مروری بر سخنان سپهبد شهید سلیمانی در مورد مسجد تراز اسلامی

کارگر آنلاین |  مسجد به عنوان جایگاه عبادت مسلمانان، از مهم‌ترین نهادهای جامعه‌ی اسلامی با کارکردی چندمنظوره به شمار می‌آید و همواره در طول تاریخ اسلام نقشی بنیادین و اصلی ایفا نموده است. در پیروزی انقلاب اسلامی، مسجد به عنوان پایگاه اصلی انقلاب نقش‌آفرینی کرد و امروز هم مسجد در کانون تحولات بیداری اسلامی در منطقه قرار دارد. اما مسجد مورد نظر اسلام و تراز انقلاب اسلامی چگونه باید باشد؟

از این رو، ایسنا با حجت‌الاسلام حیدری امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) محدوده بازار جمهوری تهران در قالب اقدامات این مسجد در ایام کرونا و آسیب‌های پیش‌رو مسجد به گفت‌وگو پرداخته‌ایم.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) در خصوص اقدامات این مسجد از ابتدای شیوع کرونا گفت: باتوجه به تعطیلی مساجد از اواخر اسفندماه و همزمان شدن با عید نوروز ۳۰۰ بسته معیشتی تهیه و بین نیازمندان توزیع شد. پس از آن همزمان با آغاز فروردین سال جاری بسراغ ضدعفونی کردن مسجد و محله اطراف مسجد رفتیم و تا جایی که در توان بود در مسجد و محدوده اطراف آن ماسک و دستکش توزیع کردیم.

وی ادامه داد: همزمان با جشن‌های نیمه شعبان از آنجایی که از برگزاری جشن محروم ماندیم سعی کردیم با پخت و توزیع غذای گرم به نوعی دیگر در این ایام خدمت‌رسانی را داشته باشیم، البته در محرم و صفر هم به دلیل محدودیت برگزاری مراسم کار پخت و توزیع غذای گرم را در کنار ارسال ۲۰۰ بسته معیشتی داشته‌ایم.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) تاکید کرد: اخیرا ایستگاه سلامت در مسجد مستقر هستند که از مردم عزیز به صورت رایگان تست کرونا می‌گیرند، البته در طرح «خانه به خانه» نیز به دنبال غربالگری مردم محله هستیم و چنانچه کسی مبتلا باشد و نیاز به قرنطینه داشته باشد کار ضدعفونی منزل و تامین مایحتاج آن خانواده و دارو برای آنها را خواهیم داشت و چنانجه نیازمند رفتن به بیمارستان باشد با که سریعا کار انتقال آنها را انجام می‌دهیم.

حجت‌الاسلام حیدری یادآور شد: به طور کلی از زمان شیوع ویروس کرونا سعی کردیم بروی تهیه بسته معیشتی، رفع مشکلات اقتصادی خانوارها و کار درمانی مردم تمرکز کنیم. از این رو بازاریان محترم با کمک‌های نقدی و وام‌های بلاعوض در این مسیر بسیار به ما کمک کردند. بسیج مسجد هم تلاش کرده تا ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده همیشه به صورت رایگان در اختیار مردم قرار دهد.

وی در خصوص ارتباط مردم در این ایام با مسجد گفت: مردم هم به اندازه توان خودشان مسجد را همراهی کرده و کمک‌هایی را ارسال می‌کنند اما باید بپذیریم که به خاطر شریط بد اقتصادی و وضعیت نامناسب بازار دیگر مردم همانند گذشته کمک نمی‌کنند.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) با آسیب‌شناسی از وضعیت فعلی مساجد خاطرنشان کرد: چرا همانند گذشته‌ها افرادی را نداریم که سر منشا کمک به مردم بودند، مخصوصا در گذشته خیلی از بازاریان به مسجد مراجعه کرده و سرمنشا اتفاقات مهمی بودند اما چرا امروز ما در مساجد باید سه دنبال بازاری‌ها برویم، آیا همه مشکلات به خاطر وضعیت بد اقتصادی است یا نه مردم را زا مسجد فراری دادیم.

حجت‌الاسلام حیدری اظهار کرد: امروز چتر مسجد بالای سر همه مردم نیست، زمانی مسجد همه‌ی گروه‌های مردمی با هر نوع طرز فکر و عقیده را زیر چتر خود بسیج می‌کرد که نمونه بارز آن را در انقلاب اسلامی شاهد هستیم، امروز ما به گونه‌ای رفتار کردیم که کسبه جدید بازار فکر می‌کنند مسجد برای یک قشر خاص است. این مسیری که ما در آن حرکت می‌کنیم اشتباه است زیرا نتوانستیم مردم را متقاعد کنیم که مسجد چتری باز برای همه مردم است.

وی افزود: کمک‌هایی که این روزها از سوی مساجد انجام می‌شود اقدامات خوبی است اما این کمک‌ها مقطعی و زودگذر است، مثلا بسته ارزاق که به دست خانواده‌های نیازمند می‌رسد خوب است اما یک خانواده تا چه زمانی از این بسته می‌تواند استفاده کند پس از تمام شدن شرایط دوباره برای خانواده‌ها به همانش کل قبل خواهد بود، حضرت علی(ع) زمانی که به مردم شهر کمک می‌کرد صرفا معیشت آنها را تامین نمی‌کرد بلکه یک زندگی را به نیازمندان هدیه می‌دادند، درواقع برای فرد بیکار اشتغال، برای افراد بی‌خانمان؛ خانه و... و. فراهم می‌کرد و به نوعی می‌توان گفت زندگی یک فرد یا خانواده را متحول می‌کرد تا پس از آن خودشان با توکل به خدا و تکیه بر خودشان زندگی را اداره کنند.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) بیان کرد: امروز باید همه کسانی که سرچشمه‌های مالی دارند به زندگی نیازمندان تحول ببخشند، به جای اینکه به فکر کمک‌هایی برای تامین نان شب مردم باشیم به سمت دستگیری از مردم برویم، خیلی جای افسوس دارد که همیشه به دنبال تهیه و توزیع بسته معیشتی باشیم.

حجت‌الاسلام حیدری ابراز کرد: به مرور زمان تفکر قالب بازاریان در مقابل مسجد قرار گرفت، این یک اتفاق بد است چون مسجد حلقه اتصال به دین است و چنانچه بازار را از دست بدهیم در کل کشور خلل ایجاد خواهد شد زیرا نبض کشور در دست بازاریان است، این تفکر غلط است که ما خودمان می‌توانیم مسجد را به جلو ببریم مسجد بدون حضور مردم هیچ گامی نمی‌تواند بردارد.

وی اضافه کرد: در حال حاضر در مساجد حتی مسجدهایی که همانند مسجد ما در بازار قرار دارد در ماه یک بازاری برای کمک به مسجد رجوع نمی‌کند تا مسجد حلقه اتصال بین آنها و کمک به نیازمندان باشد، با این شرایط دست مسجد بسته خواهد بود و وقتی هم که امام جماعت دستش بسته شود دیگر محبوب محله خود نیست، امام جماعت رابطه مستقیم با دین دارد وقتی او دستش بسته باشد دین محجور می‌شود و وقتی دین ضربه بخورد حکومت دچار مشکل می‌شود.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) با انتقادی از برخی ائمه جماعات که فقط به دنبال دادن آمار از اقدامات خود هستند، گفت: تا چه زمانی می‌خواهیم دل خودمان را به آمار خوش کنیم، از میان جوانان امروز چندنفر با ما همسو هستند، امام حسن(ع) چرا محبوب بود چون سه بار تمام ثروت خود را بخشید، امروز امام جماعت ما خودش کارش گیر است چه توقعی از او داریم.

وی با بیان سخنی از شهید سلیمانی گفت: به گفته این شهید بزرگوار تا زمانی که نخواهیم واقعیت را بپذیریم و با تخیل خود پیش برویم انقلاب اسلامی آسیب می‌بیند، چرا امروز امام جماعتی که انقلابی نیست وقتی حرف می‌زند جذاب شده و همه به دورش جمع می‌شوند اما امام جماعتی که انقلابی است و حرف درست می‌زند جذابیتی ندارد، زیرا دیگران را از خو دور کردیم و آنهایی که بیرون مسجد هستند بر این تصورند که ما با آنها و تفکرشان مخالف هستیم و زاوریه داریم.

حجت‌الاسلام حیدری ادامه داد: از طرفی دیگر نوع برخورد ما با مردم اشتباه است، یک مسجد باید به همه مردم با هرنوع سلیقه و عقایدی احترام بگذارد، همه‌ی ما در دین مشترک هستیم اما ممکن است در ابعاد مخنلف جامعه با هم اختلاف‌نظر داشته باشیم، هنر ما آنجایی است که بتوانیم افرادی را که با نظام زاویه دارند را به مسجد دعوت کنیم آنگاه خروجی که از آن حاصل می‌شود برای کلیت کشور منفعت به همراه دارد.

وی یادآور شد: وقتی عقاید مختلف در کنار هم قرار بگیرند و در کارهای دیگر با هم ارتباط داشته باشند دید افراد به مرور زمان مثبت می‌شود، متاسفانه امروز به جای آنکه مسجد همانند گذشته پایگاه خیر و نیکی برای مردم باشد به خاطر همین عدم احترام به عقاید و سلایق باعث شدیم که مثلا بازاریان به جای کمک به مسجد خودشان خیریه بزنند و محل امور خیر بشود خیریه نه مسجد.

امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع) با بیان اینکه مسجد می‌تواند در چندین محوز کارکردهای مهم داشته باشد، اظهار کرد: مسجد می‌تواند محوریت ازدواج باشد و جوانانی که زمان ازدواج آنها قرار سیده را به هم وصل کند. از طرفی دیگر، مسجد باید محلی برای رفع گرفتاری‌های شغلی مردم باشد، خیلی از کسبه نیروهای مورد نیاز برای کار خود را از مسجد جست‌وجو و پیدا می‌کردند. این قبیل اتفاقات می‌تواند همچنان مسجد را کانون اتفاقات خوب کند و همه افشار با هر نوع سلیقه را به داخل خود بکشاند.

حیدری در پایان سخن گفت: یکی از دلایلی که امروز باعث طر شدن مردم از مسجد شدیم این است که پیرو امام راحل و رهبر معظم انقلاب نیستیم و سلیقه‌های شخصی خود را در امور لحاظ می‌کنیم و این اتفاق کار را خراب می‌کند.

سخنان شهید سلیمانی در مورد مسجد تراز اسلامی

سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی صبح روز یکشنبه (۲۹ مرداد ۱۳۹۶) در پانزدهمین اجلاس روز جهانی مساجد در جمع ائمه جماعات تهران به ایراد سخنرانی پرداخت که بخشی از این سخنان در زیر می‌خوانیم:

امروز مقابله با تهاجم فرهنگی پیچیده‌تر و ناپایدارتر از دیروز شده و باید در این عرصه مطالبات مقام معظم رهبری مورد توجه قرار گیرد. شبیخون تهاجم فرهنگی در جامعه ما به وجود آمده است. مسجد تربیت مدافع حرم و ایثار و فداکاری افراد جامعه را بر عهده گرفته است. شهید حججی ثمره مسجد است، این اتفاق در ساختار دولتی و پارلمانی رخ نمی‌دهد، بلکه در مسجد امکان‌پذیر است. ما پیروزی خود را در دوران دفاع مقدس مدیون مسجد و ائمه جماعات می‌دانیم.

ما در کشور با رشد الحادگری و لاابالی‌گری مواجهیم و باید از خود بپرسیم که اکنون در جامعه چه وظیفه‌ای داریم؟ نگاه ما به مسجد نباید فقط محدود به داخل مسجد باشد، اگر این‌گونه باشد بازنده خواهیم بود. اگر محیط اطراف مسجد سقوط کند، دشمن وارد آن می‌شود.

ما امروز با دو خطر مواجهیم؛ یکی خطر داخلی که "فتنه مذهبی" است و دیگری خطر خارجی که "تهاجم علیه جهان اسلام" است. در کشورهای اردن و مصر مساجد زیادی وجود دارد، اما آن‌ها نسبت به اقدامات رژیم صهیونیستی بی‌تفاوت هستند. الازهر اکنون حکومتی است و ای کاش نبود تا اینکه این گونه نسبت به جنایات غزه بی‌تفاوت باشد.

خدمتِ امام (ره) به جهان اسلام، با هیچ‌کدام از مراجع و مراکز اسلامی قابل مقایسه نیست و امروز رهبری با تمام توان از آن دفاع می‌کنند. چه کسی مسئول رشد لاابالی‌گری در کشور است؟ آیا همه ما به وظایف خود عمل کرده‌ایم؟ ما باید بدانیم که فقط نباید پل خود را حفظ کنیم. اگر این گونه باشد، سایر پل‌ها نیز سقوط می‌کنند. مسجد یک قرارگاه است و تأثیر آن بر کل جامعه است. کسی که نتواند سربازانش را حفظ کند، خطش سقوط کرده است. اگر جوانی از آن مسجد رفت، خطِ آن امام جماعت شکسته و سقوط کرده است.

وقتی یک برادرِ خسته و چند شغله را امام جماعت می‌کنید، چطور از او توقع دارید مسجد را حفظ کند؟ چرا دائما از القاب بی‌حجاب، بدحجاب، ‌ اصول‌گرا یا اصلاح‌طلب استفاده می‌کنید؟ پس چه کسی می‌ماند؟ تمام بچه‌ها یکی نیستند، بلکه این پدر خانواده است که آن‌ها را گرد هم جمع می‌کند. امام جماعت باید بتواند باحجاب، بدحجاب و بی‌حجاب همه را جذب کند.

تعداد مساجد مهم نیست، اما باید بدانیم که انقلابِ ما به مساجد بستگی دارد. وقتی از بالای دمشق رد می‌شویم، مناره‌ها را می‌بینیم؛ ولی از بالای تهران چیز دیگری می‌بینیم که حال‌مان عوض می‌شود. امثال "شهید حججی" زیاد داشته‌ایم که برخی از آن‌ها هم ذبح شده‌اند، اما برخی از شهدا حادثه‌آفرین می‌شوند و حججی برای عظمت‌دادن به همه مدافعان حرم بود. ما بنا نداریم هر اقدامی را در کشور تبلیغ کنیم، برخی از تبلیغات در کشور ما موثر نیست. ما بین منافع خود و عراق تفاوتی قائل نیستیم و دنبال تصرف چاه نفت و موصل و کرکوک و مطالبات ارزی نبوده‌ایم. ما به خاطر منافع شیعی به فلسطین کمک نمی‌کنیم، بلکه اگر کسی اظهار شیعی کند، با او کاری نداریم، چرا که ۹۹ درصد فلسطین اهل تسنن هستند، ولی ما از آن‌ها دفاع می‌کنیم.

مسجد از دیدگاه حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی

در اهمیت مسجد همین بس که خداوند می‌فرماید من کره‌ی زمین را که خلق کردم، ابتدا مسجدالحرام را برای عبادت قرار دادم. «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَ هُدًی لِّلْعَالَمِینَ» (آل عمران، ۹۶) پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در بدو ورود به مدینه اولین کاری که انجام دادند، ساختن مسجد بود. در قبا مسجد ساختند، بعد از ورود به مدینه هم مسجد ساختند.

مسجد در اسلام محلی است که باید استفاده‌ی چندمنظوره داشته باشد. در صدر اسلام مسجد کوفه محل مشورت، قضاوت، سؤال و جواب، عبادت و دیگر امور بود. مسجد باید به محور فعالیت‌های دینی و فرهنگی در جامعه‌ی اسلامی تبدیل بشود. مؤمنین باید مسجد را به عنوان محور فعالیت‌های خودشان قرار بدهند. حتی برنامه‌ی روزانه‌ی خود را با توجه به وقت نماز در مسجد تنظیم کنند. مؤمنین می‌توانند قرار ملاقات‌های خود را در مسجد قرار دهند.

مسجد باید به گونه‌ای باشد که همه‌ی مردم به‌راحتی در برنامه‌های آن شرکت کنند. این‌گونه نباشد که مسجد در اختیار حزب یا گروه خاصی باشد و این مسأله باعث شود که عده‌ای از مردم به مسجد نیایند. مراکز فرهنگی دیگر مانند حسینیه‌ها باید مؤید مسجد باشند و نه رقیب آن. این‌گونه نباشد که مثلاً در ایام محرم در کنار مسجدی یک حسینیه برپا شود و جوان‌ها به حسینیه بروند و پیرمردها به مسجد.

در سال‌های دفاع مقدس، بیش از ۹۰ درصد شهدای ما از مساجد بودند و نه از مراکز دیگر. بنابراین ما باید به مسجد بیش از آن‌چه که امروز بها می‌دهیم توجه کنیم. روحانیون ما باید توجه بیشتری به مسجد داشته باشند. این‌گونه نباشد که عده‌ای از روحانیون به خاطر مشغله‌های دولتی مساجد را رها کنند. مسجد همواره در اولویت است.

برنامه‌های مسجد

مساجد ما باید علاوه بر این‌که محل عبادت، نماز و دعا باشند، هرکدام پاسخگوی یک نیاز مشخص و ویژه‌ای هم باشند. مثلاً یک مسجدی باشد که پاسخگوی شبهات جوانان باشد و بتواند برای کسانی که سالی یک بار و آن هم در شب قدر به مسجد می‌آیند، حرف داشته باشد. آدم شبهه‌دار مانند آدم تیرخورده است. باید تیر را از پایش کشید. باید شبهه‌ی او را برطرف کرد وگرنه شاید از دست برود.

یک مسجدی باشد که در آن برای بچه‌ها قصه بگویند. بچه‌ی کوچک که تحمل دعای طولانی را ندارد. بنابراین در کنار مساجد ما باید یک اتاقکی باشد که بچه‌ها در آن بازی کنند. برای آنها اشعار و سرودهای خوب دینی بخوانند. در یکی از کشورهای کوچک عربی برای بچه‌های ابتدایی سرود درست کرده بودند بر وزن این شعر فارسی که «من راست می‌گم همیشه، دروغ سرم نمی‌شه» آنها می‌گفتند «ساداتی ‌الائمه، بابُ نَجاة ‌الأمّة، اَوّلهم علیٌّ، آخرهم مهدیٌ». باید برای بچه‌ها خوراک بچگانه درست کنیم و در مسجد این خوراک را عرضه کنیم.

یک مسجد دیگری باید باشد که برای اساتید دانشگاه برنامه‌های ویژه داشته باشد. منبر و وعظ و نماز و امام جماعت این مسجد باید جور دیگری باشد. یعنی ما باید برای انواع نیازها، انواع پاسخ‌ها را در مسجد عرضه کنیم. در حدیث داریم کسی که به مسجد برود، هشت مطلب نصیبش می‌شود. یکی از آنها علم مستطرف است. علم مستطرف یعنی حرف تازه. یعنی پیشنماز باید هر روز مطالعه‌ی جدید کند و مطالب جدیدی را به مردم عرضه کند.

جلسات معرفتی و معنوی مسجد باید به صورت تناوبی برگزار شود. این‌طور نباشد که دهه‌ی اول محرم در یک خیابان چندین جا روضه باشد، اما چند ماه بعد هیچ خبری از مجلس وعظ در آن خیابان نباشد. همچنین مناسب است پیشنماز مسجد در مناسبت‌های مختلف از روحانیون منبری خوب دعوت کند که مردم نهایت استفاده را از برنامه‌های مسجد ببرند.

غیر از صدای اذان نباید صدایی از مسجد پخش شود؛ چه به اسم مناجات، چه به اسم پیش‌خوانی یا سحرخوانی. هیچ مرجعی اجازه نمی‌دهد که شما قبل از اذان صبح مردم را از خواب بیدار کنید. فقط برای اذان می‌شود مردم را برای نماز از خواب بیدار کرد.

درب مسجد نباید بعد از نماز بسته شود. این آفت مسجد است. در خیلی از مسجدها نماز که خوانده می‌شود، درب مسجد بسته می‌شود. توجیه‌شان هم این است که ما نمی‌توانیم یک مسجد بزرگ را با کولرها یا بخاری‌ها و چراغ‌های روشن باز نگهداریم برای این‌که یک نفر می‌خواهد نماز بخواند. بله این درست است، اما شما می‌توانید در حیاط مسجد، یک جایی را بگذارید مخصوص نماز خواندنِ بعد از وقت جماعت. یک وقت کسی مسافر است، رهگذر است، می‌خواهد نماز بخواند، درب مسجد باید باز باشد.

غیر از صدای اذان نباید صدایی از مسجد پخش شود؛ چه به اسم مناجات، چه به اسم پیش‌خوانی یا سحرخوانی. هیچ مرجعی اجازه نمی‌دهد که شما قبل از اذان صبح مردم را از خواب بیدار کنید. فقط برای اذان می‌شود مردم را برای نماز از خواب بیدار کرد.

در مسجد همه‌ی افراد حق برابر دارند. اگر یک بچه‌ی دوساله آمد در مسجد نشست، هیچ‌کس حق ندارد او را از سر جایش بلند کند. همه‌ی مسلمانان در مسجد یک حق مساوی دارند.

انتهای پیام