مصر چه نقشی در عدم برقراری آتش بس در غزه دارد؟

کارگر آنلاین : رژیم صهیونیستی از یک ماه پیش تاکنون حملات گسترده ای را علیه نوارغزه آغاز کرده است. حملاتی که گفته می شود به بهانه مقابله با موشک های مقاومت و تخریب تونل های موجود در غزه صورت می گیرد. وحشیگری صهیونیست ها این بار از دو جنگ پیشین غزه در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ بیشتر است، به طوری که طی چند هفته جنگ تاکنون 1905 فلسطینی شهید و بیش از 9 هزار تن زخمی شده اند. اغلب قربانیان جنگ اخیر غزه زن و کودک هستند و یونیسف صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد شمار کودکان شهید را ۴۴۷ نفر اعلام کرده است. علیرغم واکنش های بسیار مردمی در سطح جهان علیه کشتار مردم غزه این جنگ از لحاظ زمانی طولانی تر از جنگ های پیشین غزه شده است. طرفین جنگ یعنی حماس و رژیم اسرائیل شروطی را برای برقراری آتش بس فراگیر مطرح کرده اند که از سوی طرف مقابل غیر قابل اجرا است. رژیم صهیونیستی خواستار تخریب تمامی تونل های غزه و خلع سلاح گروه های مقاومت در این منطقه است و حماس نیز رفع کامل محاصره نوارغزه و آزادی اسرای فلسطینی را شروط خود برای هر گونه آتش بسی اعلام کرده است. نقش کشورهای غربی به ویژه آمریکا در این میان همچون گذشته جانبداری از رژیم صهیونیستی بوده است و بی هیچ اشاره ای به قربانی شدن غیر نظامیان در غزه از حق تل آویو برای دفاع از خود در برابر موشک های مقاومت سخن می گوید. در مورد جهان عرب نیز باید گفت کشورهایی همچون عربستان سعودی، اردن و امارات همواره خواهان تضعیف جنبش حماس و گروه های مقاومت هستند و هیچ واکنشی به جنگ غزه نشان نمی دهند. اما در این میان کشوری همچون مصر که نقش تاثیرگذاری در جهان عرب ایفا می کند واکنش متفاوتی نسبت به بقیه کشورهای عربی از خود نشان می دهد. قاهره به عنوان نخستین کشور عربی که با رژیم صهیونیستی توافقنامه صلح امضا کرده است و یکی از همسایگان فلسطین به شمار می رود، همواره نقش میانجی را در قضیه فلسطین ایفا کرده است، نقشی که تنها محدود به رفع اختلافات گروه های فلسطینی نیست و شامل میانجیگری برای برقراری آتش بس در جنگ های غزه بوده است. طی ۴ هفته گذشته چند بار آتش بس انسانی در نوارغزه برقرار شد، اما این امر تنها برای آواربرداری و تشییع پیکر شهدا و انتقال مجروحان به مراکز درمانی و بیمارستانی بود. هر چند مذاکرات غیر مستقیم حماس و رژیم صهیونیستی در قاهره و با میانجیگری مقامات مصری برای آتش بس فراگیر در جریان است اما به نظر می رسد نه مصر و نه حماس بر خلاف دو جنگ پیشین غزه به دنبال برقراری آتش بس نیستند. سیاست خارجی مصر در دوره عبدالفتاح السیسی همان سیاست خارجی حسنی مبارک است. سیسی در ابتدای جنگ غزه در بیانیه ای صراحتا در سخنانی از طرفین درگیر در جنگ خواست که خشونت را کنار بگذارند، وی با این ادبیات تفاوتی برای مردم فلسطین تحت محاصره و صهیونیست های شهرک نشین قائل نشد. از سوی دیگر سیسی همچون مبارک اقدام به گشودن گذرگاه رفح (تنها راه ارتباطی غزه با جهان خارج) نکرد و در این زمینه کمک شایانی به اسرائیلی ها کرد تا جایی که قاهره را در معرض اتهام به مشارکت در محاصره غزه قرار داد. مصر در دو جنگ پیشین غزه پس از گذشت چند روز با تلاش های دیپلماتیک خود حماس و رژیم صهیونیستی را به پذیرش آتش بس وادار کرد اما این بار تمایلی از جانب قاهره به چشم نمی خورد. علت آن نیز به رویدادهای داخلی مصر مربوط می شود، حوادث ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ و کنار گذاشتن محمد مرسی از ریاست جمهوری توسط ارتش مصر و به تبع آن سرکوب طرفداران اخوان المسلمین و اسلامگرایان، معرفی اخوانی ها به عنوان یک گروه تروریستی و صدور حکم اعدام و زندان برای رهبران آنها همگی در بی تفاوتی فعلی مصر برای برقراری آتش بس در غزه تاثیر دارد و از آنجایی که جنبش حماس شاخه ای از اخوان المسلمین محسوب می شود، لذا مصر دوره عبدالفتاح السیسی نه تنها به دنبال برقراری آتش بس در غزه است؛ بلکه در سیاستی همسو با تل آویو درصدد تضعیف جنبش حماس و خلع سلاح مقاومت در نوارغزه است. پرسشی که به ذهن متبادر می شود این است که چرا مصر با این وجود میزبان مذاکرات آتش بس در قاهره است و برای برقراری آتش بس تلاش می کند؟ نگاهی به رویکرد عبدالفتاح السیسی طی قبل و پس از انتخابات ریاست جمهوری مصر پس از حوادث ۳۰ ژوئن بیانگر این است که وی سعی دارد ژستی همچون جمال عبدالناصر اتخاذ کند و مصر را به جایگاه حاکمیتی خود در جهان عرب برساند و برای تحقق این هدف حمایت از قضیه فلسطین و میانجیگری در حل بحران های منطقه حتی به صورت ظاهری لازم است. علاوه بر این احیای روابط قاهره – واشنگتن که پس از وقایع ۳۰ ژوئن و سرکوب طرفداران اخوان المسلمین توسط ارتش مصر خدشه دار شده بود اکنون با حمایت قاهره از راه حل سیاسی بحران غزه و تلاش های میانجیگرانه مصر برای برقراری آتش بس فراگیر در نوارغزه قابل ترمیم است. از سوی دیگر مصر هر چند مصر خواهان تضعیف جنبش حماس است اما از طولانی شدن جنگ غزه و پیروزی حماس واهمه دارد چرا که این امر به قدرت یافتن دوباره طرفداران اخوان المسلمین و تظاهرات آنها در مصر منجر خواهد شد. به عبارتی دیگر کسب هر گونه دستاوردی از سوی حماس چه دستاورد سیاسی (پذیرش شروط مقاومت در آتش بس فراگیر) و چه دستاورد نظامی (پیروزی مقاومت در عرصه میدانی) بر معادله روابط بحرانی نظام حاکم در مصر و اخوان المسلمین تاثیر خواهد گذاشت. از طرف دیگر جنبش حماس با توجه به رویدادهای اخیر مصر طی دو سال گذشته و روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی که وی را عامل کودتا علیه محمد مرسی می داند میانجیگری قاهره را در قبول ندارد؛ زیرا مصر در دوره سیسی را ضد مقاومت و اسلامگرایان می داند و با طرح شروطی همچون رفع کامل محاصره نوارغزه (شروطی که در دو جنگ پیشین غزه به طور واقعی وجود نداشت) سعی در انتقام گیری از ارتش مصر به ویژه عبدالفتاح السیسی دارد. حماس با این اقدام خود سعی دارد عبدالفتاح السیسی را ضعیف تر از محمد مرسی نشان دهد، چرا که وی توانست در جنگ دوم غزه پس از گذشت ۸ روز طرفین درگیر را به آتش بس دعوت کند اما سیسی قادر به این امر نیست. حماس همچنین تلاش می کند با طولانی کردن جنگ غزه بر افکار عمومی مصر تاثیر بگذارد و مردم این کشور و طرفداران اخوان المسلمین را به بهانه حمایت از ملت فلسطین به خیابان ها بکشاند و گروه های مسلح در صحرای سیناء را به ارتکاب حملات خود علیه مواضع ارتش مصر تشویق کند امری که به نوعی چالش امنیتی برای عبدالفتاح السیسی محسوب خواهد شد. صرفنظر از مواضع جنبش حماس و مصر در قبال آتش بس در نوارغزه هر دو به توقف جنگ غزه نیاز دارند. مصر و گذرگاه رفح تنها روزنه غزه به جهان خارج و فرار غزه از بحران های اقتصادی، انسانی و امنیتی است و از سوی دیگر مصر نیز مادامی که ملت همسایه خود تحت بمباران و حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی قرار داشته باشد نمی تواند ریشه تروریسم در صحرای سیناء و دیگر مناطق این کشور را بخشکاند و همواره در معرض خطر تروریسم قرار خواهد داشت لذا برقراری آتش بس فراگیر در غزه یک ضرورت است.

منبع : سایت  الف