اعمال سفارش شده پیامبر ص و ائمه اطهار برای بزرگداشت روز جمعه

کارگر آنلاین : یکی از اسامی روز جمعه که در قرآن آمده است، یوم الشاهد است چراکه روز جمعه فردای قیامت شهادت می‌دهد. در این روز مردم برای نماز جمعه جمع می‌شوند. یکی دیگر از اسامی این روز، «یوم المزید» است یعنی خداوند رحمت‌های خود را به بندگان زیاد می‌کند.
 

اعمال سفارش شده برای روز جمعه

در کتب ادعیه بیشترین اعمال به جمعه اختصاص داده شده است. تلاوت سوره ها، نمازها، صلوات‌های مخصوص با ذکر آثار آنبرای برطرف کردن حوائج مردم و رسیدن انسان ها به مقام محمود، نشانه اهمیت جمعه نزد خداوند دارد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: جمعه، ۲۴ ساعت شبانه روز دارد که در هر ساعتی ۶۰۰ هزار نفر از آتش جهنم آزاد می‌شوند.
 

از عصر پنجشنبه (یوم الخمیس) هر کسی کار خیری انجام دهد، ثوابش مضاعف می‌شود و عقوبت گناهان را محو می‌نماید و درجات مومنان را در دنیا و آخرت بلند می‌گرداند.
 

اگر کسی حرمت این شب و روز را نگاه ندارد و در شب جمعه معصیتی را آشکار انجام بدهد، در پیشگاه خداوند سبحان عذاب می‌کشد.
 

پیشنهاداتی برای روز جمعه
 
- پیامبراکرم «صلی الله علیه و آله» درخصوص فرستادن صلوات می‌فرمایند: صلوات نوری است که انسان را از پل صراط عبور می‌دهد. اگر انسان قبل و بعد از خواستن حاجات خویش، ۳ بار صلوات بفرستد این دعا آسمانی می‌گردد و خداوند سبحان نظر لطفش را از او دریغ نمی‌فرماید.
 

- در روایتی داریم که امام صادق علیه السلام درباره مردی که می‌خواست عمل خیری مانند انفاق در راه خدا و روزه را انجام دهد فرمودند : مستحب است روز جمعه چنین کند زیرا عمل در آن روز چند برابر ارزش دارد.( در بحارالانوار جلد ۸۹)
 

- در بیانی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند: روز جمعه سرور روزهاست، خداوند نیکی‌ها در آن چند برابر می‌کند و گناهان را در آن می‌زداید و درجات را در آن بالا می ‌برد و دعاها را در آن مستجاب می ‌کند و اندوه‌ها را در آن برطرف می ‌سازد و حاجت ‌های بزرگ را در آن بر می ‌آورد ... (کافی ج ۱ ص ۴۰)
 

- نیز فرمودند: روز جمعه بر من بسیار صلوات بفرستید، زیرا روز جمعه روزی است که اعمال آدمی در آن چند برابر می‌شود.
 

- در جایی دیگر حضرت می فرمایند؛ هر جمعه برای اعضای خانواده خود چیزی از قبیل میوه و گوشت به عنوان هدیه فراهم کنید تا به فرا رسیدن جمعه شادمان شوند. (روضی المتقین ج ۲ ص ۵۸۹)
 

امام باقر علیه السلام می‌فرمایند: هر گاه خواستی پیش از روز جمعه صدقه دهی آن را برای روز جمعه به تأخیر افکن. (عدة الداعی ص ۹۲)
 

غسل جمعه فراموش نشود
 

غسل جمعه مستحب مؤکد است[تذکرة الفقهاء ۲/ ۱۳۷ ـ ۱۳۸ ؛ علامه حلی، مختلف الشیعة، ج۱، ص۳۱۸ ـ ۳۱۹] پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) در اهمیت غسل روز جمعه فرموده است: «هیچگاه غسل جمعه را ترک نکن، هر چند ناچار باشی از پول غذا و خوراک خود صرفه جویی کرده و برای غسل خرج کنی؛ زیرا غسل جمعه یکی از بزرگ ‌ترین و برترین کارهای مستحب است.»[مجلسی، بحار الأنوار، ج۱۸، ص۱۲۹] و امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) هرگاه می‌خواست کسی را سرزنش کند می‌فرمود: «تو حتّی از کسی که غسل روز جمعه را ترک می‌کند ناتوان‌تری.»[علل الشرایع، ج۲، ص۲۸۵.]
 

وقت غسل جمعه
 

وقت غسل جمعه از اذان صبح روز جمعه تا ظهر است[کفایة الاحکام، ج۱، ص۳۸؛ جواهر الکلام، ج۵، ص۷ ـ ۸] و بهتر است نزدیک ظهر آن را به جا آورند.[جواهر الکلام، ج۵، ص۱۳] اگر کسی احتمال می ‌دهد در روز جمعه دسترسی به آب ندارد می ‌تواند روز پنج شنبه غسل کند.[جواهر الکلام، ج۵، ص۱۵]
 

چنانچه غسل جمعه را تا اذان ظهر روز جمعه انجام ندهد، می ‌تواند قضای آن را پس از زوال خورشید (بعد از ظهر) و روز شنبه به جا آورد. برخی گفته ‌اند: اگر غسل جمعه پس از زوال روز جمعه انجام شود، احتیاط آن است که فرد آن را بدون نیتِ ادا و قضا به جا آورد.[مصباح الفقیه، ج۶، ص۱۴؛ العروة الوثقی، ج۲، ص۱۴۳]
 

در حدیث از امام صادق علیه السلام مى‌ خوانیم که فرمود:«هر کس روز جمعه غسل کند وبه هنگام غسل بگوید: اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ، وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاجْعَلْنی مِنَ التَّوَّابینَ، وَاجْعَلْنی مِنَ الْمُتَطَهِّرینَ؛ این غسل ودعا او را تا جمعه دیگر پاک مى‌گرداند».[ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۶۱، ح ۲۲۸]
 

هدف و فلسفه غسل جمعه
 

در روایات فلسفه های مختلفی برای این سنت نبوی ذکر شده است و نقطه آغازین این سنت نبوی را این گونه ذکر کرده اند که در زمان رسول خدا عده ای از انصار در طول هفته با شتران آبکشی و نقل اثاث می کردند و وقتی روز جمعه فرا می رسید و اجتماع می کردند، بوی عرق ایشان موجب آزار دیگر مجتمعین می شد، لذا رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) به ایشان امر فرمودند در روز جمعه غسل کنند و این سنت باقی ماند. (علل الشرایع، ج۲ ص ۸۹۹)
 

در روایتی امام رضا علیه السلام، علت را این گونه بیان می دارند که: خداوند تبارک و تعالی نماز فریضه را با نماز نافله و مستحبی تمام و کامل گردانیده و روزه واجب را با روزه نافله و وضو و طهارت واجب را با غسل روز جمعه تکمیل و تمام فرموده است، بنابراین نقصی که ناشی از سهو و فراموشی حادث شود، توسط غسل جمعه کامل می گردد. (همان، ص ۸۹۸)
 

هم چنین درباره هدف از غسل جمعه در روایات ما آمده است: «فجعل فیه الغسل تعظیما لذلک الیوم و تعظیما علی سایر الایام و زیادة فی النوافل و العبادة» یعنی خداوند غسل در روز جمعه را به خاطر عظمت این روز، و عظمت آن بر سایر روزها و برای اینکه مستحبات در این روز زیاد شود قرار داد....»