تحول در اقتصاد ایران/ روایت المانیتور از میانجیگری احتمالی ژاپن در مذاکرات ایران / چرا روحانی به ژاپن سفر می‌کند؟
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران صبح روز سه‌شنبه تهران را به مقصد کوالالامپور پایتخت مالزی ترک کرد. او قرار است در تاریخ ۱۹ و ۲۰ برای دیدار با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن به این کشور سفر کند.
به گزارش کارگر آنلاین، المانیتور در گزارشی دلیل سفر رئیس‌جمهور ایران به ژاپن را ادامه میانجیگری شینزو آبه برای کاهش اختلافات ایران و آمریکا تشریح کرده؛ آن هم زمانی که با تهدیدهای ایران برای خروج از توافق هسته‌ای موسوم به برجام، کشور فرانسه بهعنوان واسطه تلاش‌های خود را متوقف کرده است.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران در مصاحبه‌ای با المانیتور گفته است: ایران از نخست‌وزیر ژاپن می‌خواهد تا مسیری را ادامه بدهد که مکرون پیش‌تر آغاز کرده بود.
برای روحانی همچنین سفر به ژاپن ممکن است این فرصت را فراهم آورد تا ایران به مخاطبان خود هم در سطح بینالمللی و هم در داخل نشان دهد که فشار اقتصادی اخیر که منجر به ناآرامی‌های گسترده شد، در حال کاهش است.
به گفته اسفندیار باتمانقلیچ، بنیانگذار پایگاه تحلیلی بورس و بازار، آنچه روحانی قصد دارد به نمایش بگذارد این است که حتی در غیاب یک رهبر اروپایی برای ادامه تعامل، هنوز کانال دیگری وجود دارد که می‌توان از طریق آن به چارچوبی برای کاهش تنش‌ها رسید.
او در ادامه گفته است: یک دلیل دیگر این است که ژاپن کشوری است که ایران در آن دارایی‌های توقیفی زیادی دارد. مکرون حتی اگر می‌توانست دونالد ترامپ را به تخصیص اعتبار به ایران راضی کند، یکی از چالش‌هایش این بود که منبع تامین این مبلغ مشخص نبود.از این رو طرح اولیه میانجیگری به معافیت‌های فروش نفت تغییر کرد.
به گفته باتمانقلیچ، ایران بیش از فروش نفت به ارز نیاز دارد. اگر ژاپن بتواند ایده یک بسته مالی را مطرح کند، ممکن است بتواند آن را عملی کند؛ چون دارایی‌های ایران در بانک‌های ژاپن توقیف شده است.
برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران پس از سخنرانی هفته گذشته برای شورای روابط خارجی در واشینگتن اظهار داشت که هیچ تمایلی از سوی دولت ترامپ برای مسامحه -نظیر معافیت موقت از تحریم‌های نفتی- و کشاندن ایران به پای میز مذاکره ندارد.
با این حال، وی از مبادله اخیر زندانی‌ها میان ایالات متحده و ایران بهعنوان اولین گام که می‌تواند منجر به تعامل مستقیم و آزادی سایر زندانی‌های آمریکایی شود، ابراز امیدواری کرد.
زمانی‌که هوک و محسن بهاروند، همتای او در وزارت امور خارجه ایران برای تبادل زندانی‌ها در زوریخ بودند، دیداری با یکدیگر نداشتند. هوک این اتفاق را فرصت‌ِ ازدست‌رفته خوانده و گفته، احتمالا بهاروند در موقعیت مذاکره نبوده است.
هوک در ادامه افزوده است: ما موقعیت‌های دیپلماتیک بسیاری به ایران پیشنهاد دادیم. فرانسوی‌ها، ژاپنی‌ها، عمانی‌ها و پاکستانی‌ها هم همین‌طور. اما ایران دیپلماسی را رد می‌کند.
المانیتور در ادامه می‌نویسد: به‌نظر می‌رسد، تلاش‌های اروپا به رهبری فرانسه برای پیشبرد چارچوبی که ایالات متحده و ایران را به میز مذاکره بازگرداند، با افزایش نگرانی اروپا برای شروع فعالیت‌های هسته‌ای و خروج از برجام متوقف شده است.
قدرت‌های اروپایی هفته گذشته در جلسه کمیسیون مشترک نظارت بر اجرای تعهدات هسته‌ای ایران اعلام کردند، اگر ایران در ماه ژانویه گام بعدی را در جهت کاهش تعهدات برجامی خود بردارد، آنها نیز مکانیسم حل‌وفصل اختلافات را به اجرا خواهند گذاشت.
بر اساس بندهای ۳۵ و ۳۷ توافق هسته‌ای، سازوکار حل اختلافات در واقع ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل متحد و احیای خودکار قطعنامه‌های قبلی و تحریم‌های چندجانبه علیه ایران است.
با خروج ایالات متحده از برجام در ماه می سال گذشته، ایران در اعتراض به ناتوانی سایر امضاکنندگان برجام، تعهدات خود به برجام را کاهش داده است. تصمیم ایران به ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات فردو بیش از سایر اقدامات موجب نگرانی قدرت‌های اروپایی شده است.
حالا ممکن است شینزو آبه بتواند ایران را متقاعد کند که در ماه ژانویه قدمی کوچک‌تر در جهت کاهش تعهدات برجامی خود بردارد. این میانجیگری احتمالا اروپایی‌ها را هم از اجرای سازوکار حل اختلافات بازدارد.
باتمانقلیچ معتقد است: اگر اروپایی‌ها مکانیسم حل اختلافات را به اجرا بگذارند، اما اعتقادی به موثر بودن اعمال فشار حداکثری ندارند. مشکل اینجاست که اقدامات ایران در جهت وخیم‌تر کردن اوضاع نیز سازنده نیست. از نظر افراد مسئولِ منع گسترش تسلیحات در وزارتخانه‌های امور خارجه، این توافق‌نامه‌ها اعتبار خود را از دست داده‌اند، به‌شدت نگران‌کننده است. منبع/تجارت نیوز
