کارگر آنلاین : یکی از ادعاهای عجیبی که در فاصله کمتر از یک ماه از انتشار کووید-19 در جهان قوت گرفت و اثرات تخریبی فیزیکی و روانی ثابتشده دخانیات و مواد مخدر را در برابر کرونا به چالش کشید، این بود که مصرف هر نوع دود اعم از سیگار، حشیش، مواد مخدر، قلیان و الکل نقش محافظتی در برابر ویروس کرونا دارد!!!
تعجبآورتر آنکه حتی برخی افراد تحصیلکرده چنین ادعایی با باور کردند.این در حالی است که نتایج تحقیقات متعدد علمی نشان داده مصرف روانگردانها و داروهای اعتیادآور با کاهش سطح ایمنی بدن همراه است و مصرف سیگار، قلیان و نیکوتین، احتمال تخریب سلولهای ریوی در برابر عفونت کرونا را تا ۳/۳ برابر افزایش میدهد.باورهای نادرست این گونه با انتشار ویدئویی از یک شهروند معتاد در فضای مجازی که به خبرنگار میگفت «معتادها کرونا نمیگیرند» وارد فضای محاورهای و طنزهای روزمره جامعه هم شد. همین موجب شد که درباره صحت این ادعا با دکتر محمدهادی فرحزادی، مسؤول کمیته پژوهش انجمن صنفی درمانگران اعتیاد کشور و مدیر مرکز تحقیقات اعتیاد و علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی یزد گفتوگو کنیم. این باور که مصرف مواد و دخانیات، نوعی ایمنی در برابر کووید-19 ایجاد میکند، از کجا و چگونه شکل گرفت؟با شروع عالمگیری بیماری کووید-19 گمانهزنیهایی در فضای مجازی بهوجود آمد مبنی بر این که مصرف سیگار، مواد مخدر و الکل میتواند نقش محافظتی در برابر کووید-19 در فرد داشته باشد. متاسفانه همیشه تولیدکنندگان و توزیعکنندگان مواد مخدر یکی دو قدم از پژوهشگران و صاحبنظران در پیشگیری از اعتیاد جلوتر بودهاند و به محض اینکه این ویروس انتشار یافت، باورهای غلطی در مردم ایجاد کردند.به این ترتیب حداقل مصرفکنندگان مواد که دغدغه این را داشتند که مصرف مواد را کنار بگذارند در این دوره دغدغه خود را فراموش کردند! انتشار این باور غلط از سوی تولیدکنندگان و توزیعکنندگان مواد مخدر و افرادی بود که یا مطالعه اشتباهی انجام داده بودند یا برداشتهای اشتباهی از مباحث علمی داشتند. آیا ضعف سیستم ایمنی، تنها عامل افزایش خطر ابتلا به کرونا محسوب میشود؟همانطور که میدانیم کنترل همه بیماریها و عفونتها توسط سیستم ایمنی انجام میشود و کروناویروس نیز در کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند، هم آلودگی بالاتری ایجاد میکند و هم میزان کشندگی بیشتری دارد.بهعلاوه مواد مخدر حتی قدرت برخی داروهای ضدویروس مانند داروی ایدز و هپاتیت و آنفلوآنزا و... را کاهش میدهد و نتیجه آن، کاهش پاسخ به درمان ضدویروسی در مصرفکنندگان این مواد است.ناگفته نماند که مصرف سیگار، قلیان و نیکوتین، تخریب سلولهای ریوی در برابر عفونت کرونا ویروس را تا ۳/۳ برابر بههمراه دارد و همانطور که میدانیم علت اصلی مرگ در عفونت کرونا نارسایی ریوی و تنفسی است.همچنین سیگار، موکوسها و مژکهای موجود در مسیرهای تنفسی که نقش مهمی در پاکسازی هوای استنشاقشده دارند را تخریب میکند. آیا علائم کرونا در افراد معتاد به مواد مخدر متفاوت است؟عملکرد ریه کسانی که مصرفکننده سیگار و مواد مخدر هستند به مرور دچار اختلال میشود و از آنجایی که ریه سالم نسبت به عفونت واکنش نشان میدهد، وقتی ویروس وارد بدن این افراد شده و عفونت ریه بهوجود میآید، واکنش زیادی نسبت به عفونت نشان نمیدهند. به این ترتیب سلولهای ریه واکنش سریعی نسبت به بیماری نشان نمیدهد و علائم بیماری در آنها خفیفتر است و موجب میشود بیماری دیرتر تشخیص داده شود و درمان دیرتر برایشان شروع میشود. پس به همین دلیل است که گفته میشود، ممکن است معتادان صرفا ناقل باشند؟دقیقا. این افراد معمولا علائم شدیدی بروز نمیدهند و احتمال اینکه ناقل باشند و بیشتر در جامعه حضور داشته باشند، بالاتر است. حتی بررسیها نشان داده مصرف مواد و دخانیات، احتمال مثبت شدن آزمایش پیسیآر بیماران مبتلا به کووید-19 را کاهش میدهد. اگر شخص معتادی در خانواده و نزدیکان کسی وجود داشته باشد، باید وی را به رعایت چه نکاتی از حیث پیشگیری از کرونا توصیه کرد؟ما شیوع کرونا را فرصت مناسبی میدانیم که معتادان بتوانند مصرف مواد را کنار بگذارند. یعنی بهخاطر ترس از ابتلا به بیماری خطرناک و مشکلات ناشی از آن، فرد بیاید و درمان شود که خانوادهها در ایجاد این انگیزه در افراد معتاد نقش بسیار موثری خواهند داشت.
واقعیتهای علمی و مستند در مورد خطر ابتلا به کرونا با مصرف سیگار و مواد مخدردر مطالعات و پژوهشهای مختلف مشخص شده است نهتنها مصرف مواد و سیگار از طریق ایجاد ضعف در سیستم ایمنی و اینکه عملکرد ریه را با اختلال مواجه میکنند، مضر است بلکه خطر شیوع بیماریهای ویروسی و عفونتهای ریوی را بالاتر میبرد.دکتر فرحزادی میگوید: ما نیز مطالعهای انجام دادیم و مشخص شد مصرف مواد اعتیادآور و دخانیات احتمال نیاز به بستری شدن در بخش مراقبتهای ویژه بیماران کووید-19 را افزایش میدهد.همچنین معلوم شد مصرف مواد اعتیادآور و دخانیات، احتمال مرگومیر در بیماران کووید-19را افزایش میدهد.کما اینکه مصرف مواد و دخانیات در پاتوقها و بهصورت دستهجمعی احتمال ابتلا به کووید-19 را افزایش میدهد. مصرف قلیان در پاتوقها ارتباط تنگاتنگی را بین افراد بهوجود میآورد و استفاده از وسایل مشترک و پُکهای عمیق، قطرات تنفسی بیشتری را در محیط معلقخواهد کرد.بهعلاوه بررسیها نشان میدهد مصرف متامفتامین (سهبرابر)، الکل (۱۲/۲ برابر) و داروهای آرامبخش و خوابآور (۱/۶ برابر) احتمال ابتلا به کووید-19 را بهصورت معنیدار افزایش میدهد.
تضعیف سیستم ایمنی با مصرف مواد مخدرنتایج تحقیقات نشان داده نتیجه مشترک مصرف انواع مواد مخدر یا دخانی، تضعیف سیستم ایمنی فرد است. مصرف مواد هم سیستم ایمنی سلولی و هم ایمنی هورمونی را تخریب میکند. کبد و لوزالمعده دو دستگاه بسیار مهم در بدن است که نقش مهمی در پاکسازی خون از ناخالصیها را دارند و در مصرف انواع مواد و الکل عملکرد ضعیفتری پیدا میکنند.از سوی دیگر، گلبولهای سفید که سربازهای سیستم ایمنی بدن هستند و همچنین ایمنوگلوبولینها که هورمونهای مهمی در درمان عفونتها هستند با مصرف انواع مواد تخریب میشوند. نکته مهم دیگر آنکه مصرف داروهای روانگردان و توهمزا نیز ضمن تضعیف سیستم ایمنی، موجب ایجاد اختلال در قضاوت و درک و شعور و توانایی تصمیمگیری فرد مصرفکننده میشود و قطعا این فرد نمیتواند دستورات بهداشتی و محافظت فردی را رعایت کند و بیشتر در معرض عفونت کرونا ویروس قرار میگیرد.