۹ ذی‌الحجه، روز عرفه گرامی باد
روز عرفه یکی از روزهای مهم مسلمانان می باشد ، در این روز اعمال مهمی انجام می شود که ثواب دوچندانی دارند ، یکی از این اعمال می توان به زیارت امام حسین (ع) که امام سوم ما شیعیان می باشد اشاره کرد ، در این مطلب می خواهیم تاریخ دقیق روز عرفه را در تقویم ۱۴۰۰ بررسی کنیم .
روز عرفه یک روز قبل از روز عید قربان می باشد و آغاز مناسک حج می باشد، در این روز حجاج از شهر مکه به صحرای عرفات آمده و در آنجا به راز و نیاز و دعا پرداخته و پس از نماز ظهر و عصر به مکه باز میگردند. در روایات متعدد آمده است که روز عرقه روزی برای استجابت دعا و بخشش گناهان می باشد .
در مفاتیح‌الجنان دربارهٔ روز عرفه آمده است:
از شب‌های پربرکت و شب مناجات با خدا برآورندهٔ حاجات است و توبه در آن شب پذیرفته و دعا در آن مستجاب است و کسی‌که آن شب را به عبادت به سر آورد، اجر صدوهفتاد سال عبادت را دارد، و برای آن شب چند عمل است.
دعاهای مختلفی برای این شب ذکر شده و از جمله شب‌هایی است که احیاء (زنده داشتن آن به دعا و راز و نیاز) بسیار توصیه شده‌است. از اعمال مهم آن زیارت امام سوم شیعیان است.
دعای عرفه
دعای عرفه دعایی نسبتاً طولانی و از اعمال مهم شیعیان در روز عرفه است که پس از نماز ظهر و عصر تا غروب خوانده می‌شود.
دعای عرفه منسوب به حسین بن علی، پیشوای شیعیان، با حجمی حدود ۳۲۰۰ کلمه که با اختلافاتی جزئی در کتب مختلف نقل شده، و مضمونش اعتراف به جایگاه خدا و اقرار به جایگاه انسان در هستی، و نیز حمد و سپاس برای نعمتهای فراوان خداوند بر انسان، یادآوری مشکلات و تب و تابهایی که شخص در عمر خویش از بدو آفرینش تاکنون پشت سر نهاده، و کوشش برای جلب رحمت الهی، و طلب آرامش و عافیت از وی، همچون مهم‌ترین خواستهٔ انسان است.
این دعا حاوی اصلی ذکر شده در همهٔ تحریرها، و ذیلی مذکور در برخی تحریرهای دعا در حدود ۸۰۰ کلمه است.
گفته شده که حسین بن علی این دعا را در روز عرفه و در صحرای عرفات و در کنار همراهانش در بیرون خیمه‌ها خوانده‌است. بر پایهٔ آنچه در اول برخی نسخ‌های دعا ذکر شده، این دعا توسط بشر و بشیر فرزندان «غالب اسدی» نقل شده‌است.
در ایران دعای عرفه با حضور میلیون‌ها نفر در مناطق مختلفی از مساجد، دانشگاه‌ها، امامزادگان و همچنین مناطق عملیاتی جنگ ایران و عراق و همچنین سفارت خانه‌های ایران در خارج از کشور برگزار می‌گردد.
ذیل دعای عرفه
دعای عرفه دارای یک اصل و یک ذیل است. ذیل آن حدود ۸۰۰ کلمه حجم دارد. برخی از عالمان مسلمان، این قسمت را لایه‌ای افزوده بر اصل دعا دانسته‌اند. سبب این دیدگاه، اولا بودن این ذیل در برخی نسخه‌های کهن و نبودنش در برخی دیگر است؛ کهن‌ترین اثر حاوی دعا، اقبال الاعمال ابن طاووس، درگذشته در ۶۶۴ق است و این ذیل در همهٔ نسخه‌های آن نیست.
افزون بر این، ابن عطاء الله اسکندرانی صوفی قرن هشتم در کتاب الحکم العطائیه خود، این دعا را همچون دعایی از خودش کنار دیگر مطالب کتاب آورده‌است؛ حال آن که اگر این دعا را در کتاب ابن طاووس که پیش از وی تألیف شده‌است می‌یافت، اشاره‌ای می‌کرد.
محمد باقر مجلسی، در کتاب بحار الانوار تأکید می‌کند مضامین صوفیانهٔ این بخش از دعا، با عقاید و طرز فکر حسین بن علی و دیگر امامان شیعه سازگار نیست.
در دوران معاصر، برخی نسبت به انتساب این ذیل به حسین بن علی مطالعه کرده، و مقالاتی چند را در این باره نوشته‌اند؛ مقالاتی که هر یک از رویکردی در پی بررسی مسئلهٔ انتساب دعا به حسین بن علی یا نفی این انتساب است.
یک دلیل کسانی که متن را جدا از اصل دعا نمی‌دانند، ارتباط مفهومی دو بخش از متن، و دلیل دیگر نیز، مضامینی از ذیل دعاست که از نگاه ایشان عالی و ارزشمند تلقی می‌گردد.
به هر روی، در ایران برخی محفل‌های دعای عرفه این تتمه را می‌خوانند و در برخی محافل خوانده نمی‌شود. از مطالعات صورت گرفته در بارهٔ انتساب ذیل دعا به حسین، این موارد شایان ذکرند:
ترابی، حسین، «پژوهشی در بارهٔ ذیل دعای عرفه»، میقات حج، سال سیزدهم، شمارهٔ ۵۱، بهار ۱۳۸۴ش؛ کرباسچی، محمد مهدی، بررسی متن، سند، شروح، و نسخ خطی مصادر اولیهٔ قسمت دوم دعای عرفه، پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد رشتهٔ علوم حدیث، تهران، دانشکدهٔ علوم حدیث، بهمن ۱۳۸۵ش؛ مهروش، فرهنگ، «دفاع از اصالت ادعیهٔ اهل بیت ـ مطالعهٔ موردی دعای عرفه»، مجلهٔ حدیث پژوهی دانشگاه کاشان، شمارهٔ ۱۰ انتساب دعا به حسین بن علی
فرهنگ مهروش در مقاله‌ای با عنوان «دفاع از اصالت ادعیهٔ اهل بیت ـ مطالعهٔ موردی دعای عرفه» سعی کرده‌است شواهدی برای تقویت این فرضیه ارائه کند که دعای عرفه از جعفر بن محمد صادق صادر شده، و اشتباهاً به حسین بن علی منتسب گردیده‌است.
