حق دفاع از حاکمیت سرزمینی: یک اصل بنیادین و مسئولیت اخلاقی

در دنیای پرآشوب و متلاطم کنونی، که سایه تهدیدات و تجاوزات پیوسته بر سر ملت‌ها سنگینی می‌کند، اصل دفاع از حاکمیت سرزمینی به عنوان یک رکن اساسی و خدشه‌ناپذیر در نظام حقوقی بین‌المللی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اصل، که در منشور سازمان ملل متحد و به ویژه در ماده 51 آن مورد تأکید قرار گرفته، نه تنها یک حق قانونی برای هر کشور محسوب می‌شود، بلکه یک مسئولیت اخلاقی و انسانی نیز بر دوش دولت‌ها قرار می‌دهد تا از مرزها، مردم و تمامیت ارضی خود در برابر هرگونه تهدید و تجاوز دفاع کنند.

منشور سازمان ملل متحد، به عنوان عالی‌ترین سند حقوقی بین‌المللی، به صراحت حق دفاع مشروع را برای کشورها در صورت وقوع حمله مسلحانه به رسمیت می‌شناسد. این حق، که به عنوان یک استثنا بر اصل منع توسل به زور در روابط بین‌الملل تلقی می‌شود، به کشورها اجازه می‌دهد تا در برابر تجاوزات خارجی، از تمامی ابزارهای لازم برای دفاع از خود استفاده کنند. با این حال، این حق مطلق نبوده و مشروط به رعایت اصول تناسب و ضرورت است. به عبارت دیگر، اقدامات دفاعی باید متناسب با تهدید بوده و تنها تا زمانی که برای دفع تجاوز ضروری است، ادامه یابد.

• در دنیای امروز، تهدیدات علیه حاکمیت سرزمینی کشورها، اشکال گوناگونی به خود گرفته است. تجاوزات نظامی، حملات سایبری، مداخلات سیاسی و اقتصادی، و حمایت از گروه‌های تروریستی، همگی از جمله تهدیداتی هستند که می‌توانند حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها را به خطر اندازند. در مواجهه با این تهدیدات، دولت‌ها وظیفه دارند تا با اتخاذ تدابیر لازم، از جمله تقویت توان دفاعی، همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، و استفاده از ظرفیت‌های دیپلماتیک، از کشور خود در برابر هرگونه تجاوز دفاع کنند.

دفاع از حاکمیت سرزمینی، تنها یک وظیفه نظامی و امنیتی نیست، بلکه یک مسئولیت فرهنگی و هویتی نیز محسوب می‌شود. هر کشوری، دارای یک هویت ملی و فرهنگی منحصر به فرد است که ریشه در تاریخ، زبان، آداب و رسوم آن دارد. دفاع از حاکمیت سرزمینی، در واقع دفاع از این هویت ملی و فرهنگی است که به ملت‌ها معنا و مفهوم می‌بخشد. از این رو، تمامی اقشار جامعه، از جمله نخبگان، هنرمندان، رسانه‌ها و فعالان مدنی، وظیفه دارند تا در این راستا نقش خود را ایفا کنند و با ترویج ارزش‌های ملی و فرهنگی، به تقویت وحدت و انسجام جامعه کمک کنند.

رسانه‌ها، به عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه، نقش بسیار حساسی در دفاع از حاکمیت سرزمینی ایفا می‌کنند. رسانه‌ها می‌توانند با اطلاع‌رسانی دقیق و به‌موقع، آگاهی عمومی را در مورد تهدیدات و چالش‌های پیش روی کشور افزایش داده و افکار عمومی را برای حمایت از سیاست‌های دفاعی و امنیتی دولت بسیج کنند. همچنین، رسانه‌ها می‌توانند با ترویج ارزش‌های ملی و فرهنگی، به تقویت هویت ملی و افزایش حس تعلق به کشور کمک کنند. با این حال، رسانه‌ها باید در انجام این وظیفه، دقت و مسئولیت‌پذیری را سرلوحه کار خود قرار دهند و از انتشار اخبار نادرست و شایعاتی که می‌تواند به امنیت ملی آسیب برساند، خودداری کنند.

دفاع از حاکمیت سرزمینی، یک وظیفه ملی و همگانی است. تمامی اقشار جامعه، از جمله دولت، نیروهای مسلح، رسانه‌ها، نخبگان و فعالان مدنی، وظیفه دارند تا در این راستا نقش خود را ایفا کنند و با همکاری و همدلی، از کشور خود در برابر هرگونه تهدید و تجاوز دفاع کنند. تنها با وحدت و انسجام ملی، می‌توانیم از حاکمیت و تمامیت ارضی خود پاسداری کرده و آینده‌ای روشن و امن را برای نسل‌های آینده رقم بزنیم.

در پایان، لازم به تأکید است که دفاع از حاکمیت سرزمینی، تنها یک حق قانونی نیست، بلکه یک مسئولیت اخلاقی و انسانی نیز بر دوش ما قرار دارد. ما وظیفه داریم تا از میراث گرانبهایی که از نیاکان خود به ارث برده‌ایم، پاسداری کرده و آن را به نسل‌های آینده منتقل کنیم. این مسئولیت، ایجاب می‌کند تا همواره هوشیار و آماده باشیم و در برابر هرگونه تهدید و تجاوز، با تمام توان ایستادگی کنیم.

به امید روزی که صلح و امنیت در سراسر جهان برقرار شود. اللهم عجل لولیک الفرج