چرا تا ۸۰ سال قبل در هیچ جای جهان جز ایران یخ نبود
راز یک حمام درباره خوشگذرانی ایرانی‌ها
به گزارش کارگرآنلاین، سید محمد بهشتی با تأکید بر اهمیت خوشگذرانی در فرهنگ ایرانی، به وجود حیاط در خانه اشاره کرد و اظهار داشت: مهمترین مکان در خانه ایرانی، حیاط است، حیاطی باصفا که همه در و پنجره‌ها برای خوشگذرانی به‌روی این مرکز صفا باز می‌شود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ضمن تقدیر از فریار جواهریان، دبیر نمایشگاه «گلگشت ایرانی» گفت: توجه جواهریان به این موضوع بسیار بااهمیت است چرا که شاید این موضوع چندان مورد توجه دیگران نبوده و فکر نمی‌کردند که تجربه تاریخی در سرزمین ما می‌تواند موضوع گلگشت یا به‌قول خارجی‌ها پیک‌نیک باشد.
وی با ابراز تأسف از اینکه "ما امروز به نگاهی که روزگاری اروپایی‌ها به ایران داشتند دچار شده‌ایم"، گفت: از ابتدای دوران صفوی شاهد رفت‌وآمد زیاد اروپایی‌ها به ایران هستیم. آنها در سفرنامه‌هایشان مکرر اظهار تعجب می‌کنند که چرا ایرانی‌ها این سرزمین را برای زندگی انتخاب کرده‌اند، سرزمینی خشک و فقیر البته از نظر آنها!
بهشتی با اشاره به مقایسه ایران با اروپا توسط این گردشگران گفت: آنها تصور می‌کردند ایران سرزمین سختی برای زندگی کردن است، با این حال در همان سفرنامه‌ها وقتی مثلاً به اصفهان می‌رسیدند تعجب می‌کردند که چطور در شهر این‌همه درخت وجود دارد، چرا که در آن زمان داخل شهرهای اروپایی درخت نبوده و درختان خارج شهرها بودند.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با ابراز اینکه در اصفهان به‌قدری درخت وجود داشته که آن را مشابه یک جنگل دانسته‌اند، این تناقض‌ها را قابل توجه دانست.
بهشتی در ادامه گفت: امروز ما به‌شدت به نگاهی که اروپایی‌ها داشته‌اند مبتلا شده و تصور می‌کنیم که به ایرانی‌ها نمی‌آید خیلی اهل تفریح و تفرج و خوشگذرانی باشند.
استفاده از یخ برای خوشگذرانی
بهشتی با بیان اینکه تا قبل از اختراع یخچال یعنی حدود 80ــ70 سال پیش، در هیچ کجای جهان در فصل گرما به‌جز ایران یخ پیدا نمی‌شد، گفت: این در حالی است که ایرانی‌ها از یخ فقط برای خوش‌گذراندن استفاده می‌کردند.
وی افزود: ایرانی‌ها از یخ برای خنک کردن شربت در گرمای تابستان استفاده می‌کردند و این امر فقط در انحصار پولدارها نبود بلکه همه به یخ دسترسی داشتند.
بهشتی با یادآوری اینکه سفره ایرانی نیز به همه ایرانی‌ها اعم از غنی و فقیر تعلق داشته است، گفت: آخرین مأموریت سفره ایرانی سیر کردن شکم و اولین مأموریتش ارضای خاطر بود چون غذای ایرانی حامل عطر و طعم است و فقط در پروتئین و ویتامین خلاصه نمی‌شود.
وی با تأکید بر این نکته که هیچ صحنه‌ای که مشمول خوشگذرانی ایرانی‌ها نباشد، مشاهده نمی‌شود، گفت: حمام گنجعلی خان شهادت می‌دهد که حتی حمام رفتن ایرانی‌ها هم مشمول خوشگذرانی ما بوده است.
بهشتی از بازار رفتن به‌عنوان یکی دیگر از موضوعات خوشگذرانی ایرانی‌ها نام برد و گفت: حتی امروز هم یکی از دلایل بازار رفتن ما ایرانی‌ها خوشگذرانی است.
وی در ادامه به وجود محوطه‌ها و باغ‌های عمومی برای خوشگذرانی در نزدیکی بسیاری از شهرها اشاره کرد و گفت: به همین دلیل مشهد "وکیل‌آباد"، اصفهان "بیشه‌های ناژوان"، قزوین "باغ حکم‌آباد" و شیراز "قصرالدشت" را داشت.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تصریح کرد: هیچ موضوعی نیست که موضوع این صفا و کیفیت نباشد اعم از فرش، ادوات زندگی و غیره.
بهشتی در ادامه افزود: اگر بهانه پل خواجو عبور از زاینده‌رود است و ما کاری می‌کنیم که افراد بایستند و چشم‌انداز این پل را نگاه کنند، اما در برخی امور مانند "سیزده به‌در" همین بهانه هم وجود ندارد.
وی با بیان اینکه در "سیزده به‌در" نیاز اولیه‌ای برطرف نمی‌شود، گفت: همین موضوع نشان می‌دهد که ما ایرانی‌ها چقدر حاضر به صرف وقت و سرمایه برای خوش‌گذراندن هستیم.
ساکنان شهر سوخته فرصت بازی هم داشتند
بهشتی راجع به بازدید از شهر سوخته گفت: در این بازدید به من گفته شد که شهر سوخته از نظر مدنیت بسیار مرتبه عالی داشته و نشانه آن هم صفحه بازی کشف‌شده‌ای بود که به من نشان دادند.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: وجود این صفحه بازی نشان می‌دهد که مردم این شهر آن‌قدر فرصت داشتند که بتوانند یک بازی را پدید آورده و به آن بپردازند و مشکل آنها برطرف کردن نیازهای اولیه زندگی نبوده است.
وی با اشاره به اینکه ایرانی‌ها فرصت خوش‌گذراندن داشته و به‌راستی زندگی می‌کردند، گفت: این در حالی است که اروپایی‌ها تصور می‌کردند ایران جای زندگی نیست و متأسفانه امروز ما هم به این تصور مبتلا و در زندگی دچار اختلال شده‌ایم.
بهشتی تصریح کرد: متأسفانه شامه‌های ما دیگر بوهای خوش را و گوش‌هایمان، صداهای خوش را تمنا نمی‌کنند، این در حالی است که روزگاری در سراسر شهر تهران، سمفونی صدای خوش پرندگان وجود داشته است.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پایان ابراز کرد: امیدواریم با گلگشت و تماشا بتوانیم بار دیگر در قامت خودمان عرض‌اندام کرده و حالمان خوب شود.
منبع: تسنیم
