رشته‌هایی را در دانشگاه‌ها تدریس کنند که مورد نیاز بازار کارمان باشد در حالی که هم‌اکنون بسیاری از رشته‌ها اشباع شده است.

بی‌باک افزود: اگر چه دانشجویان هزینه‌ها و زمان فراوانی صرف می‌کنند اما بازار کاری برای آن رشته وجود ندارد و در بازار کاربردی نیستند، در حالی‌که دانشگاه‌ها باید با توجه به نیازهای بازار کار دانشجو تربیت کنند.

وی یادآور شد: در بسیاری از موارد هنگامی که دانشجویان فارغ‌التحصیل می‌شوند، هیچ مهارتی ندارد و کارفرمایان نیز به دنبال افراد با تجربه و با بهره‌وری بالا هستند. بنابراین نیاز است که دانشگاه‌ها با صنعت و سایر مراکز زیربط با بازار کسب و کار و کارآفرینی همکاری کنند و با تعامل بتوانند دانشجویان را کارآفرین تربیت کنند.

مدیر توسعه کارآفرینی و اشتغال اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گلستان خاطرنشان کرد: برای نخستین مرحله کافه کارآفرینی در استان گلستان افتتاح شد. جز نخستین استان‌هایی هستیم که در آن دانشجویان و افراد سرمایه‌گذار در زمینه کارآفرینی ایده‌های خود را در آنجا ارائه می‌کنند.

وی گفت: در کافه کارآفرینی، به بخش‌های ادرای پیشنهاد ‌شد تا بوروکراسی اداری را حذف کنند که از این طریق فارغ‌التحصیلان پس از اتمام تحصیل با ایجاد واحدهای کارآفرینی بتوانند موجب رونق کسب و کار شوند.

اقدامات لازم برای ایجاد توازن میان خروجی دانشگاه‌ها و بازار کار

دکتر «محمدشریف شریف‌زاده» مدیر مرکز کارآفرینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرگان، در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: با توجه به افزایش گسترش آموزش‌عالی، توازن میان عرضه و تقاضا در نیروی کار برهم خورده و در واقع خروجی دانشگاه‌ها بیشتر از تعداد افراد مورد نیاز در بازار کار است که باید در این زمینه برخی اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را انجام دهیم تا بتوان توازن را برقرار کرد.

شریف‌زاده افزود: باید عرضه و تقاضای تحصیلات دانشگاهی و نیروی انسانی برقرار شود که در در این راستا نیاز به ساماندهی بازار کار داریم و متولیان امر اقدامات لازم را انجام دهند.

وی تصریح کرد: دانشگاه‌های مختلف هنگام تربیت نیرو علاوه‌بر بحث کمی، به بخش کیفی توجه نکردند.

نقش جامعه و خانواده‌ها در بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی

مدیر مرکز کارآفرینی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی کرگان خاطرنشان کرد: خود جامعه و خانواده‌ها نیز در بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی موثر هستند، چون برخی دانشجویان در رشته‌ای بدون در نظر گرفتن الزامات بازار کار اقدام به تحصیل می‌کنند که موجب بیکاری فارغ‌التحصیلان می‌شود. در این رستا باید خانواده‌ها و ارگان‌های دست‌اندرکار با همدیگر راهبردی را انجام دهند تا در بازار کار به توازنی بلند مدت برسیم.

این مسئول افزود: امیدواریم در استان‌های مختلف ارگان‌های مختلف از جمله در استانداری نهادی تشکیل شود تا به راهبرد اساسی در بازار کار و اشتغال هم‌چنین اجرایی شدن طرح‌های کارآفرینی برسیم. در این زمینه اقدامات موثر انجام شده که از جمله آن تشکیل شورای مهارت که این اقدامات به ساماندهی اشتغال کمک می‌کند.

فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در زمینه کارآفرینی دانشجویان

«رضا ثقفی» رئیس جهاد دانشگاهی استان گلستان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره فعالیت‌های این نهاد در زمینه اشتغال، گفت: جهاد دانشگاهی با توجه به اهمیت مسأله اشتغال دانش‌آموختگان و دانشجویان، از اواخر دهه هفتاد توجه ویژه‌ای به این مسأله داشته و بر اساس این نگرش، زیرساخت‌های لازم را فراهم کرد.

ثقفی افزود: تأسیس و راه‌اندازی سازمان همیاران اشتغال دانش‌آموختگان که البته در سال‌های اخیر به نام سازمان تجاری‌سازی فناوری و اشتغال دانش‌آموختگان تغییر نام داد، موجب شد تا به مباحث مرتبط با کسب و کار، اشتغال و کارآفرینی در این سازمان به‌طور تخصصی پرداخته شود.

وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در همان سال‌های ابتدایی، برگزاری دوره تربیت مربی و مدرس کارآفرینی بود که به صورت میان مدت و در فضایی عملیاتی، مدرسان و خبرگان امر را به جامعه عرضه کرد.

رئیس جهاد دانشگاهی استان گلستان یادآور شد: در پی فعالیت‌های جهاد دانشگاهی، دانشگاه‌ها به این موضوع توجه کردند و رشته‌های مرتبط را جذب کردند که می‌توان گفت جهاد دانشگاهی از پیشروان این حوزه بود. علاوه‌بر آن اطلاع‌رسانی عمومی در زمینه اجرا و مباحث اصلی کسب و کار، در نظر گرفتن نکات فنی و کلیدی ایده‌ها، طرح‌های کسب و کار را از طریق هفته‌نامه بازار کار توسط جهاد دانشگاهی به جامعه عرضه کرد. هم‌چنین طرح‌ها و قراردادهای تأثیرگذاری تحت‌عنوان طرح‌های تیپ منعقد شد و اطلاعات فنی و اقتصادی اولیه را به شکل منظم و هدفمند جمع‌آوری و تدوین کرد.

وی خاطرنشان کرد: شعب استانی سازمان‌های مربوط با جهاد دانشگاهی نیز در واحدهای این مرکز در سراسر کشور از سیاستگذاری‌های این مرکز پیروی می‌کند. بر اساس شرایط بومی هر استان به مزیت‌های منطقه خود توجه خاص دارند. پژوهش‌های جهاد دانشگاهی عمدتاً مبتنی بر نیاز جامعه و ایجاد دانش فنی حاصل از پژوهش‌ها بوده که زمینه ایجاد یک کسب و کار و نیز بکارگیری دانش‌آموختگان و افراد ماهر را فراهم می‌کند.

وی تصریح کرد: توجه ویژه حوزه‌های آموزشی این نهاد بر ایجاد مهارت و آموزش مهارت‌محور است که زمینه‌ساز ارتقاء مهارتی دانش‌آموختگان را جهت ورود به کسب و کارهای متنوع را فراهم می‌آورد. آنچه در این مجال باید به آن توجه کرد، اشتغال و کارآفرینی حلقه‌ای مجزا و جزیره‌ای غیرمرتبط با سایر حوزه‌ها نیست.

تأثیرات تورم بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی

ثقفی گفت: هنگامی که تورم متلاطم باشد، سیاست‌های گمرکی و تعرفه ورود کالا و مواد اولیه نیز ثابت نخواهد بود. در حالی که ارزش ریال دچار تغییرات لحظه‌ای باشد، سیاست‌های خارجی متغیر شامل تحریم و یا توجه بیش از حد به خارج از کشور به خصوص در حوزه اقتصادی حکم‌فرما باشد، سود ناشی از تسهیلات بانکی به مشاغل و کارگاه‌ها زیاد باشد، قوانین بیمه و مالیات برای تولیدکنندگان بدون هیچگونه گذشتی اعمال شود و در عین حال با همه این شرایط بگوئیم، کارآفرینی در کشور رشد کند و از کارآفرینان حمایت شود و اشتغال روزافزون داشته باشیم، با تأسیس سازمان‌ها در مجموعه دولتی و دفاتر دانشگاه‌ها مسأله کارآفرینی را برطرف خواهیم کرد، در واقع این شرایط نمی‌تواند زمینه اشتغال را فراهم کند.

رئیس جهاد دانشگاهی گلستان افزود: قطعاً این مسیر و سیاستگذاری تک بعدی چاره کار نیست، بلکه باری بر بار هزینه‌های دولتی و دانشگاهی کشور خواهد افزود.

راهکار رفع مشکلات کارآفرینی در سطح ملی

ثقفی تصریح کرد: هنگامی که حلقه‌های قوانین گمرکی، بیمه، مالیات، تسهیلات بانکی، سیاست‌های خارجی، ارزش پول ملی و شفافیت اطلاعات از قوانین و نیاز بازار منطقه در جهت حمایت از کارآفرینی تنظیم شوند، آموزش‌های دانشگاهی نیز می‌توانند با جهت‌دهی به سمت نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی، دانش‌آموختگانی به کشور عرضه می‌کنند که به معنی واقعی کلمه کارآفرین بوده و مشکلی به نام اشتغال نخواهند داشت و خود می‌توانند با ایجاد فرصت‌های شغلی برای دیگران چرخه رونق اقتصادی را به حرکت درآورند.

مشکلات و موانع کارآفرینی و راه کار موثر در رفع آن

«ابراهیم شهبازی»، مدیر مرکز نوآوری و شکوفایی جهاد دانشگاهی استان گلستان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به این‌که در عصر حاضر سازمان‌ها به‌صورت فزاینده‌ای با محیط‌های پویا و در حال تغییر مواجه هستند، از این‌رو به‌منظور بقا و پویایی خود مجبورند که خود را با تغییرات محیطی سازگار سازند، گفت: کارآفرینی مستلزم همگام شدن با تحولات پویا است که در این راستا صاحب‌نظران حوزه کارآفرینی به این نتیجه رسیدند که نظام آموزشی، خصوصاً در کشورهای در حال توسعه، متفاوت از بازار و صنعت است.

شهبازی افزود: در ایران برای کاهش بیکاری، فارغ‌التحصیلان پس از خارج شدن از دانشگاه هم‌چنین ارتباط گرفتن صنعت و دانشگاه، ساختارهای همانندی با عناوین متفاوت هم‌چون مراکز رشد، مراکز کار آفرینی، پارک‌های علم و فناوری هم‌چنین دانشگاه‌های علمی کاربردی و مراکز فنی و حرفه‌ای و مهارتی ایجاد شد تا فاصله میان صنعت و دانشگاه کاهش پیدا کند اما با این حال هنوز هم این فاصله دیده می‌شود.

موانع کارآفرینی در ایران

مدیر مرکز نوآوری و شکوفایی جهاد دانشگاهی استان گلستان به موانع کارآفرینی اشاره کرد و گفت: از جمله مهم‌ترین موانع کارآفرینی شامل سازمانی، فردی و رفتاری و محیطی است که در جامعه ایران روحیه کارآفرینی در مقایسه با کشورهای دیگر همسایه‌مان به لحاظ رفتاری بسیار اندک است. از نظر سازمانی هم ساختارهایی آموزشی و ساختاری در کسب و کار موانعی ایجاد می‌کنند.

وی تصریح کرد: ایران در سهولت کسب و کار رتبه ۱۲۴ را دارد، در حالی که کشورهای همسایه ایران مانند آذربایجان این رتبه 65 و ترکیه 69 است هم‌چنین این رتبه برای کره جنوبی، به‌عنوان یک کشور در حال توسعه 5 است. در ایران حدود ۱۱۰ روز زمان نیاز است تا یک ایده کسب و کار از ادارات مربوطه مجوز دریافت کند که این موارد  نشان از موانع گسترده سازمانی و ساختاری کارآفرینی است.

شهبازی یادآور شد: افرادی در کشور مجری مباحث کارآفرینی هستند که خود در حقیقت «متخصص  نظری» و پشت میزنشین کارآفرینی بوده که یا تئوری‌هایی در زمینه کارآفرینی را گذراندند و یا کارمند و رئیسی هستند که مسئولیتشان به اصطلاح، کارآفرینی است، در حالی‌که کارآفرین‌های اصلی در کارخانه‌ها و شرکت‌ها هستند و با ادارت سروکار ندارند.

وی افزود: کارآفرین اصلی کسی است که شرکتی احداث و برای چندین نفر اشتغال ایجاد می‌کند. این مسأله در سطح علمی ترش نیز مشاهده می شود، به گونه‌ای که نظریه‌پردازان بزرگ کارآفرینی نیز بعضاً آنگونه که باید با صنعت و بازار عجین نیستند.

مدیر مرکز نوآوری و شکوفایی جهاد دانشگاهی استان گلستان گفت: در کشور تخصیص اعتبار متأسفانه در ادارات به‌عنوان کارآفرینی و ایجاد اشتغال محسوب می‌شود.
 
وی تصریح کرد: اگر بودجه‌ای که برای کارآفرینی اختصاص می‌یابد را در اختیار بیکاران قرار می‌دهند باید در این راستا زنجیره تأمین آن نیز در نظر گرفته شود. زنجیره تأمین شامل نیازسنجی، استعدادیابی، آموزش، اشتغال، مشتری‌شناسی و در نهایت بازاریابی و نیز چگونگی ارتباط صحیح میان این عوامل است.

نقش جهاد دانشگاهی در حوزه نوآوری و کسب و کار

شهبازی گفت: جهاد دانشگاهی به‌عنوان نهادی که سردمدار رابطه میان صنعت و دانشگاه است، از همان اول به این مسأله ورود پیدا کرده است تا برخی مشکلات این حوزه را برطرف کند. با این حال علی‌رغم تلاش‌هایی که انجام شده، در عمل اتفاق خاصی را شاهد نیستیم، چون همچنان همان سیستم آموزشی با فارغ‌التحصیلان پر از تئوری در ذهن و بدون مهارت و فن از دانشگاه خارج می‌شوند و در نتیجه با معضل شغل مواجه خواهند شد و به تبع آن بازار و صنعتی جدا با مراکز دانشگاهی خواهیم داشت.

وی تصریح کرد: جهاد دانشگاهی، در کنار بخش‌های متنوع که کاملاً دانش و صنعت را هم‌زمان در خود جای داده، مرکز نوآوری و شکوفایی، زیر نظر سازمان تجاری‌سازی این نهاد قرار دارد. دانشجویانی که ایده کسب و کار دارند و این ایده‌ها قابلیت تجاری‌سازی شدند را پس از بررسی در شورای پذیرش تصویب کرده و دانشجو بعد از چند ماه استفاده از امکانات جهاد دانشگاهی، در نهایت می‌تواند ایده خود را وارد بازار کند.

الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی

مدیر مرکز نوآوری و شکوفایی جهاد دانشگاهی با اشاره به این‌که یکی از کارهای موفق جهاد دانشگاهی در حوزه کارآفرینی، عملیاتی‌سازی طرح «الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی» است که با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هشت استان به‌صورت پایلوت از سال 96 در حال انجام است، گفت: جهاد دانشگاهی استان گلستان نیز مذاکرات گسترده‌ای با مسئولان این امر در سطح مدیران کل استانی و معاونان کشوری آغاز کرده که بتواند این طرح را در استان گلستان به مرحله اجرا در بیاورد و در این راستا همکاری‌های مناسبی از دستگاه‌های اجرایی مربوط در داخل استان شاهد هستیم. منبع : ایسنا