مسدود شدن کانال سوئز و یادآوری یک فرصت ویژه به ایران
روز سه شنبه، سوم فروردین ماه، کشتی ا‌ور گرین با پرچم پاناما در حال عبور از کانال سوئز بود که به واسطه وزش باد شدید با سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت در این منطقه، از مسیر خود منحرف شد و این آبراهه مهم بین المللی را مسدود کرد.
این کشتی کانتینری که طول و عرض آن به ترتیب ۴۰۰ و ۵۹ متر است، متعلق به شرکت تایوانی اورگرین بوده و وزنی معادل ۲۲۰ هزار تن دارد و از چین به سمت رتردام هلند در حال عزیمت بوده است. به گفته مسئولان شرکت صاحب کشتی، به هیچ یک از خدمه و بار موجود در کشتی آسیبی وارد نشده است و این اتفاق، آلودگی زیست محیطی نیز بر جای نگذاشته است.
بیشتر بخوانید: رئیس جمهور مصر پایان بحران کانال سوئز را اعلام کرد
مسدود شدن کانال سوئز به عنوان یکی از مهمترین آبراهه های داد و ستد کالا و انرژی در جهان، می‌تواند تاثیراتی جبران ناپذیر بر اقتصاد جهانی وارد کند زیرا حدود ۱۰ درصد از تجارت بین‌المللی شامل بخش قابل توجهی از نفت مورد نیاز جهان از این مسیر دریایی عبور می‌کند.
تا پیش از این واقعه، که در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه است، هر روز به‌طور متوسط ۵۰ کشتی غول‌پیکر از کانال سوئز عبور می‌کردند، فقط در سال گذشته نزدیک به ۱۹ هزار کشتی از آن عبور کرده و مسدود شدن این آبراه به مدت چند روز، انتقال کالاهای تجاری و نفتی را با آسیب جدی مواجه کرده است.
ترافیک دریایی ایجاد شده در دریای سرخ، ناشی از مسدود شدن کانال سوئز (مربوط به هشتم فروردین 1399)
دنیا نمی تواند نقش ویژه ترانزیتی ایران را نادیده بگیرد
این اتفاق بی‌سابقه، جدا از چالش‌هایی که برای تجارت جهانی ایجاد کرده و تاثیراتی که بر بازارهای بین المللی گذاشته است، اهمیت فراوان فعال سازی کریدورهای بین المللی ایران را روشن می‌سازد.
در همین راستا، محمدجواد شاهجویی، کارشناس اقتصاد حمل و نقل و ترانزیت در گفت‌وگو با فارس، بر نقش ایران به عنوان مسیر کم هزینه و پایدار اتصال شمال-جنوب تاکید کرده و بسته شدن کانال سوئز را مثالی واضح از عدم توانایی کشورهای متخاصم در نادیده‌گیری نقش ترانزیتی ایران در مبادلات بین‌المللی عنوان کرد.
وی افزود: متاسفانه مسائل و چالش های داخلی اجازه نداده است تا در کشور، برای ترانزیت کارویژه تعریف شود، در حالی که کشور ما، استراتژیک‌ترین موقعیت منطقه‌ای برای ترانزیت کالاهای بین المللی را به خود اختصاص داده است و از این رهگذر می‌تواند درآمدهای پایدار جایگزین فروش نفت خود را استحصال کند.
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل و ترانزیت اظهار کرد: بهره وری پایین ناوگان حمل و نقل ریلی و جاده‌ای، نبود زیرساخت‌های مناسب حمل و نقل از جمله محورهایی که به تکمیل کریدورهای ترانزیتی کمک می کنند، دخالت نهادها و ارگان‌های مختلف در مساله ترانزیت، پیچیده بودن فرآیندهای اجرایی ترانزیت بین المللی در کشور و در نهایت نبود متولی واحد و ذی‌قدرت در مساله ترانزیت از معضلاتی است که موجب شده است سهم ترانزیت ایران از کالاهای بین‌المللی و به تبع آن درآمدهای حاصله محدود باشد.
بسته شدن کانال سوئز می‌تواند فرصتی برای احیای نقش ترانزیتی ایران باشد
شاهجویی، بسته شدن کانال سوئز را سیگنالی قوی به ایران برای اقدام سریع در مورد وضعیت ترانزیت خود عنوان کرد و ادامه داد: در شرایطی که دولت آمریکا به کمک همکاران منطقه‌ای خود در تلاش است تا بتواند سهم ایران از مبادلات جهانی را به طرق مختلف کاهش دهد، این اتفاق به ما اثبات کرد که در صورت اقدام به موقع و درست، می‌توانیم از موقعیت بی نظیر ژئوپولیتیک خود برای بی اثر کردن تحریم ها استفاده کنیم..
وی توضیح داد: به عنوان مثال اگر در همین شرایط پیش آمده، در ایران یک کارگروه ویژه برای عبور بار کشتی های معطل مانده در دریای سرخ از داخل خاک کشور تشکیل می شد و فرایند های گمرکی و بندری در کشور برای این امر تسهیل می شد، شاهد عبور حجم گسترده‌ای از بارهای بین المللی از خاک ایران در مدت زمانی محدود بودیم.
این کارشناس اقتصاد حمل و نقل و ترانزیت عنوان داشت: شرایط پیش آمده نشان داد که مقصر اصلی عدم رشد عملکرد ترانزیتی ایران، نه دشمنی خارجی که ضعف در هماهنگی های اجرایی داخلی است، برای مثال پیش از ورود ویروس کرونا به کشور و در ایام اربعین حسینی مشاهده شد که می توان با تعامل و هماهنگی سریع، یک پروژه حمل و نقلی کلان و ویژه را در کشور با کمترین هزینه ها انجام داد.
شاهجویی تصریح کرد: این نمونه موفق می تواند در مورد مساله حمل و نقل کالاهای بین المللی هم تکرار شود تا با توجه به مزایای مادی و غیر مادی ترانزیت برای کشور، بتوانیم از شرایط اقتصادی حال حاضر خارج شده و وابستگی اقتصاد کشور به نفت را بیش از پیش کاهش دهیم.
