معیار سنجش ایمان از نظر رسول اکرم(ص)

به گزارش کارگر آنلاین، نصرالله حکمت، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، به مناسبت سالروز رحلت پیامبر اکرم(ص) به تبیین یکی از روایات آن حضرت در مورد ویژگی انسان مؤمن پرداخته و تأکید کرد که «ایمان به غیب» تمام جوانب وجودی، معرفتی و زیستی انسان را نظام و قوام می‌دهد و از جمله روابط او را با دیگران تنظیم می‌کند؛ متن این یادداشت در ادامه از نظر می‌گذرد؛

«پیامبر خدا، درود بر او و خاندانش باد، فرمود: «ألا أُنَبَّئُکم لِمَ سُمِٓیَ المؤمنُ مؤمناً؟ لِإیمانِهِ النٓاسَ علیٰ أنفُسِهِم و اموالِهِم؛ آیا برایتان بگویم که چرا مؤمن را مؤمن نامید‌ه‌اند؟ برای اینکه مردم از جانب او، نسبت به جان و‌ مالشان در امان‌اند». (میزان الحکمة، ج ۱، ص ۲۷۳، به نقل از بحارالانوار). با این روایت که از پیامبر گرامی(ص) نقل شده است، وجسهی دیگر از وجوه معنای «ایمان» و «مؤمن» عیان می‌گردد.

در میانه شب تاریک این روزگار، گاه احساس می‌کنم که چقدر سخت و دشوار است سخن گفتن از ایمان! و چقدر غریب و مظلوم است ایمان! مخالفان ایمان و برخی از موافقان، به شکلی حیرت‌انگیز و ناپیدا دست به دست هم داده‌اند و با هر چه در توان دارند بر سر و مغز ایمان می‌کوبند؛ نقطه اشتراک اینان «اشباع» است؛ اشباعِ در مخالفت، یا اشباع در همراهی و موافقت.

«ایمان به غیب» و «ایمان به خدای خالق» به مثابه «قله غیب»، انسان را در جایگاه وجودی ویژه‌اش استقرار می‌بخشد و همه جوانب وجودی، معرفتی و زیستی او را نظام و قوام می‌دهد. از جمله روابط او را با دیگران تنظیم می‌کند و سروسامان می‌دهد.

پیامبر خدا(ص) در این روایت، وجه تسمیه و نامگذاری مؤمن را چنین بیان می‌کنند که _ علاوه بر همه صفات و خصالی که شخص مؤمن دارد _ روابطش با انسان‌های دیگر بر اساس حفاظت از امنیت خاطر آنان است و همه انسان‌های دیگر از ناحیه او نسبت به جان و مالشان احساس امنیت، و آسودگی خاطر دارند.

بدین ترتیب مطابق کلام بر حق پیامبر خدا(ص)، صرف ادعای ایمان، ایمان کسی را ثابت نمی‌کند؛ بلکه این نحوه رفتار فرد و حفظ حقوق و احترام انسان‌های دیگر است که ایمان مؤمن را نشان می‌دهد و صدق ادعای او را مورد تأیید قرار می‌دهد. در غیر این صورت، هیچ چیز دیگر و‌ هیچ ادعایی توان آن را ندارد که حکایت از ایمان او کند.

پس کسی که به حقوق مردم، به هر شکلی تعدی می‌کند و‌ به جان و مال و زندگی آنان آسیب می‌زند و احساس امنیت درونی را از آنان می‌ستاند و در عین حال ادعای ایمان دارد دروغ می‌گوید و مؤمن نیست هر چند ظاهر ایمانی داشته باشد.»

انتهای پیام