دولت، بورس و دست در جیب مردم
دعوت رسمی و گسترده مسئولان اقتصادی دولت از جمله شخص رئیس جمهور و رسانه‌ها برای ورود سرمایه ها به بورس، و این سقوط ادامه دار و طولانی چگونه قابل جمع است؟
سقوط بورس تا کی ادامه خواهد داشت؟ و...
برای پاسخ به این سوالات لازم است علل اقتصادی رشد قیمت سهام را به صورت اجمالی بررسی کنیم،
یکی از اصلی ترین عوامل اقتصادی برای رشد قیمت سهام یک شرکت، افزایش میزان سود دهی آن شرکت است، که این افزایش سود دهی در حالت طبیعی از طریق افزایش میزان تولید و فروش محصولات حاصل می شود.
دلیل دیگری که می‌تواند افزایش میزان سود شرکت را به دنبال داشته باشد، افزایش قیمت محصولات تولیدی شرکت است.
و سومین دلیل افزایش قیمت سهام یک شرکت، افزایش میزان تقاضا برای خرید سهام …
وقتی نقدینگی حبس شود و از چرخش باز ایستد، طبعاً در بازارهای مختلف تقاضا کنترل شده و تورم مهار می گردد.
راز کنترل تورم در دولت یازدهم را نه در افزایش تولید، بلکه در حبس نقدینگی باید جست.
دقیقا همین رفتار با وسعت بالا و عمق بیشتر، در سالهای ۹۸ و ۹۹ رویداد. با توجه به افزایش سودآوری ناشی از افزایش نرخ ارز و بالا رفتن قیمت فروش کالاها، ارزش سهام شرکتها در بورس افزایش یافت و
صاحبان سپرده های بانکی که سرمایه شان در بانکها به وسیله ابزار سود ۲۵ درصدی حبس شده بود،همزمان با کاهش ارزش پول ملی شروع به خروج پول از بانکها کردند، با این تفاوت که اکنون و پس از چند سال، نقدینگی شان چند برابر شده بود!
خروج پول از بانک ها و هجوم به بازارهای مسکن و طلا و ارز و خودرو، انفجار قیمت‌ها را در این بازارها به دنبال داشت.
از طرفی دولت دچار کسری بودجه شدید بود و راهکار تامین کسری بودجه خود را فروش سهام شرکتها از طریق بورس یافت. اما طبیعتاً باید تقاضای زیادی در بازار ایجاد می‌شد تا سهام دولتی به فروش می‌رسید.
لذا چرخه دعوت مسئولان، حمایت و تبلیغات رسانه ای و سرازیر شدن سرمایه ها به بورس آغاز شد.
از اواخر سال ۹۸ مسئولان و رسانه ها تبلیغات خود را آغاز کردند.
روزهای آغازین سال ۹۹ رکورد شکنی های بورس همگان را شگفت زده کرد.
حجم معاملات، ورود پول حقیقی، رشد شاخص و.... همه نشانگر ها هر روز رکورد روز قبل را می شکست!
دولت نیز سهام بانکها را به عنوان اولین صندوق سرمایه‌گذاری روانه بازار کرد.
با این تیر دو نشان زد نخست کسری بودجه خود را تامین کرد و دوم مدیریت سهام در دستان دولت باقی ماند!
در حالی که نسبت سوددهی به قیمت سهم، که از شاخص های مهم در تعیین ارزندگی سهم است،، در اکثر سهام به عدد های عجیب دو رقمی رسیده بود، همچنان دولتی‌ها به دعوت مردم ادامه می‌دادند، حتی بالاترین مقام اجرایی کشور نیز رسماً مردم را تشویق به سرمایه گذاری در بورس کرد!!!
پس از آن که دولت با عرضه اولیه های سنگین همچون شستا... و فروش بانکها در قالب صندوق سرمایه گذاری، کسری بودجه خود را تامین کرد، و زمانی که نوبت به پالایشی ها رسید، ناگهان ژنرال زنگنه!!! وارد میدان شد واعلام کرد واگذاری پالایشی ها از طریق صندوق سرمایه گذاری نخواهد بود!! با فاصله اندکی سهام عدالت نیز وارد بورس شد! و شد آنچه نباید می شد!
سهامداران عمده دولتی و شبه دولتی که پیام این رفتار دولت را به خوبی دریافت کرده بودند، شروع به خروج از بازار کردند.
و باز هم هر چند روز ریزش سنگین و بورس قرمز رنگ، یک روز بی رمق سبز رنگ،امید را در دل سهامداران جزء که اکنون با احتساب خانواده‌هایشان چند ۱۰ میلیون نفر هستند زنده نگه میداشت،
و باز هم جمله(( نوسانات جزء ذات بازار سرمایه است)) توسط مسئولین تکرار می شد.
وریزش چند ماهه ی بورس و دود شدن سرمایه های مردم!
هرچند آن سقوط سنگین،متوقف شده و بازار روزهای مثبت نیز به خود میبیند، اما مثبت بودن شاخص یا براثر مثبت بودن سهام شاخص ساز است و یا کم رمق و کوتاه مدت!
متاسفانه دولت بد ترین ضربه را به اعتماد عمومی وارد کرد، چرا که بورس تنها بازاری بود که می‌توانست ضمن حفظ ارزش سرمایه های مردم، نقدینگی را به سمت تولید هدایت کند.
دید کوتاه و طمع کارانه، و نگاه گنج مٱ بانه و بی انتهای دولت فرصت‌سوزی کرد.راهکارهای اساسی
برای حفظ ارزش سرمایه های مردم در بورس و همچنین هدایت نقدینگی به سمت تولیدو عدم ایجاد طمع و توقع نابجا در سهامداران خرد، دولت راهکارهای زیر را باید عملیاتی می کرد.
اول - معادله ساده ایست، وقتی پول وارد بازاری شود در حالی که کالای قابل خرید و فروش ثابت باشد، قیمت کالا به صورت کاذب شروع به رشد میکند، برای جلوگیری از رشد کاذب، میزان کالا را باید افزایش داد.
وقتی که تعداد سهام شرکتهای بورسی ثابت باشد و شاهد هجوم نقدینگی به سمت بورس باشیم، افزایش کاذب قیمت سهام لاجرم اتفاق می افتد.
لذا دولت قبل از دعوت بی حساب و کتاب مردم، باید لیستی از شرکت های کوچک، متوسط و بزرگ متقاضی ورود به بورس را تهیه کرده، و ضمن تطبیق شرایط آنها با ضوابط قانونی، همزمان با ورود نقدینگی و متناسب با آن، شرکت های جدید را وارد بورس می کرد و از این طریق به بازار عمق می بخشید.
دوم - راه دوم اجرای افزایش سرمایه از محل آورده نقدی برای شرکت ها بود.
دولت باید شرکت‌هایی که طرح‌های نیمه تمام توسعه‌های داشتند یا طرح های توجیهی برای توسعه و افزایش تولید در کوتاه مدت ارائه می‌دادند، را شناسایی کرده و با صدور مجوز افزایش سرمایه از آورده نقدی، نقدینگی مورد نیاز برای تکمیل طرح های آنها را فراهم می‌کرد.
پس از مدتی حجم تولید شرکت ها افزایش پیدا می کرد و افزایش قیمت سهام از محل افزایش تولید حاصل می شد.
این یعنی یک بازی برد برد!
سوم - را ه سوم برای کنترل بازار، جمع کردن بساط نوسان گیری های کوتاه مدت از بازار بود.
این کار باعث کنترل عرضه های هیجانی و تقاضاهای احساسی می شد.
چند نکته و توصیه به سهامداران خرد
۱- سهامداران جزء بازار به شدت از تغییر و جابجایی مکرر سهام بپرهیزند.
بد ترین و بی نتیجه ترین کار، از این شاخه به آن شاخه پریدن است و در آخر چیزی جز ضرر ندارد.
۲- سهامداران اگر به سرمایه های خود نیاز مبرم ندارند صبر کنند، مطمئن باشند صبر کردن نتیجه بخش خواهد بود، بارها شده سهامی که ارزش خود را چند ده درصداز دست دادند، و در اندک زمانی ارزش خود را بازیافتند.
۳- سهامداران خرد، برنامه ای منظم برای بررسی شرایط بازار داشته باشند و از بررسی لحظه ای و روزانه بازار، علی الخصوص در ساعات معاملات بپرهیزند، چرا که رصد لحظه ای بازار موجب بروز رفتارهای هیجانی و به دور از منطق می شود و زمینه ضررهای مکرر را فراهم می کند.
۴- هیچگاه در بازار به دنبال نوسان گیری نباشند، چرا که نوسان گیری ممکن است، زمینه ساز سودهای کوتاه مدت شود ولی در مقابل ضررهای فراوانی به دنبال دارد.
۵- طمع آفت سهامداری است، برای سهام خود حد سود منطقی و متناسب با شرایط بنیادی سهم قائل باشند و بدانند،انتهای طمع، فروش سهام و خروج از سهم با ضرر خواهد بود.
۶- در آخربا اینکه نمی توان رفتار بازار را به صورت صد در صد صحیح پیش بینی کرد، اما به احتمال قریب به یقین، بازار مسیر رشد مجدد را آغاز خواهد کرد،
دلیل این پیش‌بینی هم نه تحلیل های بنیادی ونه تحلیل‌های اقتصادی است.
دولت محترم برای انتخابات خرداد مطمئنا نیاز به رضایت چند ده میلیون سهامدار خواهد داشت، لذا به نظر می آید رشد بازار از اواخر امسال آغاز خواهد شد،
ناامید نباشید و بدانید، طمع و ناامیدی، زمینه ساز سوختن فرصت هاست.
