قانونی که نگذاشت مریم‌میرزاخانی برای دخترش تابعیت‌ایرانی بگیرد
به گزارش کارگرانلاین، شنبه روز بدی بود، این را عکس‌های سیاه پروفایل کاربران شبکه‌های مجازی نشان می‌داد؛ پیام‌های تسلیتی که دست به دست می‌شد؛ همراه با تصویرهای تقریبا یکسان و مشابهی از یک زن موفق ایرانی با نگاهی نافذ و سکوتی که حالا دیگر برای همیشه است.
شنبه، خبر رسید که مریم میرزاخانی، نابغه ریاضی ایران و جهان نتوانسته بیشتر از این سرطان را تاب بیاورد. خبر رسید که برنده جایزه فیدلز، در چهل سالگی، به این سرعت برای همیشه با ریاضیات خداحافظی کرده است. این خبر تنها چند روز بعد از اعلام ابتلای او به سرطان منتشر شد، وقتی همه بی‌خبر از این که سرطان چه پیشرفتی کرده، امیدوار بودند زمان که می‌گذرد، بشنوند حال این ریاضیدان بهتر شده و قرار است باز هم افتخارآفرینی کند. اما اینطور نبود و در بهت و ناباوری، علامتی مشکی کنار معدود عکس‌های منتشرشده از مریم میرزاخانی گذاشته شد.
بعد از درآمدن از بهت این خبر، وقتی همه مطمئن شدند آنچه شنیده‌اند درست است، واکنش‌های مختلف به این اتفاق شروع شد؛ از پیام‌های رسمی مسئولان تا ابراز تاسف مردم. ابراز ناراحتی البته فقط به مرگ این نابغه یا آنطور که به او لقب دادند، ملکه ریاضی ایرانی، محدود نمی‌شد؛ این افسوس خوردن شامل موارد دیگری هم بود؛ حمایت نشدن نخبگان و مهاجرت مریم میرزاخانی و استعدادهایی مانند او، ناشناخته بودن نابغه‌هایی مانند مریم میرزاخانی، معرفی نکردن او به عنوان یک الگو برای دختران کشورمان و وضعیت نه چندان مناسب آموزش و پرورش و آموزش عالی.
عده‌ای هم خواستند نام یک بزرگراه، خیابان یا میدان به نام این دانشمند باشد تا یادش ماندگار بماند. در عین حال یکی دیگر از مواردی که با مرگ این دانشمند ایرانی بار دیگر مطرح شد، مساله انتقال تابعیت از مادر ایرانی به فرزند بود. شاید این موضوع در نگاه اول، دورترین مساله‌ای باشد که با مرگ یک ریاضیدان به ذهن برسد، اما با خبرهایی که درباره آناهیتا، دختر مریم میرزاخانی و قبول نشدن درخواست تابعیت ایرانی برای او شنیده می‌شد، چندان دور از انتظار نبود که کاربران شبکه‌های اجتماعی، به این موضوع هم اشاره کنند و از وضعیت آناهیتا و افراد دیگری بگویند که نمی‌توانند تابعیت ایرانی بگیرند چون پدرشان ایرانی نیست.
تابعیت ایرانی بر اساس قوانین
قوانین مربوط به تابعیت در قانون اساسی و مدنی کشورمان آمده است. مواد 976 تا 991 قانون مدنی درباره تابعیت یا عدم تابعیت تصریح دارد.
جدول زیر، بعضی از قوانینی را که به تابعیت ایرانی اختصاص دارد نشان می‌دهد؛ قوانینی که برخی از آنها مورد بحث فعالان اجتماعی قرار گرفته مانند ماده قانونی که تاکید می‌کند تابعیت تنها از پدر است که می‌تواند به فرزند منتقل شود:
ماده قانونی
شرح ماده قانونی
ماده 976 قانون مدنی
اشخاص ذیل تبعه ایران محسوب می‌شوند:
کلیه ساکنین ایران به استثنای اشخاصی که تبعیت خارجی آنها مسلم باشد. تبعیت خارجی کسانی مسلم است که مدارک تابعیت آنها مورد اعتراض دولت ایران نباشد.
کسانی که پدر آنها ایرانی است اعم از اینکه در ایران یا در خارجه متولد شده باشند.
کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنها غیرمعلوم باشند.
کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده بوجود آمده‌اند.
کسانی که در ایران از پدر تبعه خارجی بوجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن هجده سال تمام لااقل یکسال دیگر در ایران اقامت کرده باشند والا قبول شدن آنها به تابعیت ایران بر طبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است.
هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند.
هر تبعه خارجی که تابعیت ایران را تحصیل کرده باشد.
ماده 977 قانون مدنی
الف - هرگاه اشخاص مذکور در بند 4 ماده 976 پس از رسیدن به سن 18 سال تمام بخواهند تابعیت پدر خود را قبول کنند باید ظرف یک سال درخواست کتبی به ضمیمه تصدیق دولت متبوع پدرشان دایر به اینکه آنها را تبعه خود خواهد شناخت به وزارت امور خارجه تسلیم نمایند.
ب - هرگاه اشخاص مذکور در بند 5 ماده 976 پس از رسیدن به سن 18 سال تمام بخواهند به تابعیت پدر خود باقی بمانند باید ظرف یکسال درخواست کتبی بضمیمه تصدیق دولت متبوع پدرشان دایر به اینکه آنها را تبعه خود خواهد شناخت به وزارت امور خارجه تسلیم نمایند.
قوانین تغییر می‌کنند؟
طرح تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی از مدتها پیش در دستور کار مجلس قرار گرفته است. سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس هم اعلام کرده بود در حال حاضر یک میلیون فرد بی هویت که حاصل ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی‌اند رد کشور ساکنند و با مشکلات بسیاری درگیرند.
اما حالا چند روزی است که خبر رسیده تغییراتی در کمیسیون فرهنگی درباره بعضی از مواد قوانین مربوط به تابعیت تصویب شده و در انتظار تصویب در مراحل بالاتر است. با این حال، بعضی از حقوقدان‌ها می‌گویند این مصوبات تغییر چندانی در قانون فعلی انتقال تابعیت از مادر به فرزند ایجاد نمی‌کند چون تنها شامل فرزندانی خواهد بود که از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی در ایران به دنیا بیایند و حرفی از افرادی که در خارج از ایران از این والدین به دنیا می‌آیند به میان نیامده است که چنین مواردی هم کم نیستند مانند همین مورد اخیر؛ دختر مریم میرزاخانی.
به همین دلیل هم هست که کاربران شبکه‌های اجتماعی در میان بغض و اندوه مرگ این نخبه ایرانی، درخواست‌هایی را مطرح می‌کنند که شاید این بار بتواند علاوه بر معادلات ریاضی، بعضی از معادلات دیگر را هم حل کند. آنها می‌گویند اگرچه مریم میرزاخانی در حالی از دنیا رفت که نتوانست برای فرزندش تابعیت ایرانی بگیرد، اما هنوز هم دیر نیست و برای دیگران می‌توان دست به اصلاح قوانین زد و همچنین درخواست می‌کنند: آقای رییس‌جمهور، به پاس تلاش مریم میرزاخانی برای اعتلای نام ایران و ایرانی، به دخترش آناهیتا با مصوبه هیات وزیران تابعیت ایرانی اعطا کنید، شاید اقدام شما سرآغاز مسیری باشد که به اخذ تابعیت فرزندان مادران ایرانی بینجامد/.خبرآنلاین
