نامه‌نگاری‌های ایرانیان با امام علی‌النقی(ع)

نوائیان – شبکه وکالت، در دوران پراختناق خلفای جائر عباسی، بهترین ابزار برای حفظ ارتباط میان شیعیان و امام(ع) بود؛ وکلا نامه‌های مردم را که دربرگیرنده پرسش یا پیامی بود، دریافت می‌کردند و با روش‌های مخفی برای امام(ع) می‌فرستادند. در دوران امامت امام هادی(ع) که با عصر خلافت متوکل عباسی، یکی از سفاک‌ترین خلفای این دودمان، مصادف بود، این شبکه کارآیی بالایی داشت و توانست نقش مؤثری در گسترش معارف اهل‌بیت(ع) داشته‌باشد. در این دوران، نامه‌های فراوانی از نقاط مختلف جهان اسلام و به ویژه ایران که شیعیان در مناطق مختلف آن حضوری پررنگ داشتند، به سامرا و محضر آن حضرت ارسال می‌شد. مروری بر کتاب‌های روایی و اسناد و نوشته‌های تاریخی، مبدأ این نامه‌نگاری‌ها را روشن می‌کند؛ قم، شهرری، قزوین، کاشان، نیشابور و اهواز، مناطقی بودند که بیشترین مکاتبات را از سرزمین ایران با امام هادی(ع) داشتند. از قم که محل تمرکز بیشتر شیعیان بود، افرادی مانند حسین بن مالک قمی، محمد بن علی اشعری قمی، ابوطاهر بن حمزه قمی و احمد بن محمد اشعری قمی، با امام هادی(ع) مکاتبه داشتند و پرسش‌های خود را مطرح می‌کردند. نامه‌های ری، توسط شیعیانی مانند احمد بن اسحاق رازی، صالح بن مسلم رازی و سهیل بن زیاد رازی برای امام(ع) ارسال می‌شد. علی بن عمرو عطار از قزوین و علی بن محمد قاسانی(کاشانی) از کاشان برای امام دهم(ع) نامه می فرستادند و داود بن ابی‌زید(صادق اللهجه) به همراه بُشر بن بشّار نیشابوری نیز از خطه خراسان و شهر نیشابور، سوالات و مشکلات خود را به محضر امام(ع) عرضه می‌داشتند. از اهواز نیز، شیعیانی مانند حسین بن سعید اهوازی، این فرصت را یافتند که با مقتدای خود مکاتبه داشته‌باشند.∎​