در صورت تعطیلی تهران تکلیف کارگران چیست؟
به گزارش کارگر آنلاین، احتمال تعطیلی کامل (لاک‌داون شدنِ تهران) برای دو هفته بعید نیست. البته این تعطیلی همراه با نگرانیهای بسیاری هم برای مردم و هم مسئولان است و به‌نظر می‌رسد هنوز بسیاری از مسائل در این طرح ارزیابی نشده است. یکی از مسائلی که جایگاهش در این طرح روشن نشده است، بحث حقوق و مزایای کارگران بخش خصوصی است. تجربه‌های قبلی نشان داده است که کارگران و کارمندان بخش خصوصی در چنین شرایطی مجبور هستند به کار خود ادامه دهند یا در صورت امتناع از کار، خطر بیکاری یا عدم دریافت حقوق آنها را تهدید می‌کند.
فعالان کارگری بر لزوم حمایت دولت از کارگران و کارکنان بخش خصوصی تاکید کرده و می‌گویند در این شرایط دولت باید از کارگران حمایت کند.
باید برای کارگران کاری کرد
محسن باقری (عضو کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان تهران) با اشاره به احتمال تعطیلی دو هفته‌ای تهران، درباره کارگرانی که شرایط کاری آنها ماهیت دورکاری ندارد، می‌گوید: بخشنامه‌ای خاصِ این موضوع، برای کارگران بخش خصوصی تا این لحظه صادر نشده است. بدیهی‌ست که تعطیل کردن‌ها باید به همراه حمایت کردن از اقشار آسیب‌پذیر ازجمله کارگران قرارداد موقت باشد.
او با تاکید بر مشخص نبودن وضعیت دریافتی بیمه بیکاری کارگرانی که به دلیل کرونا شغل خود را از دست داده‌اند؛ گفت: وضعیت مقرری بیکاریِ برخی کارگرانی که به دلیل کرونا بیکار شده‌اند، هنوز تعیین تکلیف نشده است. کارگران بیکار شده بسیاری در سامانه جامع روابط کار ثبت نام کرده‌اند اما تکلیف واریزها مشخص نشده است. وقتی هنوز تکلیف بیمه بیکاری کرونا مشخص نشده، چطور می‌خواهند برای دستمزد و مزایای کارگران در دوران تعطیلی کامل، برنامه‌ریزی کنند؟
باقری در ادامه افزود: تعداد کارگرانی که به صورت روزمرد کار می‌کنند و گاهاً بیمه شده و رسمی هم نیستند، بسیار زیاد است. اگر قرار است تهران دو هفته تعطیل شود، دولت باید حتما و قطعا برای برای این گروه از کارگران تصمیم‌گیری کند.
عضو کانون هماهنگی شورای اسلامی کار استان تهران با بیان اینکه کارکنان بخش عمومی مثل کارکنان شهرداری شاید بتوانند به صورت ماموریت یا دورکاری حقوق خود را دریافت کنند و لاجرم در دوران لاک‌داون مشکلی نخواهند داشت، درباره کارگران بخش خصوصی توضیح داد: دولت باید برای کارگاه‌های بخش خصوصی به وسیله صندوق بیکاری یا از هر محلی که می‌تواند، منابعی تخصیص دهد. دولت اگر قصد اجرای چنین طرحی را دارد باید حتما این منابع را اختصاص دهد و سپس تهران را تعطیل کند.
باقری با استناد به اصل ۴۳ قانون اساسی گفت: دولت وظیفه دارد تا در زمان بیکاری و بیماری از مردم حمایت کند. ما در روزگاری هستیم که بحرانی بزرگ و سراسری را تجربه می‌کنیم و دولت باید از مردم در زمانه‌ی بحران حمایت کند. دولت براساس قانون موظف است صندوق بیکاری و صندوق درمان را تشکیل دهد ولی تا امروز این کار را نکرده است. این صندوق‌ها باید تشکیل می‌شد و به مردم کمک می‌کرد. دولت نه تنها این پیش‌شرط‌ها را برای زمان بحران فراهم نکرده بلکه همواره در حال دست‌اندازی به منابع سازمان تامین اجتماعی است. یک واقعیت مسلم وجود دارد و آن اینکه کارگران امروز مشکل معیشتی دارند و دولت باید با واریز یارانه، تعیین مقرری بیکاری یا هر وسیله دیگری، به نوعی از کارگران حمایت کند.
نظر تشکل‌های کارگری و کارفرمایی مهم است
فتح‌الله بیات (دبیر اجرایی خانه کارگر شرق تهران) نیز درباره وضعیت کارگران در صورتِ تعطیلی دو هفته‌ای تهران گفت: اگر تهران تعطیل شود، بسیاری از کارگران بخش تولیدی و صنعتی با مشکل روبرو خواهند شد. اگر قرار است کل صنعت تعطیل شود، چه کسی حقوق و دستمزد کارگران را پرداخت می‌کند؟ کارفرما یا دولت، کدامیک حقوق و مزایای کارگران را پرداخت می‌کنند؟
وی ادامه داد: هیچکدام از این موارد هنوز مشخص نشده است. پیش از تعطیلی احتمالی تهران، مسئولان باید نشستی با تشکل‌های کارگری و کارفرمایی داشته باشند تا تکلیفِ این موضوعات مشخص شود. اگر مراکز تولیدی و صنعتی، شامل این تعطیلی شوند، باید مشخص شود که چه کسی قرار است کارگران این بخش‌ها را پوشش دهد؟ اطمینان داریم که بیماری کرونا خطرناک است و رعایت نکردن پروتکل‌ها، می‌تواند تلفات بیشتری داشته باشد و رشد بیماری را بیشتر کند اما راهکارهای ارائه شده هم باید منطقی باشد و شرایط معیشتی کارگران و خانواده‌هایشان را درنظر بگیرد.
دبیر اجرایی خانه کارگر شرق تهران با تاکید بر لزوم حمایت از کارگران در صورت تعطیلی تهران گفت: اگر قرار است تهران دو هفته تعطیل شود باید وضعیت را برای کارگران قابل تحمل کنند تا از امرار معاش نیفتند. اگر پیش‌بینی‌های لازم صورت نگیرد، پس از تعطیلات یک یا دو هفته‌ای و بازگشت به کار، کارگران با مشکل پرداخت‌ها و حق بیمه‌ها روبرو خواهند شد.
با این اوصاف، به نظر می‌رسد دولت برنامه‌ی مدونی برای حمایت از کارگران ندارد، گواه این موضوع نیز مشخص نبودن وضعیت کارگرانی است که به دلیل کرونا از کار بیکار شده‌اند و هنوز بیمه بیکاری دریافت نکرده‌اند یا حداقل میزان دریافتی را داشته‌اند. دولت در شرایط بحران، همواره تنها از کارمندان خود حمایت می‌کند اما کارگران و کارکنان بخش خصوصی همواره نادیده گرفته می‌شوند گرچه «صندوق بیمه بیکاری» یکی از تمهیداتی است که در قانون برای حمایت از کارگران اندیشیده شده است.
بیات درباره امکان تخصیص منابع از صندوق بیمه بیکاری گفت: صندوق بیمه بیکاری برای حوادث غیرمترقبه است. بیماری کرونا هم موضوعی غیرمترقبه است و دولت بایستی از منابع این صندوق در این شرایط، بهترین استفاده را بکند. بسیاری از کارمندان دولت می‌توانند کار خود را به صورت دورکاری انجام دهند ولی کارگر بخش تولیدی چگونه می‌تواند دورکاری کند؟
دبیر اجرایی خانه کارگر شرق تهران می‌گوید: هنوز آماری درباره کارگران دورکار در شرق تهران نداریم و فکر نمی‌کنم وزارت کار هم آمار دقیقی از تعداد کارگرانی که به خاطر کرونا دورکار شده باشند، داشته باشد. به نظر می‌رسد اکثر کارگران در شرایط کرونا به کار خود ادامه داده‌اند. عده زیادی از کارگران نیز در همان ماه‌های اول بحران یعنی در اسفندماه و فرودین ماه بیکار شده‌اند؛ این گروه، نسبت به دریافتی بیمه بیکاری خودشان معترض هستند چراکه یا با تاخیر بیمه بیکاری خود را گرفته‌اند یا میزان مقرری دریافتی بسیار ناچیز بوده است.
به نظر می‌رسد تعطیلی دو هفته‌ای تهران به عنوان یک احتمال برای فروکش کردن بحران کرونا، یکی از گزینه‌های جدی است اما همین احتمال؛ نگرانی کارگرانِ قرارداد موقتی را به دنبال دارد. این کارگران یا مجبورند حتی در دوران تعطیلی کامل سر کار بروند یا باید از خیر حقوق و دستمزد چند روز بگذرند و خانه‌نشین شوند. در این میان فعالان کارگری امیدی به حمایت دولت از کارگران ندارند و اینکه چگونه قرار است پرداخت دستمزد کامل کارگران در ایام تعطیلی صورت بگیرد.
