ناصر هادیان، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه تهران:
روحانی و ترامپ احتمالا بهار آینده با هم دیدار می‌کنند
به گزارش کارگرآنلاین، ناصر هادیان، تحلیلگر مسائل استراتژیک و استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران، در گفتگویی با یورونیوز پیش بینی کرد که حسن روحانی و دونالد ترامپ طی ماه‌های آینده با یکدیگر دیدار کنند.
هادیان با بیان اینکه پس از شهادت سردار سلیمانی، وضع تازه‌ای پدید آمد که دو کشور را تا نزدیکی جنگ پیش برد، اظهار داشت «خوشبختانه دو طرف در مجموع خیلی بااحتیاط عمل کردند و احتمال جنگ کاهش یافت. البته عمل عاقلانه طرفین، نه در آغاز این تقابل اخیر بلکه در پایان آن رقم خورد.»
این استاد روابط بین الملل تاکید کرد که در صورت واقعی شدن «تهدید بمب» و «تهدید جنگ» احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا را افزایش می‌دهد و تلاش‌های میانجی ها، از جمله امانوئل مکرون و بوریس جانسون هم با توجه به درگیری‌های اخیر و گام پنجم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران بیشتر شده است.
او در این باره توضیح داد: «اوباما در برابر این دو گزینه قرار گرفته بود و کارش با ایران به توافق هسته‌ای رسید. ترامپ در برابر این دو گزینه قرار نگرفته بود، ولی الان در برابر این دو تهدید است. او از یک سو دید که ایران آماده جنگ است، از سوی دیگر دیده است که ایران محدودیت‌های عملیاتی مندرج در برجام را کنار گذاشته است. او اگر تکان بخورد، ایران محدودیت‌های نظارتی برجام را هم کنار می‌گذارد. در این صورت ایران به سمت وضعی می‌رود که من آن را ابهام سازنده می‌دانم. در این صورت به نظرم امکان مذاکره بسیار افزایش می‌یابد.»
هادیان هدف آمریکا از ترور سردار سلیمانی را بازسازی قدرت بازدارندگی این کشور دانست که پس از سرنگونی پهپادش در خلیج فارس به شدت مخدوش شده بود. او با بیان این که سردار سلیمانی یک شان واقعی و یک شان نمادین داشت، وجهه دوم را بسیار بزرگ و مهم دانست که آمریکایی‌ها هم فکر نمی‌کردند در این حد باشد. او اضافه کرد: «ولی از حیث شأن واقعی، بالاخره سردار سلیمانی فرمانده یک نیروی چند هزار نفره بود و جانشینان او هم فاصله کیفی چندانی با او ندارند. در نهاد‌های تحت امر سردار سلیمانی، ظرفیت‌هایی وجود داشت و جانشین سردار سلیمانی هم، کم و بیش از این ظرفیت‌ها استفاده می‌کند و کار را جلو می‌برد.»
این تحلیلگر مسائل استراتژیک، حمله موشکی ایران به پایگاه عین الاسد را «بی نهایت مهم» ارزیابی کرد که نشان داد ایران آماده جنگ است و به این ترتیب توان بازندارندگی ایران هم در مقابل آمریکا افزایش پیدا کرد.
هادیان درباره شلیک موشک گفت که حتی قدرت‌های بزرگ اروپایی هم اگر جای ایران بودند جرات انجام چنین کاری را نداشتند و درباره انتقاد‌ها از این که آمریکا پیش از حمله از آن اطلاع داشته است گفت: «کسانی که چنین حرفی می‌زنند، عامه مردم‌اند. اینکه ده الی بیست موشک شلیک کنید وسط یک پایگاه نظامی آمریکا، واقعه مهمی است که هر استراتژیستی می‌داند معنایش چیست. این موشک‌ها می‌توانستند پنجاه نفر را بکشند. نکته مهم همین است.»
استاد دانشگاه تهران درباره تلاش ایران برای خروج آمریکا از منطقه هم گفت: «هدف کوتاه‌مدت، خارج شدن آمریکا از عراق است. اینکه آمریکا از کل منطقه خارج شود، ممکن است یک هدف بلندمدت یا یک آرزو باشد. آخر مساله این است که حضور آمریکایی‌ها در افغانستان به نفع ماست و ما نمی‌خواهیم آمریکا از افغانستان بیرون برود. یعنی منفعت استراتژیک ما در خروج آمریکا از افغانستان نیست. اینکه آمریکا باید از منطقه خارج شود، یک ایده سیاسی است نه یک ایده استراتژیک. این ایده مصرف داخلی و منطقه‌ای دارد. اما بحث سیاسی لزوماً در راستای ملاحظات استراتژیک نیست. مقامات یک کشور ملاحظات استراتژیک خودشان را دارند، ولی ممکن است مباحث سیاسی‌ای مطرح کنند برای مصارف داخلی یا حتی خارجی. اما این به این معنا نیست که از فردا قرار است قیام کنند برای تحقق آن مباحث سیاسی. وقتی استراتژیک فکر کنید، متوجه می‌شوید که در شرایط کنونی، منظور از "منطقه" عراق است. در واقع وقتی می‌گویند آمریکا باید از منطقه خارج شود، یعنی باید از عراق خارج شود. حتی من می‌خواهم بگویم منافع استراتژیک ما در این نیست که آمریکا از عراق خارج شود. منافع استراتژیک ما ایجاب می‌کند که آمریکا از سوریه بیرون برود.»
هادیان درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط پدافند هوایی ایران و اینکه آیا این مسئله نفع آمریکا شده است یا خیر، توضیح داد: «سقوط هواپیما یک حادثه بود و هر جایی می‌توانست اتفاق بیفتد؛ همان طور که آمریکا سال ۱۳۶۷ هواپیمای مسافربری ما را زد. آن واقعه در سال ۶۷ تصادفی بود؛ چون نفعی برای آمریکا نداشت. شلیک به هواپیمای اوکراینی هم نفعی برای ایران نداشت. شایعاتی که درباره عمدی بودن شلیک به این هواپیما مطرح است، به نظر من صحت ندارد. نه آمریکا آن هواپیما را به عمد زد، نه ایران این هواپیما را. نکته اصلی عملکرد بد ایران در اطلاع‌رسانی راجع به حادثه بود. این اطلاع‌رسانی بد موجب کاهش بیشتر اعتماد مردم به دولت (به معنای نظام سیاسی) شد. این حادثه رابطه مردم را با دولت ایران مخدوش کرده و لزوما به نفع ترامپ نیست. مگر اینکه شما فرضتان این باشد که آمریکا به دنبال چنین چیزی است. اما به نظر من بسیاری از کسانی که در تشییع جنازه سردار سلیمانی حضور داشتند، الان به نحوه اطلاع‌رسانی درباره سقوط هواپیمای مسافربری دارند. یعنی شما در عین انتقاد به مدیریت اطلاع‌رسانی این واقعه دردناک، می‌توانید دوستدار قاسم سلیمانی هم باشید.»
هادیان با بیان این که ایران برای کاستن از نارضایتی طبقات فرودست و فشار‌های ناشی از اعتراضات آبان ماه به سمت مذاکره با آمریکا خواهد رفت، پیش بینی کرد که از دو سه هفته دیگر میانجی گر‌ها فعال شده و روسای جمهور ایران و آمریکا بر سر چهار بند پیشنهادی مکرون توافق کرده و احتمالا بهار سال آینده با یکدیگر دیدار می‌کنند.
او گفت: «ایران و آمریکا قبلا هم بر سر چهار بند پیشنهادی مکرون به توافق رسیده بودند، ولی توافقشان عملی نشد؛ چون ایران خواستار لغو کلیه تحریم‌ها بود و آمریکا با این خواست موافقت نکرد. این بحث این بار هم مطرح خواهد شد، ولی یک راه حل مساله، این است که آمریکا برخی از تحریم‌ها را لغو کند و ایران متقابلا اقداماتی انجام دهد تا آمریکا سایر تحریم‌ها را هم لغو کند. راه حل‌های دیگری هم مورد بحث و بررسی بوده است که باید دید نهایتا طرفین بر سر کدام راه به توافق می‌رسند.»
هادیان درباره امتیازاتی که ایران در قبال لغو تحریم‌ها به آمریکا می‌دهد اظهار داشت: «نفس دیدار ترامپ با رئیس جمهور ایران، برگ برنده‌ای برای ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خواهد بود. علاوه بر این، ممکن است بند غروب برجام پنج سال دیگر تمدید شود. امکان بازرسی سرزده از تاسیسات هسته‌ای ایران، امتیاز دیگری است که ممکن است نصیب آمریکایی‌ها شود. باید دید مذاکرات چقدر عمق پیدا می‌کند. ترامپ در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، احتمالا به کسب امتیازات سطحی هم رضایت می‌دهد و گرفتن امتیازات عمیق و اساسی را به بعد موکول می‌کند.»
منبع: پارسینه
