آیت‌الله کعبی: مساجد به جای ایجاد صندوق قرض‌الحسنه، اشتغال‌زایی کنند
آیت‌الله عباس کعبی نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در دیدار حجت‌الاسلام سیدناصر میرمحمدیان مدیرعامل بنیاد هدایت و دیگر مسئولان این بنیاد اظهارداشت: تشکیل بنیاد هدایت، حرکتی لازم، ضروری و بسیار خوبی بود.
وی با تأکید بر تناسب ساختار و محتوا بیان داشت: با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی فعال، این ساختار می‌تواند در یک برنامه‌ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت اجرایی شود و به هدف جامعه‌پردازی با محوریت مسجد و محله بینجامد؛ البته این کار نیاز به صبر و حوصله دارد.
نماینده مجلس خبرگان رهبری افتادن در دام دیوان‌سالاری اداری را یکی از آسیب‌های مجموعه‌های این چنینی دانست و گفت: اگر به کار خود جنبه مردمی و بعد انگیزشی بدهید حتما موفق‌تر خواهید بود. از آنجا که مجموعه شما خوش فکر و برنامه‌ریز است، می‌توانید این کار را به سرانجام برسانید.
محتوا سازی، نخستین گامی که بنیاد هدایت پیش رو خود دارد
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم یکی از کارهای مهم بنیاد هدایت را محتوا سازی برای امامان محله عنوان کرد و اظهارداشت: محتوا سازی یعنی باید نرم افزار اسلام و مکتب اهل بیت(ع) را به طور عملیاتی و به دور از تحجر و التقاط، به شبکه امامت ارائه دهید تا هدف تعالی شبکه امامت در سایه محتوای غنی محقق شود. این کار نه با بخشنامه، دستورالعمل و ساختارسازی صرف پیش نمیرود؛ امام محله نیاز به محتوا و برنامه دارد.
کعبی با توجه به تنوع فرهنگی، جغرافیایی، قومیتی و اجتماعی کشور، کار تولید محتوا برای امام را حساس و دقیق خواند و گفت: بیانات رهبر معظم انقلاب در آخرین جلسه‌ای که با اعضای خبرگان داشتند، می‌تواند برای تولید محتوای شما نقشه‌راه باشد. باید آموزه‌های غنی اسلامی را از منابع اصلی خود و با توجه به مقتضیات زمان استخراج کرده و در اختیار امامان محله قرار دهید.
وی افزود: رهبری فرمودند که مفهوم توکل، زهد، صبر و قیام برای خدا را امام راحل عملیاتی کرد. قبل از انقلاب برداشت از این مفاهیم، منفی بود؛ توکل را بی‌خاصیتی، زهد را رهبانیت را معنا می‌کردند اما حضرت امام این مفاهیم اصیل را در میدان عمل احیا کرد. البته بزرگانی مانند علامه طباطبایی، شهید مطهری و اندیشه‌ورزان بزرگ دیگری نیز در این عرصه کار می‌کردند اما عمدتاً این کار هنر امام بود.
طراحی چرخه پیام نیاز اصلی مفهوم سازی
نماینده مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه امروز ما نیاز به مفهوم سازی متناسب با مقتضیات زمان داریم، گفت: برای مفهوم‌سازی باید یک چرخه پیام تعریف کنیم که از تولید پیام، پالایش پیام، بازتولید پیام، توزیع پیام، بازتوزیع پیام و مصرف پیام در آن چرخه مشخص باشد. تولید پیام را از قرآن، سنت و نظریه پردازان دین بگیریم که در رأس آنها امام و رهبر معظم انقلاب است و در مرحله بعد شخصیت‌هایی مانند علامه طباطبایی، شهید مطهری، شهید صدر، شهید بهشتی و علامه مصباح یزدی هستند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأکید کرد: برای اینکه معنای دقیق معارف دینی را دریابیم باید به بزرگان مراجعه کنیم. این مفاهیمی که از بزرگان می‌گیریم باید پالایش شود و متناسب با مخاطب بازتولید و مشخص شود که امام محله چگونه باید از این مفاهیم استفاده و به مردم عرضه کند و در نهایت دستاورد آن مشخص شود. کسانی را برای مدیریت چرخه پیام مشخص کنید. از ابزار نوین برای این چرخه پیام استفاده کنید و پردازش رسانه‌ای کنید چراکه نسل معاصر حوصله مطالعه مفصل ندارد و دنبال محتوای کپسولی هستند. هنر شما به این است که محتوای موجز و غنی تولید کنید.
تربیت راهیار به اندازه تولید محتوا داری اهمیت است
کعبی تربیت شبکه راهیاری را بسیار مهم دانست و گفت: تربیت معین امام مسجد، هم‌عرض تولید محتوا است. این فرد باید خودش کار بلد و با انگیزه باشد، تا بتواند امام محله را پشتیبانی کرده و امام جماعت نسبت به او احساس نیاز کند. هنر راهیار این است که به دل امام محله راه پیدا کند و او را به خود جذب کند نه اینکه با بخشنامه بخواهند او را راهبری کند.
نماینده مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: راهیار باید یک شبکه‌ای از جوانان انقلابی را گرد امام جماعت جمع کند تا او را حمایت کنند. کار راهیاری نیاز به آموزش دارد؛ حلقه وصل شما در کار این‌ها هستند. در محله نیز امام جماعت نیاز به معین دارد. هر اندازه راهیار قوی باشد کار شما بهتر پیش می‌رود و در غیر این صورت کار شما با مشکلاتی مواجه خواهد شد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تأسیس دانشکده یا اندیشکده‌ای برای تربیت راهیار را یکی از لوازم این کار برشمرد و گفت: راهیاران باید طبق ضوابط خاصی جذب شوند و امکانات در اختیار آنها قرار گیرد. گذراندن یک دوره کار ورزی نیز برای راهیاران لازم است تا پس از آنکه امتحان پس دادند، این مسئولیت را بر عهده بگیرد.
تعدد و ناهماهنگی نهادهای مدعی اداره مسجد، مانعی بر سر راه تعالی شبکه امامت
کعبی به آسیب شناسی وضعیت فعلی مساجد پرداخت و بیان داشت: مساجد ما در اوایل انقلاب وظایفی را به صورت خودجوش داشتند و کارهایی را برعهده گرفتند اما رفته رفته برخی از نهادها مثل بسیج، کانون‌های فرهنگی و صندوق قرض الحسنه راه افتاد و در خصوص اداره مسجد مدعیان زیادی روی کار آمدند.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) افزود: متناسب با بیانیه گام دوم باید مأموریت های مسجد پردازش نوین شود و به با هدف جذب مردم به سمت مسجد باز طراحی شود. اگر این اتفاق نیفتد با مساجدی روبرو خواهیم شد که چند پیرمرد در آن نماز می گذارند.
اشتغال زایی؛ مأموریت ویژه مساجد در شرایط کنونی
وی پرداختن به مسئله اشتغال زایی را یکی از مأموریت های مهم مسجد در شرایط کنونی دانست و گفت: ممکن است برخی اعتراض کنند که مگر مسجد، اداره کار است؟ مسجد جای نماز است. در پاسخ باید بگوییم که رهبر معظم انقلاب سال‌هاست که بحث اقتصاد را مطرح می‌کنند، امروزه مشکل اصلی کشور مسئله اقتصاد است. اگر مساجد در این زمینه هیچ نقشی نداشته باشد طبیعتاً کسی به سراغ آنها نخواهد آمد.
نماینده مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: در این جنگ اقتصادی جایگاه مسجد کجاست؟! به جای تأسیس صندوق قرض الحسنه، مساجد باید به بحث اشتغال ورود پیدا کند. شاید برخی بگویند که دولت با این همه عرض و طول و امکانات نتوانست، مسجد چطور می تواند از عهده این کار برآید؟! طرح هایی وجود دارد که می‌توان با کمک آن مساجد را در این زمینه فعال کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به ارائه طرح خود در زمینه اشتغال زایی در مساجد پرداخت و گفت: مردم و جوانان نیازمند به کار با هر علاقه و سلیقه‌ای فراخوان شوند تا ثبت‌نام کنند. در کنار آن مسجد مشاوران شغلی را به کار گیرد تا استعدادهای شغلی این افراد را کشف کنند. پس از استعدادیابی صحیح، فرد را قانع کنند که به دنبال استعداد خود برود و منتظر کار دولتی نباشد؛ باید این افراد فرهنگ کار را بر اساس آموزه های نبوی به آنها عرضه کند.
کعبی افزود: یکی از کارهایی که مساجد می‌توانند در این زمینه انجام دهند هماهنگی با بانک ها، مراکز فنی و حرفه‌ای و شرکت‌های بزرگ است. این کار به نوعی پشتیبانی شغلی از افراد بی‌کار است. این فرآیند نیاز به هماهنگی با مسئولان استان و شهرستان و حتی برخی از مسئولان کشوری دارد. البته این استعدادیابی و پشتیبانی شغلی نیز کار هر کسی نیست.
گره‌گشایی از مشکلات مردم با راه اندازی کارگروه اشتغال در مسجد
وی راه اندازی کارگروه اشتغال در مسجد را یک حرکت راه‌گشا دانست و گفت: فارغ التحصیلان رشته‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی و ... می‌توانند در این کارگروه بحث مشاوره شغلی را برعهده بگیرند تا متناسب با مأموریت‌های مسجد، شرایط منطقه خود این مهم را انجام دهند. اگر می‌گوییم مسجد سنگر است در شرایطی که در جنگ اقتصادی هستیم، این کار یکی از مهم‌ترین کارکردهای مسجد است.
نماینده مجلس خبرگان رهبری به مسئولان بنیاد هدایت توصیه کرد: با برخی نهادها و مجموعه‌ها مانند شبکه صالحین هم‌افزایی داشته باشید چراکه آنها کاری نظیر شما را در پیش گرفته‌اند. برخی از راهیاران شما می‌توانند عضو شبکه صالحین نیز باشند؛ بنابراین به فکر هم‌افزایی و هماهنگی با مجموعه‌های این چنینی باشید.
امامان محله‌های حاشیه نشین و کم برخوردار را فعال کنید
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم توجه به سکونتگاه‌های غیر رسمی، بافت‌های فرسوده و مناطق حاشیه‌نشین را مهم خواند و گفت: در برخی از این مناطق ممکن است پستوهایی برای انحراف، فرقه‌سازی و معضلات اجتماعی وجود داشته باشد؛ امامان محله این مناطق را باید فعال کنید. تجربه نشان داده در جاهایی که ما حضور فعال نداریم دشمن سرمایه‌گذاری می‌کند.
کعبی بیان داشت: در این مناطق به جای کارگروه اشتغال باید قرارگاه جهادی و محرومیت‌زدایی در کنار مسجد تشکیل دهید. از گروه‌های جهادی بخواهید که در این مناطق کار کنند.
وی با بیان اینکه به منظور خودسازی، جامعه‌پردازی و دولت سازی، ظرفیت‌های مسجد باید فعال شود، گفت: فعالیت‌های بنیاد هدایت نوید بخش است که این انرژی جوانی صرف محتوا، تربیت نیرو و تحول در مأموریت‌های سنتی مسجد متناسب با گام دوم شود و خدمت به مرحومان را نصب‌العین خویش داشته باشید؛ در این صورت تعالی شبکه امامت محقق خواهد شد.
می‌خواهیم امامان محله به نقشه تحول دست یابند
حجت‌الاسلام سیدناصر میرمحمدیان مدیرعامل بنیاد هدایت نیز در این دیدار ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‌های بنیاد هدایت و همچنین تشریح اهداف این مجموعه، اظهار داشت: فرمایشات شما به دغدغه‌های ما بسیار نزدیک است؛ توانمندسازی شبکه امامت و راهیاران از برنامه‌های جدی بنیاد هدایت است که در حال پیگیری آن هستیم.
وی افزود: ما به دنبال این هستیم که امامان در حوزه های مختلف اشتغال، آسیب‌های اجتماعی، خانواده، سلامت و ... به نقشه تحول دست یابد و بداند که باید محله را در ده سال آینده به کدام سمت ببرد.
مدیرعامل بنیاد هدایت با اشاره به اینکه دوره تخصصی برای امامان طراحی شده است، گفت: در نظر داشتیم که دوره ای را هم برای راهیاران داشته باشیم.
