انتقاد تند حجت الاسلام محمودی از تبلیغ چند همسری

کارگر آنلاین | اخیراً موسسات چند همسری با برگزاری کارگاه های مهارت های ارتباطی خانواده های چند همسری سعی دارند فرهنگ تعدد زوجات را در جامعه رواج دهند؛ همچنین چند روز اخیر حسن نوروزی نایب رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس یازدهم مسائلی را درباره تسریع و تسهیل در ازدواج، مهریه و چند همسری بیان کردند و گفتند:« پیامبر اکرم(ص) چندین همسر داشتند، امامان ما هیچ کدام تک همسر نبودند، پس آن ها چگونه زندگی می کردند؟
حجت الاسلام حسین محمودی، استاد دانشگاه، روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌و‌گو با تبیان به نقد این استدلال پرداختند و اشکالاتی را مطرح کردند.

حجت الاسلام محمودی گفت: « تنها آیه قرآن کریم که تصریح دارد به جواز تعدد زوجات آیه 3 سوره نسا است البته  آیات غیر صریح دیگری نیز وجود دارد که دلالت بر چند همسری پیامبر می‌کند اما تنها آیه‌ای که  صراحتاً جواز چند همسری را برای غیر پیامبر بیان می‌کند، آیه 3 سوره نسا است. این آیه می‌فرماید:« وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتَامَىٰ فَانْکِحُوا مَا طَابَ لَکُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ ۚ ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا.« و اگر بترسید که مبادا درباره یتیمان (ازدواج با دختران یتیم) مراعات عدل نکنید پس آن کس از زنان را به نکاح خود درآرید که شما را نیکو (و مناسب با عدالت) است: دو یا سه یا چهار (نه بیشتر) و اگر بترسید که (چون زنان متعدّد گیرید) راه عدالت نپیموده و به آنها ستم می‌کنید پس تنها یک زن اختیار کنید و یا چنانچه کنیزی دارید به آن اکتفا کنید، که این نزدیکتر به عدالت و ترک ستمکاری است.»

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: « در تفسیر المیزان، تفسیر شیعه و حتی تفاسیر سنی آمده است که در جامعه عرب قبل از اسلام مردها به خاطر داشتن فرزندان زیاد برای فخر‌فروشی به قوم و قبیله‌شان و توجه به شهوت و امیال جنسی بیش از چهار زن می‌گرفتند. همچنین در جاهلیت چون همواره قتل و جنگ و غارت بوده و ایتام جامعه زیاد می‌شده است، اغنیا و بزرگان عرب زنان را با اموالشان به ازدواج در‌می‌آوردند و اموال آنها را تصاحب می‌کردند و در این امر هم عدالت را زیر پا می‌گذاشتند لذا قرآن کریم می‌فرماید که اگر ترسیدید که در مورد دختران یتیم نتوانید رعایت عدالت کنید و می‌ترسید که به اموالشان تجاوز کنید، آنها را رها کنید. در واقع، شأن نزول آیه 3 سوره نسا  در مورد دختران یتیم است. از این آیه فهمیده می‌شود که در دوران جاهلیت ازدواج با زنان متعدد رایج بوده است و قرآن کریم تعدد زوجات به شرط رعایت عدالت را برای همه مردان در همه شرایط تجویز نکرده است.»

محمودی در رابطه با این استدلال که سیره اهل بیت و پیامبر (ص) چند همسری بوده، می‌گوید:« پیامبر(ص) و اهل بیت برای تعدد زوجات  دلیل داشتند. ازدواج‌های پیامبر در راستای مأموریت او (تبلیغ دین اسلام) بوده است و با انگیزه‌‎هایی همچون جلب حمایت قبایل و طوایف بزرگ عرب، زدودن افکار غلط جاهلی، تقویت جایگاه اجتماعی زنان آسیب‌دیده و دلجویی از آنان و نیز آزادسازی اسیران انجام شده است. بنابراین انگیزه های پیامبر اکرم(ص) برای تعدد زوجات متفاوت با انگیزه مردان امروزی بوده است.»

این مشاور خانواده تصریح می‌کند:«اگرچه تعدد زوجات در اسلام جایز است اما موضوع، موضوع دینی نیست بلکه مسئله فرهنگی- اجتماعی است؛ یعنی اگر عرف جامعه اقتضا کند، چند همسری امری شایسته و مستحب است اما اگر عرف و فرهنگ یک جامعه اقتضا نکند چنین امری جایز و شایسته نخواهد بود. دلیل بنده این است که در میان پیامبر(ص) و اهل‌بیت اصل بر تک همسری بوده و پیامبر اکرم(ص) 25 سال با حضرت خدیجه زندگی کردند و بعد از وفات حضرت خدیجه ازدواج کردند. همچنین حضرت علی(ع) تا زمانیکه حضرت فاطمه(س) در قید حیات بودند، با هیچکس ازدواج نکردند و تنها همسر ایشان حضرت زهرا(س) بود.»

محمودی می‌گوید:« از آنجایی‌که زنان جامعه ما انحصار‌طلب و تمامیت‌خواه هستند، با تعدد زوجات همان زندگی اول هم از هم پاشیده می‌شود لذا در جامعه ما توصیه به چند همسری از نظر روانشناختی هم به دلیل روحیه زنان و شرایط خاص جامعه امروزی که خانواده‌ها متزلزل و آسیب پذیر هستند، به آسیب آنها اضافه خواهد کرد.»

ایشان در رابطه با موسساتی که اخیراً  چند همسری را ترویج می‌دهند، گفت:« در جامعه‌ای که موضوع چند همسری آسیب‌های فراوانی دارد و انگیزه‌های کمی برای ازدواج وجود دارد، دلیلی ندارد ما چند همسری را ترویج کنیم. هیچکس در جامعه با چند همسری سود نبرده است؛ لذا افرادی که تبلیغ چند همسری را می‌کنند یا جامعه ما را نمی‌شناسند و یا اینکه خودشان در چند همسری موفق بوده‌اند و گمان می‌کنند که این نسخه برای همه مناسب است.»