یادداشت‌های ناصرالدین‌شاه، یکشنبه ۲۵ شهریور ۱۲۴۵؛ در باب قیمتِ طهران خیلی حرف زده شد
از شمیران – یعنی نیاوران – صبح زود به عزم شکار چهارشنبه دوشان‌تپه از خواب برخاستم. دیشب [معصومه] بله شده بود. دیشب بدخواب شدم، گرم بود پشه زد، بد خوابیدم. صبح کسل سوار شدم به اسب تیمورمیرزایی. سواره رفتم سلطنت‌آباد. هلوی بسیار خوبی باغبان‌ها آوردند. از اسب پیاده شده خوردم. حاجب‌الدوله، امین‌خلوت [و] آقا علی بودند.
بعد از باغ بیرون رفته سوار کالسکه شده راندیم. رحمت‌الله‌خان و غیره و غیره بودند. رفتم بالایِ عمارت ناهار خورده بعد از آن قدری خوابیدم. محمدعلی‌خان بود. محقق [و] عکاس‌باشی کتاب خواندند. موچول‌خان [و] حسین‌خان بود[ند]. معیرالممالک [و] یحیی‌خان بودند. مادر حسین‌خان تازه از مشهد آمده است، تعریف می‌کرد.
بعد عصری رفتیم سردر باغ پایین. امیرآخور، ملک‌آرا، فرهاد میرزا، نصرت‌الدوله، امین‌الملک، سایر وزرا کلا؛ ملک‌التجار،۱ میرزا عیسی۲ و غیره و غیره همه بودند. در باب اسعار [نرخ‌گذاری - قیمت] شهر خیلی حرف زده شد. قرارهایی که داده بودند یکی یکی عرض شد. عمل شهر طهران از دبیر انتزاع [گرفته] شد. خالصه را کلا ده‌ساله به او اجاره دادیم.
خیلی گرمم شد، عرق کردم. حاجی آقا اسماعیل هم بود. همه پیش‌خدمت‌ها بودند. غروب شده بود، رفتیم از باغ بالای عمارت.
شب را بعد از شام قدری رفتیم بیرون در مهتاب گشتیم، آمده خوابیدم. هوا پُر گرم نیست، باد تند ملایمی مایل به سردی می‌آمد. شب را در ایوان‌چه خوابیدم، باد نمی‌گرفت گرم می‌شد، قدری پشه هم داشت، باز بدخواب شدم. [تاج‌گل] بله شد. تا صبح بد خوابیدم. [انیس‌الدوله] نمی‌توانست پیش ما بخوابد.
پی‌نوشت:
۱- ملک‌التجار: آقا محمدمهدی ملک‌التجار تبریزی، پدر حاجی محمدکاظم بود که پس از درگذشت وی در سال ۱۲۸۷ ق. ملقب به ملک‌التجار گردید.
۲- میرزا عیسی: میرزا عیسی وزیر پسر میرزا موسی مستوفی تفرشی معروف به وزیر بود. وی شوهرخواهر میرزا یوسف مستوفی‌الممالک بود که در سال ۱۲۸۳ ق. به پیشنهاد وی به سمت وزارت کامران میرزا و ریاست خالصجات طهران انتخاب شد. (المآثر و الآثار، چهل سال تاریخ ایران، جلد ۲، ص ۵۳۹).
منبع: روزنامه خاطرات ناصرالدین‌شاه، از ربیع‌الاول ۱۲۸۳ تا جمادی‌الثانی ۱۲۸۴ به انضمام سفرنامه اول خراسان، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم، ۱۳۹۷، ص ۴۹.
