دوستی‌های دختران و پسران جای ازدواج را گرفته است؟
شاید بتوان گفت گسترش شبکه‌های مجازی و سهولت در ارتباط گیری و تبادل افکار و نظرات بین دختران و پسران در کاهش امر ازدواج بی‌تاثیر نبوده است. افراد به داشتن حداقل روابط با جنس مخالف راضی و در مقابل دردسرهای مسئولیت زندگی مشترک را متحمل نمی‌شوند و تعهدی برای انجام امور زندگی مشترک ندارند.
از این رو اگرچه راحتی و سهولت در این ارتباطات دلخواه به نظر می‌رسد اما آنچه در روابط دوستی دختران و پسران مغفول مانده؛ تشکیل خانواده و رسیدن به یک آرامش پایدار است که در رابطه دوستی شاهد آن نیستیم. فارغ از مسائل متعددی نظیر تورم، مشکلات اقتصادی، مشکلات تامین مسکن، اشتغال و... که در کاهش آمار ازدواج نقش ویژه‌ای دارند، سوالی که مطرح است این است که آیا از منظر جامعه شناختی تمایل جوانان به ازدواج کاهش یافته و تشکیل خانواده برای جوان امروزی امری کم ارزش محسوب می‌شود یا خیر؟.
زهرا کمالی دهقان، عضو انجمن جامعه شناسی ایران، در این خصوص گفت: علیرغم اینکه زندگی غیر خانوادگی راحتی زیادی برای جوانان دارد اما همچنان جوانان تمایل زیادی به ازدواج و تشکیل خانواده دارند و این حالت سردی که اکنون نسبت به ازدواج شاهد آن هستیم اغلب به مباحث و مشکلات اقتصادی باز می‌گردد.
این جامعه شناس با اشاره به دگرگونی‌های اجتماعی و فرهنگی جامعه طی سالهای اخیر و اثرات آن بر کاهش ازدواج، ادامه داد: این دگرگونی‌ها در سطح کلان به بزرگ شدن شهرها، مهاجرت به شهرها، صنعتی شدن، آموزش همگانی برای زنان و مردان و در سطح خرد به تغییراتی که به اجبار درون خانواده‌ها و برای هماهنگی با تغییرات سطح کلان رخ داد، معطوف می‌شود. در واقع زمانی که جامعه‌ای از نظر اجتماعی تغییر کند، تغییرات فرهنگی را نیز به دنبال خود می‌آورد.
وی با بیان اینکه مطابق با تئوری‌های اقتصادی، در دوران رکود اقتصادی تمایل به ازدواج کاهش و در دوران رونق اقتصادی تمایل به ازدواج افزایش پیدا می‌کند، تصریح کرد: با توجه به اینکه از نظر فرهنگی مردان نان آور خانه محسوب می‌شوند، پس از تحصیل و رفتن به سربازی باید به دنبال کار باشند تا بتوانند معاش زندگی را تامین کنند و اینگونه هرچه در دوران رکود اقتصادی و کاهش اشتغال باشیم با کاهش ازدواج نیز مواجه خواهیم شد، چراکه وقتی افراد شغل مناسب خود را پیدا نمی‌کنند مسلما از پس اداره یک خانواده نیز بر نخواهند آمد. بعضا در چنین شرایطی جوانان با پشتوانه اقتصادی پدران و مادران خود تشکیل زندگی می‌دهند اما بعدها نمی‌توانند از پس مخارج برآیند و اینگونه می‌شود که آمار طلاق نیز افزایش می‌یابد.
کمالی با اشاره به افزایش آمار طلاق و ترس جوانان از تشکیل زندگی مشترکی که امکان شکست و جدایی در آن بالا است، خاطر نشان کرد: افراد مجرد نیز با دیدن پر رنگ شدن آمار طلاق این ریسک را نمی‌پذیرند که وارد پروسه ازدواج و طلاق شوند. جوان ریسک اعتماد کردن به فرد دیگر و وارد زندگی دیگر شدن و تحمل سختی های بیشتر را نمی‌کند. در واقع عوامل اقتصادی می‌تواند از منظر اجتماعی و فرهنگی تمایل افراد به ازدواج را کم کند.
این جامعه شناس با بیان اینکه ترس از ازدواج و ریسک نکردن در این امر منجر به تمایل جوان به اتخاذ روشی راحت‌تر برای ارتباط با جنس مخالف می‌شود، افزود: این ترس و ریسک منجر به این می‌شود که فرد تمایل داشته باشد روشی را اختیار کند که قبحش از بین رفته است. در رابطه دوستی، فشار روانی از سوی خانواده ها وجود ندارد و جوان تنها با طرف مقابل خود در ارتباط است و از این رو برقراری این رابطه آسان‌تر است.
به گفته این جامعه شناس، سطح توقع افراد در رابطه دوستی کمتر است و از این رو فرد از نظر حقوقی و قانونی خود را در پروسه ازدواج درگیر نمی‌کند چراکه احساس می‌کند وقتی از نظر فرهنگی جامعه به سمتی می‌رود که جوانان به راحتی می‌توانند با یکدیگر دوست شوند پس خود را در قید و بند قانونی و فرهنگی امر ازدواج قرار نمی‌دهد و راه راحت تر را بر می‌گزیند.
وی به تبعات دوستی‌های میان دختران و پسران نیز اشاره کرد و گفت: از جمله تبعات این دوستی‌ها این است که افراد تنوع طلب شده، احساس مسئولیت ندارند و به راحتی می‌توانند فرد مقابل را با فرد دیگری جایگزین کنند. همچنین از جمله مهم ترین تبعات این دوستی‌ها بر امر تشکیل خانواده و فرزندآوری معطوف می‌شود. خوشبختانه در جامعه ما همچنان تشکیل خانواده و فرزندآوری مهم است و اگر اکنون شاهد حالت سردی و نگرانی جوانان نسبت به ازدواج هستیم علتش عوامل اقتصادی است که ازدواج را به تاخیر انداخته است.
کمالی در پایان سخنان خود، گفت: به نظر من مهمترین عامل برای افزایش آمار ازدواج در حال حاضر رفع مشکلات اقتصادی است تا فرد بتواند نیازهای اولیه زندگی مشترک را برآورده کند، از پس خرج زندگی برآید و تمام ساعات زندگی را صرف کار کردن نکند. در حال حاضر توجه به عوامل اقتصادی در امر ازدواج مهم تر از ابعاد فرهنگی و اجتماعی آن است.
