پربحث ها
اخبار اقتصادی
قوی ترین گیاه جهان برای آرامش اعصاب را بشناسید+عکس
کارگر آنلاین:سنبل‌الطیب یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی است که در ایران و جهان از آن برای مصارف گوناگون دارویی، غذایی و بهداشتی استفاده می‌شود. خواص ریشهی این گیاه توسط بقراط، ابوعلی سینا و سایر حکمای بزرگ به تفصیل بر‌شمـرده شـده اسـت.
به گزارش کارگر آنلاین، در طب هندی (آیورودا) نیز از سنبل‌الطیب برای بهبود نارسایی‌ها‌ی سیستم‌ها‌ی عصبی، گوارشی و تنفسی به عنوان محرک، ضد‌اسپاسم، خواب‌آور و هضم‌کننده استفاده می‌شود. تاثیر دارویی ریشهی تازه‌ی این گیاه، سه برابر خشک شده‌ی آن است. سنبل‌الطیب باید در حرارت کم خشک شود زیرا حرارت بالا، تمام اثر دارویی آن را از بین می‌برد. قسمت مورد استفاده‌ی سنبل‌الطیب، ریشهی آن است و معمولا از ریشهی گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد، استفاده می‌شود. این گیاه پس از خشک شدن به رنگ قهوه‌ای درآمده، طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر شده و عطر آن پس از خشک شدن، بیشتر می‌شود.
چرا علف گربه؟!
به سنبل‌الطیب، «علف گربه» هم گفته می‌شود که ناشی از ویژگی خاص آن است که گربه‌ها را به سمت خود جذب کرده و نوعی اثر روان‌گردان در آن‌ها دارد. این خاصیت به دلیل وجود آکتینیدین در عصاره‌ی این گیاه است که به فرومون‌های بدن گربه‌ها شباهت دارد. سنبل‌الطیب دارای بویی مطبوع است که گربه این بو را از فاصله‌ی دور تشخیص داده، به طرف آن رفته، در اطراف آن به جست و خیز می‌پردازد و از بوی آن مست می‌شود.
گیاه شناسی
سنبل‌الطیب گیاهی علفی و چند ساله است که ساقه‌ی آن به طور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا رفته و گل‌های آن به رنگ سفید یا صورتی و خوشه‌ای است. این گیاه به صورت وحشی و خودرو در جنگل‌های کم درخت به خصوص حاشیه جریان‌های آب، کنار گودال‌ها، روی چمن‌های مرطوب، باتلاقی و در بیشه‌های ساحلی کنار جویبارها و رودخانه‌ها می‌روید. سنبل‌الطیب در طول رویش، به هوای معتدل و آب نسبتا زیادی نیاز دارد. در مناطقی با بارندگی سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌متر می‌توان آن را پرورش داد. بذر سنبل‌الطیب در دمای ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد و در حضور نور و رطوبت کافی جوانه می‌زند. تاریکی مانع رویش بذر گیاه می‌شود. سنبل‌الطیب را در خاک‌هایی با بافت متوسط، حاصلخیز و غنی از ترکیبات، مواد هوموسی و بازه‌کشی مناسب باید کشت کرد. این گیاه بومی اروپا و بعضی از مناطق آسیاست و در حال حاضر در آمریکای شمالی نیز کاشته می‌شود. بهترین زمان برداشت محصول این گیاه جهت مصارف دارویی در پاییز یا قبل از گل‌دهی، در ماه‌های اسفند و فروردین است.
ترکیبات شیمیایی
ریشهی این گیاه در طب سنتی ایران، دارای ارزش دارویی است و از آن به عنوان آرام‌بخش اعصاب، خواب‌آور، ضد تشنج، درمان افسردگی، هضم کننده‌ی غذا و ضد دل‌پیچه استفاده می‌شود. ریشهی سنبل‌الطیب حاوی یک درصد اسانس است که در ریشهی تازه بیشتر بوده و به تدریج که ریشه خشک می‌شود، مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی‌تر می‌شود. اسانس تازه به رنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ می‌شود. آثار دارویی ریشهی تازه‌ی آن سه برابر خشک شده‌ی آن است.
ریشهی سنبل‌الطیب دارای اجزای مختلفی است که می‌توان به روغن‌های فرار( مثل والریک اسید)، آلکالوییدها و آمینو اسیدهای آزاد( همچون تیروزین و گلوتامین) اشاره کرد. والرنال و اسید والرنیک از قوی‌ترین ترکیبات آرام‌بخش موجود در سنبل‌الطیب هستند.
طبیعت گیاه
طبع آن گرم و خشک است.
تفاوت سنبل‌الطیب اروپایی و آسیایی
گیاه سنبل‌الطیب دارای گونه‌ها‌ی متفاوتی است. مهم‌ترین گونه‌ها‌ی دارویی آن، یکی «سنبل‌الطیب دارویی» است که منشا آن، مناطق معتدل اروپا و شمال آسیاست. در خاک‌های سبک مناطق مرطوب می‌روید و ریشهی آن خاکستری مایل به زرد است. دیگری “سنبل‌الطیب هندی” است که منشا آن، نواحی معتدل هیمالیاست و در ارتفاعات کشور ما نیز یافت می‌شود. ریشهی این‌گونه از سنبل‌الطیب، قهوه‌ای مایل به سیاه بوده و در عطاری‌ها‌ی کشور نیز به وفور یافت می‌شود.
با وجود این‌که ریشهی هر دو گونه‌ی این گیاه، برای بیماری‌های عصبی تجویز می‌شود، اما سنبل‌الطیب دارویی حاوی «اسید والرنیک» است، در حالی که سنبل‌الطیب هندی فاقد این ماده است. «والپوتریات‌ها» که ترکیبات ناپایداری هستند، در ریشهی هر دو گونه سنبل‌الطیب وجود دارند و طی فرآیند هیدرولیز، بوی تند و نامطبوعی ایجاد می‌کنند که مشخصه‌ی گیاه سنبل‌الطیب است.
در کشور ما، در حال حاضر هر دو نوع سنبل‌الطیب به وفور یافت می‌شوند. نوع هندی آن که از طریق واردات یا جمع‌آوری از مراتع به بازار عرضه می‌شود و نوع دارویی آن که اصطلاحا «والریان» گفته می‌شود، برای اولین بار در سال ۱۳۷۴ در کشور کشت شد و هم‌اکنون در سطح وسیعی توسط شرکت‌های تولید‌کننده گیاهان دارویی کشت می‌شود.
آثار درمانی سنبل‌الطیب
– سنبل‌الطیب آرام‌بخش بوده و برای رفع اختلالات عصبی می‌توان از آن استفاده کرد. عملکرد صحیح دستگاه عصبی مرکزی به وسیله‌ی رسپتورهایی(گیرنده‌هایی) در مغز که «رسپتورهای گابا» نامیده می‌شوند، تنظیم می‌شود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده که سنبل‌الطیب می‌تواند اتصالات این رسپتورها را ضعیف و سُست کند. در حقیقت این مطالعات ثابت می‌کند که، سنبل‌الطیب به افراد کمک کرده تا به راحتی استرس و نگرانی را از خود دور کنند.
– گیاه علف گربه برای رفع بی‌خوابی بسیار مفید است. بسیاری از درمانگران طب سنتی، نوشیدن چای سنبل‌الطیب را یک ساعت پیش از خواب، بهترین درمان طبیعی برای داشتن خوابی آرام و عمیق می‌دانند. یافته‌های علمی هم ثابت کرده که این گیاه، اثر درمانی موثری روی افرادی که دارای درجات مختلفی از بیماری بی‌خوابی هستند، دارد. سنبل‌الطیب موجب می‌شود که خواب با آرامش زیادی همراه باشد و همچنین گذر به مرحله‌ی خواب، راحت‌تر صورت پذیرد. ترکیب سنبل‌الطیب با بادرنجبویه در بهبود کیفیت خواب و درمان بیماری بی‌خوابی موثر است.
– دم‌کرده‌ی سنبل‌الطیب برای درمان سردرد، ناراحتی‌های عصبی، معده دردهایی با منشا عصبی و همچنین کسانی که حمله‌ی آسم و هیستری دارند، بسیار مفید است.
– یکی دیگر از خواص این گیاه، داشتن منگنز است که برای درمان سفیدی مو از آن استفاده می‌شود؛ همچنین برای طراوت و زیبایی پوست، روییدن مژه، رفع قرمزی چشم، بلندشدن مو و درخشان شدن چهره می‌توان از سنبل‌الطیب استفاده کرد.
- استشمام عطر سنبل‌الطیب باعث به هوش آمدن کسانی که بی‌هوش شده یا مبتلایان به بیماران صرع می‌شود.
– این گیاه دارویی، گاز معده و درد آن را از بین برده، سکسکه مداوم و استفراغ را برطرف کرده و دهان را خوشبو می‌کند.
– سنبل‌الطیب برای برطرف کردن دلهره، تشویش و نگرانی مفید است.
– اگر گرد سنبل‌الطیب روی زخم پاشیده شود، می‌تواند درد را التیام بخشد.
- این گیاه دارویی در برطرف کردن درد سیاتیک موثر بوده، ترشح ادرار را زیاد، درد سینه را برطرف کرده و در معالجه‌ی مرض قند موثر است.
خواص دارویی سنبل‌الطیب در رفع و درمان بیماری‌های انسان به طور کلی عبارتند از: کاهنده‌ی تحریکات عصبی، کاهنده‌ی خستگی، آرام بخش، ضد استرس، موثر در درمان افسردگی، برطرف کننده‌ی بی‌خوابی و بی‌حوصلگی بدون داشتن اثرات ثانوی نارکوتیک‌ها، کاهش کابوس، تسهیل سرعت خواب رفتن، ضد آسم عصبی، ضد تشنج قوی، کاهش صرع، ضد اسپاسم، کاهنده‌ی درد و مسکن، مفید در درمان میگرن، دارای کاربرد در درمان سر دردهای ناشی از مصرف دخانیات، درمان سر دردهای یک‌طرفه، موثر در درمان سایکوز، موثر در تهوع، ضد نفخ، موثر در رفع انگل‌ها و کرم‌های روده‌ای، مفید در رفع سکسکه‌های مداوم، قابل استفاده در رفع ورم مخاط دهان، مکمل رژیم غذایی، کمک کننده به هضم، موثر در درمان درد معده با منشا عصبی، مفید در درمان بیماری‌های کبدی، موثر در تپش قلب، افزاینده‌ی قدرت انقباضی قلب، افزایش دهنده‌ی چرخش خون، کاهش فشار خون با افزایش گردش خون کورونری، ضد تعریق شبانه مبتلایان به سل، افزایش قدرت بینایی ناشی از اختلال اعصاب چشمی، انرژی‌زا، کاهنده‌ی مقدار دفع ادرار در مبتلایان به دیابت، موثر در درمان درد سیاتیک (سیاتالژیا )، مفید برای زخم و کوفتگی و موثر در درمان اختلالات زمان یائسگی.
درمان بی‌خوابی با حمام سنبل‌الطیب
حمام سنبل‌الطیب، یکی از شیوه‌های بهبود بی‌خوابی و درمان آن است. برای استفاده از این حمام درمانی، کافی است عصاره یا جوشانده‌ی سنبل‌الطیب و بابونه را به میزان مساوی مخلوط کرده، یک لیوان از آن را درون وان پر از آب نیمه ولرم ریخته و نیم ساعت در آن دراز بکشید. بهتر است این حمام درمانی را نیم ساعت قبل از خواب و هر شب تکرار کنید تا از نتایج آرام‌بخش و خواب‌آور آن بهره‌مند شوید.
اشکال استفاده از سنبل‌الطیب
از گیاه سنبل‌الطیب به شکل‌های زیر استفاده می‌شود:
▪ دم‌کرده‌ی گرم
۳-۲ گرم سنبل‌الطیب خیسانده شده در ۲۲۵ میلی‌لیتر آب جوش را به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه در داخل یک ظرف سرپوشیده دم کنید.
▪ دم کرده‌ی سرد
۳-۲ گرم سنبل‌الطیب را در ۲۲۵ میلی‌لیتر آب جوش ریخته و اجازه دهید به مدت ۸-۶ ساعت بماند.
▪ عصاره‌ی خشک شده ریشهی سنبل الطیب:
از ریشه‌های ریز ریز شده‌ی سنبل‌الطیب و اتانول ۷۰% تهیه می‌شود. این پودر ریز، خشک شده و جاذب رطوبت، قهوه‌ای تیره با مزه و بوی تند سنبل‌الطیب، باید دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
طرز استفاده
۱) گرد سنبل الطیب: ریشهی سنبل‌الطیب را خرد کرده و در حرارت ۴۰ درجه خشک کنید. سپس آن را آسیاب کرده و از الک ریز رد کنید. گرد آن به عنوان ضد تشنج به کار می‌رود. مقدار مصرف آن ۵-۱۰ گرم در روز است.
۲) مخلوط سنبل الطیب: ۴ گرم گرد ریشهی سنبل‌الطیب را با ۴ گرم رازیانه و ۴ گرم قند ساییده و مخلوط کنید. این مخلوط را چهار قسمت کرده و در طول روز به فواصل مساوی بخورید.
۳) تنتور والریان: ۱۰۰ گرم ریشهی سنبل‌الطیب را خرد کرده و در نیم لیتر الکل طبی ۶۰ درجه بریزید و بگذارید بماند. هر روز، چند بار آن را به هم بزنید و پس از ۱۵ روز آن را صاف کرده و در شیشه دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف آن ۱۰-۳۰ قطره است.
مضرات و موانع منع مصرف
چند اثر سو منسوب به سنبل‌الطیب گزارش شده است.
– دوزهای بالا و مصرف مزمن سبب شکم درد، کرخت شدن، کند ذهنی و دپرسیون خفیف می‌شود.
– اثرات آرام‌بخشی این گیاه، سبب گیجی و خواب‌آلودگی می‌شود. این اثرات باید قبل از رانندگی و به‌کار انداختن وسایل خطرناک مورد توجه قرار گیرد.
– سنبل‌الطیب در برخی افراد سبب دل درد، اضطراب و ترس‌های شبانه می‌شود.
– سنبل‌الطیب، به ندرت سبب واکنش آلرژیک به صورت قرمزی پوست، کهیر، سختی در تنفس می‌شود.
– مسمومیت کبدی در افراد غیر باردار را به استفاده کوتاه مدت از ترکیبات گیاهی حاوی سنبل‌الطیب و عرقچین نسبت داده‌اند.
– در دوران حاملگی و شیردهی باید در مصرف سنبل‌الطیب احتیاط کرد.
– دوزهای بالا ممکن است باعث ایجاد سردرد، هیجانات روحی و روانی، گیجی، اشتباه دید، نا‌آرامی، حتی حرکات اسپاسمی و حالت تهوع مکرر شود.
– چون سنبل‌الطیب برای کلیه مضر است باید آن را با کتیرا خورد.
لینک کوتاه :
برای ذخیره در کلیپ برد، در باکس بالا کلیک کنید
نظر خود را ثبت کنید
