مهمترین اقدام برای سلامت معنوی

 به گزارش کارگرآنلاین  مهدی مصری، رئیس مرکز تحقیقات طب، قرآن و حدیث دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله در نشستی به بررسی موضوع سلامت معنوی پرداخت و عنوان کرد: تعریف‌های متعددی در تعریف سلامت معنوی صورت گرفته است. نگاهی که در دنیای غرب بر اساس فلسفه فیزیک و متافیزیک در خصوص سلامت معنوی مطرح می‌کنند عبارت است از حسی که انسانی بر اساس تجربه‌های شخصی نسبت به یک حس برتر دارد است در حالی که این مقوله بر اساس تعاریف بومی ما که برگرفته از مبانی قرآن و عترت است، عبارت است از سلامتی که ناشی از مؤلفه‌های انگیزشی و عملی ناشی از ایمان به غیب الهی است که به صورت یکپارچه تشکیل و منجر به رضایت الهی می‌شود.

بیماری‌های نفس و معنوی در برابر سلامت معنوی باید مطرح باشد

وی ادامه داد: همچنانکه بیماری را در مقابل سلامت مطرح می‌کنیم و می‌گوییم بیماری جسمی در مقابل سلامت جسمی و بیماری روانی در مقابل سلامت روانی، در اینجا هم بیماری‌هایی نفس و معنوی در برابر سلامت معنوی باید مطرح باشد.

مهم‌ترین رکن سلامت معنوی شناخت بیماری نفس است

مصری مهم‌ترین رکن سلامت معنوی را شناخت بیماری نفس دانست و گفت: این کار حوزه‌های علمیه است که بیشتر این مسئله را تبیین کنند هرچند در مدل‌های پزشکی می‌توان بحث کرد که بر اساس تعاریف، واژه‌شناسی و اتولوژی عوامل بیماری‌زا کدام هستند و با چه نشانه‌هایی این بیماری‌ها بروز می‌کند و چگونه می‌توان یا این نشانه‌ها بیماری‌ها را شناخت و در نهایت درمان برای این حوزه یافت.

وی با اشاره به اینکه بحث سبک‌‌زندگی یکی از بحث‌های مطرح در سلامت معنوی است، گفت: در این حوزه‌ از سلامت، در کنار بحث‌های صورت گرفته بحث سبک زندگی اسلامی با محور سلامت نیز مطرح است که برای آن ۹ مؤلفه از جمله باورها و اعتقادات، عبادت‌ها، امنیت و مسائل دفاعی، سلامت، فرهنگ و ... در نظر گرفته شده که در سبک زندگی انسان مؤثر است.

ارتباط تغذیه با سلامت معنوی

این پژوهشگر حوزه طب و دین ادامه داد: تغذیه، تحرک، خواب، هیجان، مدیریت هیجان و ... موضوع‌هایی از سبک زندگی است که با سلامت ارتباط دارد. بر همین اساس سبک زندگی با سلامت معنوی رابطه برقرار می‌کند چرا که زیرساخت آن تغذیه با سلامت معنوی ارتباط دارد. به نظر می‌رسد اگر به صورت سیستمیک بتوانیم اصول موضوعات سلامت معنوی را از قرآن و حدیث استخراج کنیم رابطه منطقی بین ابعاد مختلف چالش‌هایی که منجر به مشکلات بیماری می‌شود و به تبع آن عوامل تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری‌ها را به دست آوریم.

وی با تأکید بر اهمیت مبحث سلامت معنوی در حوزه قرآن و عترت، گفت: ابعادی که در رابطه با اصول موضوع‌های قرآن در رابطه با تغذیه، سبک زندگی و ابعاد مختلف سلامت مطرح شده، می‌تواند در شکل گیری بحث‌های جدید و بازکردن افق‌های نو برای دانشمندان ما و پژوهشگران این حوزه راه‌گشا باشد.

این استاد دانشگاه بقیه‌الله ادامه داد: توجه دنیا امروز به بحث سلامت معنوی بیشتر شده، در کشور ما هم در حوزه‌های پژوهشی، توجه به سلامت معنوی زیاد شده است. این پژوهش‌ها از بحث اثر مولکولی که معنویت درمانی دارد (که نتایج آن معنادار بوده است) تا مؤلفه‌های رابطه انسان با خدا (که بیشترین اثرگذاری را بر سلامت معنوی دارد) را در برمی‌گیرد، اما خروجی این اثار در رابطه انسان با انسان‌های دیگر است.

کارایی ایمان و معنویت وقتی منجر به فضائل اخلاقی می‌شود

وی تصریح کرد: ایمان و اعتقادات هر فردی با لوازمی که پیش‌نیاز ایمان است اگر باعث شکل‌گیری معنویت شود و این معنویت منجر به شکل گیری فضائل اخلاقی شود می‌تواند نظام تربیتی مهمی باشد که اگر سیاست‌گذاران فرهنگی ما در نقشه علمی سلامت به آن برسند می‌‌تواند کارایی زیادی داشته باشد.

مصری در ادامه گفت: هر چه شناخت فرد نسبت به نگرش‌هایی که در ذهن دارد و یا کاربردی سازی مفاهیمی که به شکل درست انجام می‌شود از جمله صدقه، انفاق، برشمردن نعمت‌های الهی، فلسفه مرگ و ... کامل‌تر و درست‌‌تر باشد و به شکل خودشکوفایی در درون انسان شکل گرفته منجر به تغیر رفتار و شکوفایی فضائل اخلاقی شود، قطعاً می‌تواند منجر به آرامش و ایجاد یک رابطه سالم اجتماعی در فرد شود.

وی با تأکید بر اهمیت شناخت بیماری‌های نفس، گفت: شک و تردید، زیاده‌خواهی، بدبینی، حسد، ریا، دروغ، بهتان، غیبت و ... بیشترین مؤلفه‌های بیماری نفس هستند که می‌تواند جهت‌گیری‌های مختلفی در رفتار و تصمیم‌گیری‌های فرد داشته باشد.

مصری به عنوان مثال گفت: مسئله سلامت و بیماری نفس بر رفتار یک مدیر که بتواند سوء مدیریت خود را به این موارد نسبت دهد گرفته تا سایر موضوع‌هایی که یک پزشک در تصمیم‌گیری‌های خود بالای سر یک بیمار می‌خواهد انجام دهد تأثیر دارد.

وی در پایان گفت: نظام فرهنگی تربیتی ما باید به این سمت برود که بتواند معنویتی که در درون انسان‌ها شکل می‌گیرد را تبدیل کند به فضائل اخلاقی. هر قدر فضائل اخلاقی در شکل عملی خود بروز پیدا کند به صوت مستقیم بر تعمیق معنویت تأثیر دارد و شدت آن را افزایش می‌دهد.